Belangrijkste taken van een clubkadercoach
De voornaamste taak van de clubkadercoach is het ondersteunen van trainers, coaches en jeugdleiders bij sportverenigingen. Uit onderzoek weten we dat:
- 90% van deze veelal vrijwillige trainers is niet opgeleid
- zo’n 60% voelt zich weleens ongemakkelijk in de rol van trainer
- 40% voelt zichzelf niet capabel genoeg
Daar komt bij dat de slechte kwaliteit van trainingen voor veel sporters de reden is om te stoppen. Clubkadercoaches begeleiden trainers en coaches, met als doel de kwaliteit van trainingen en daarmee sportplezier te vergroten. Daarbij ligt de focus op het didactische en pedagogische aspect van trainingen, en dus niet zozeer op sporttechnisch vlak.
Daarnaast houden clubkadercoaches zich bezig met het adviseren van het bestuur en de technische commissie, om trainersbegeleiding en een pedagogisch sportklimaat te borgen in beleid. En ze werken zelf aan borging door op zoek te gaan naar vrijwilligers die de rol van trainersbegeleider kunnen overnemen, en hen hierbij te begeleiden.
De pilot clubkadercoaching
De pilot clubkadercoaching startte in het voorjaar van 2019 in Den Haag, Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Zwolle, Doetinchem en enkele kleine gemeenten in de regio van de Gelderse Sport Federatie (GSF). De clubkadercoaches zijn vaak in dienst van de sportservice organisaties en bij de GSF. De meeste clubkadercoaches waren al actief als buurtsportcoach, enkelen zijn nieuw aangesteld.
Daarnaast zijn acht sportbonden betrokken bij de pilot: KNVB, KNHB, Nevobo, KNKV, Atletiekunie, NHV, KNGU en NTTB. Iedere clubkadercoach heeft een contactpersoon bij zowel de gemeente/sportservice als bij de sportbond. De pilot is eind 2020 afgerond. Meer informatie over de opzet van de pilot en de link met het Sportakkoord vind je bij NOC*NSF en Sport & Strategie.
Profiel van de clubkadercoach
Voorafgaand aan de pilot is door de projectleiding – samen met Hogeschool Windesheim – een profiel voor de clubkadercoach ontwikkeld. Maar zoals dat in een pilot gaat, kwamen er ook allerlei andere zaken op de eerste groep van clubkadercoaches af. Voor deze pioniers was het soms even zoeken: wat past wel bij mijn rol en wat niet? Daar is veel over gesproken in kennisdelingsbijeenkomsten en focusgroepen. Op basis van deze input is het profiel aangepast.
Lokaal maatwerk
Maar het blijft altijd lokaal maatwerk wat exact de opdracht en de taken van de clubkadercoach zijn. Idealiter stemt de clubkadercoach dat af met de vereniging, de gemeente, de bond en andere betrokkenen zoals een verenigingsondersteuner en de buurtsportcoach. Uit de pilot blijkt dat een duidelijke opdracht en taakverdeling belangrijk zijn: wat doet de clubkadercoach en wanneer past een vraag beter bij een verenigingsondersteuner? Hoe ver gaat de clubkadercoach in de technische ondersteuning, en wanneer wordt de sportbond ingeschakeld?
En ook heel belangrijk: wat draagt de vereniging zelf bij om trainersbegeleiding een duurzame plek te geven in beleid en uitvoering? Naast goede kennis en vaardigheden van didactiek en pedagogiek zijn communicatieve, coachende en adviserende vaardigheden van belang. Sporttechnische kennis is soms wenselijk, maar niet noodzakelijk; sommige clubkadercoaches ervaren zelfs dat veel sporttechnische kennis in de weg kan zitten.
Ervaringen van de clubkadercoaches in de pilot
De clubkadercoaches binnen de pilot zijn enthousiast over hun nieuwe rol en zien mooie dingen gebeuren binnen de verenigingen die ze ondersteunen. Een greep uit hun ervaringen:
- De meeste trainers staan open voor hun begeleiding en zijn blij met de tips die ze krijgen en direct kunnen toepassen.
- Voor de clubkadercoaches is het dankbaar om te zien dat de kwaliteit van trainingen hierdoor daadwerkelijk verbetert.
- Ook ervaren de clubkadercoaches dat ze goede ondersteuning kunnen bieden bij het opstellen of verbeteren van technisch beleid en/of verenigingsbeleid ten aanzien van pedagogisch sportklimaat en trainersbegeleiding. Idealiter is dit al op orde wanneer een clubkadercoach aan de slag gaat, maar in de pilotverenigingen bleek dat zeker niet altijd zo te zijn.
- Ook is binnen de pilot waardevolle kennis opgedaan over randvoorwaarden bij de vereniging, om clubkadercoaching goed op te kunnen starten en te borgen.
Aandachtspunten: handig om te weten als je gaat starten!
Wat clubkadercoaches lastig vinden is dat veel verenigingen te maken hebben met zaken die het opstarten of borgen van trainersbegeleiding in de weg staan. Denk aan zaken als een vrijwilligerstekort, een instabiel bestuur of gebrek aan kennis en visie binnen het bestuur. Ook de duur van de pilot (1,5 jaar) vindt men vrij kort, zeker om trainersbegeleiding te borgen binnen clubs waar dit bij de start nog echt een nieuw thema was. Andere dingen waar clubkadercoaches tegenaan liepen zijn omgaan met weerstand bij trainers en het tijdgebrek bij (met name jonge) trainers.
In de ‘lessons learned’ die Kenniscentrum Sport & Bewegen binnen de pilot heeft verzameld, staan onder andere tips en succesfactoren om draagvlak te vergroten, beter zichtbaar te zijn, clubkadercoaching praktisch te organiseren en te borgen binnen de club. In de links onderaan dit artikel, vind je meerdere praktijkverhalen van clubkadercoaches uit onder andere Zwolle, Doetinchem en Rotterdam.
Zelf aan de slag als clubkadercoach? Gebruik de lessons learned!
Kenniscentrum Sport & Bewegen heeft de ‘lessons learned’ in de pilot verzameld door focusgroepbijeenkomsten met clubkadercoaches, bijeenkomsten en gesprekken met de projectleiders, de coördinatoren bij bonden en gemeenten en andere betrokkenen.
Ga je beginnen met clubkadercoaching? Gebruik de tips en inzichten uit de pilot en download de lessons learned hieronder of neem contact op met projectleider Roel van der Weide van NOC*NSF via roel.vanderweide@nocnsf.nl.
Voor vragen over de lessons learned kun je contact opnemen met Paul van der Meer van Kenniscentrum Sport & Bewegen via paul.vandermeer@kenniscentrumsportenbewegen.nl.
Meer lezen?
- Sport Bestuur en Management, Eerste maanden proeftuinen clubkadercoaches
- Buurtsportcoach Magazine 2019 – Vitale aanbieders, pagina 77 – 81
- Serie artikelen over de clubkadercoach en de proeftuinen op Sport & Strategie
- Filmpje van NOC*NSF over clubkadercoaching
- Download hier lessons learned.
