Tafeltennisvereniging SVE gaat voor zuinig met energie

“Als je dit niet doet, ben je een dief van je eigen portemonnee”

Voor een tafeltennisvereniging is SVE groot: 170 leden in 2014 en 260 eind 2017. Sinds de jaren negentig heeft de club een tafeltennishal in eigen beheer. Dat SVE in korte tijd toonaangevend is geworden op het gebied van duurzaamheid is eigenlijk toevallig, vertelt Freerk Veldkamp, voortrekker van de projecten die de club nu bij de top-3 van duurzame tafeltennisverenigingen in Nederland plaatst. “Enkele jaren geleden besloot het nieuwe bestuur om de club weer eens goed neer te zetten, met extra aandacht voor onderwerpen als de trainingen, de opleiding van vrijwilligers en de vertrouwenscontactpersoon. Ook sponsoring hoorde daarbij en dat is de commissie waarin ik zitting nam. Dat het thema duurzaamheid aandacht kreeg, is het gevolg van het beleid van de gemeente Utrecht. In Utrecht hebben we de VSU, een koepel voor alle sportverenigingen. De VSU kreeg van de gemeente de mogelijkheid om clubs die een eigen zaalaccommodatie hebben, te adviseren over duurzaamheid. Daardoor kregen wij de kans om onze accommodatie door te lichten op energieverbruik, dus elektra en gas. Mede omdat de quick scan gratis was, vond het bestuur dit een goed idee.”

Hoog elektriciteitsverbruik

Uit de quick scan bleek dat het elektriciteitsverbruik van SVE erg hoog was. Het kleine tafeltennisballetje moet goed zichtbaar zijn en daarvoor zijn veel tl-lampen nodig die de zaal verlichten. Deze lampen gebruikten meer energie dan de leden van de vereniging hadden gedacht. “Zelf dachten we dat de verwarming van het gebouw de grootste energievreter zou zijn. Maar uit de scan bleek dat de verlichting de beste mogelijkheid bood om te verduurzamen. We kregen een advies met daarin verschillende mogelijkheden om energie te besparen en opties om zelf energie op te wekken, bijvoorbeeld met zonnepanelen.”

Ledverlichting

SVE kon – opnieuw gratis – advies inwinnen bij een bedrijf, een specialist in verlichting. “Daar kwamen we mee in contact via het bedrijf dat de quick scan heeft gedaan. Deze verlichtingsspecialist heeft onze situatie doorgerekend en heeft een verlichtingsplan gemaakt dat aan onze eisen voldeed. Vervolgens hebben we bij hetzelfde bedrijf een offerte laten maken. Daaruit bleek dat de investering in nieuwe ledverlichting ons € 14.000 zou gaan kosten, en dat zou SVE in combinatie met zonnepanelen in tien jaar weer terugverdienen.”

Veldkamp ging praten me de beheerder en samen bekeken ze de bestaande situatie. “We zagen al snel dat de tl-bakken erg oud waren. Ze waren al tweedehands toen ze in de jaren negentig werden geplaatst. Daarna hebben we er nooit meer over nagedacht, we dachten met tl-verlichting goed bezig te zijn omdat het energiezuiniger is dan gewone lampen. We gebruikten 28.000 kilowatt elektra per jaar. Maar we konden nog verder gaan en in het hele gebouw ledverlichting en aanwezigheidsmelders plaatsen, zodat lampen automatisch aan en uit gaan.”

Sponsor rijker

De tafeltennissers hadden de verlichting zelf kunnen vervangen, maar besloten dit uit te besteden. “Zelf plaatsen zou iets goedkoper zijn geweest. Het besluit viel net voor de zomer van 2015 en we wilden in september, bij de start van de nieuwe competitie, de klus geklaard hebben. Als leden het zelf doen is dit een grote logistieke operatie en daarom hebben we het verlichtingsbedrijf hiervoor ingeschakeld. Dan zou alles op tijd klaar zijn voor de competitie en weet je zeker dat het goed gebeurt. Bovendien is het bedrijf ook nog sponsor van onze club geworden, dus dat is mooi meegenomen. Een soort korting kun je dit noemen. We hebben bovendien positieve publiciteit gekregen met dit project. Er zijn artikelen over verschenen in het blad van de Nederlandse Tafeltennisbond en op de site van de VSU.”

Pragmatische keuzes

In haar streven naar energiebesparing heeft SVE van meet af aan voor een pragmatische aanpak gekozen. Alle kosten en besparingen zijn meegenomen in de afwegingen, vertelt Veldkamp. “Zo waren de tl-bakken aan vervanging toe en moet je kapotte tl-buizen eens in de zoveel jaar vervangen. Nieuwe ledarmaturen en lampen gaan weer 20 jaar mee. Dat er in 2015 geen subsidie was, is jammer. Gelukkig kon de vereniging de ledlampen financieren uit eigen middelen. Zo hebben we een onderhoudsfonds waaruit we de vervanging van de tl-buizen betalen.”
Het advies van de VSU was voor de tafeltennisvereniging doorslaggevend in de beslissing voor energiezuinige verlichting. “Het was een goed advies en dat gaf ons het vertrouwen om vervolgstappen te zetten want wij zijn zelf leek op dit gebied. We zouden een dief van onze eigen portemonnee zijn geweest als we dat niet hadden gedaan. We kunnen nu weer 20 jaar vooruit en zijn veel minder energie, tijd en geld kwijt met de tl-buizen en het vervangen ervan.”

Zonnepanelen: in combinatie met LED een terugverdientijd van 10 jaar

De EDS-subsidieregeling van 2016 bracht voor SVE de mogelijkheid dichterbij om zonnepanelen op het dak van de tafeltennishal te leggen. “Uit het advies van de VSU bleek dat er 100 zonnepanelen op het dak zouden passen. Dankzij de ledverlichting en andere besparingsmaatregelen zouden we al genoeg hebben aan 88 panelen. Dat zou de meter al richting de nul brengen. Voor deze investering hebben we wel subsidie aangevraagd, en gekregen. We zijn nu in gesprek met een leverancier die ons ook adviseert. Het blijkt dat we de panelen goed over het dak moeten verdelen omdat ze anders te zwaar zijn voor de dakconstructie.”

De Utrechtse sportkoepel VSU nam de rol van voortrekker op zich en betrok ook andere sportverenigingen bij het project. Met alle verenigingen samen worden uiteindelijk 2.000 zonnepanelen aangeschaft. Veldkamp: “De gemeente heeft dit geïnitieerd, de VSU heeft het uitgevoerd. Daardoor zijn uiteindelijk veel meer verengingen aangehaakt dan wanneer iedereen het zelf had moeten doen. Je hebt er dan toch meer vertrouwen in dat je kwaliteit geleverd krijgt.”

Het was niet moeilijk om de leden van SVE achter het plan te krijgen, vertelt Veldkamp in een terugblik. Dat de energiebesparende maatregelen een verstandige keuze waren, gaf de doorslag. Duurzaamheid was niet het belangrijkste argument. “Iedereen vindt duurzaamheid positief, maar of een sportvereniging daarin voorop moet lopen is een andere vraag. Wat levert het op, dat is een veel interessantere vraag voor de leden. De voordelen hebben we goed gecommuniceerd met onze leden. De ledverlichting was sowieso geen probleem omdat de terugverdientijd heel kort is. Voor de zonnepanelen hebben we in de ledenvergadering voorgerekend wat het kost en wat de terugverdientijd is. We hadden voldoende financiële middelen en er stonden geen grote uitgaven voor onderhoud op de planning. De zonnepanelen kosten € 30.000 in totaal, waarvoor de vereniging € 7.000 subsidie krijgt. Zelf hebben we € 23.000 ingebracht. Na 10 jaar zijn alle investeringen met besparingen terugverdiend, daarna is de opbrengst pure winst. Het bedrijf dat de zonnepanelen gaat plaatsen, levert ook een monitor zodat we kunnen zien wat we aan energie besparen.”

Al met al is in 2017 het elektriciteitsverbruik gedaald van 28.000 kWh per jaar naar 4.000 kWh per jaar.

Mooie bijkomstigheid: de energiebesparende projecten hebben SVE twee nieuwe sponsoren opgeleverd: de leveranciers van de zonnepanelen en ledlampen. Hoewel de gerealiseerde energiebesparende maatregelen geen aanleiding zijn geweest voor een feestje, wordt er wel over gecommuniceerd met de leden.

“Je moet het sámen doen”

Betrouwbaar advies

Goed en betrouwbaar advies waren voor de SVE enorm belangrijk in het hele traject naar ledverlichting en zonnepanelen, zegt Veldkamp achteraf. “Misschien dat NOC*NSF daarin het voortouw kan nemen voor andere verenigingen.” Verder was het belangrijk om goed contact te onderhouden met het bestuur en het beheer, en ervoor te zorgen dat je de leden meekrijgt. “Projecten als deze moeten niet afhankelijk zijn van de inzet van één persoon. Je moet het sámen doen. We hebben in korte tijd flinke stappen kunnen zetten. Beide projecten hebben niet langer dan zes maanden per project geduurd. De projecten waren gericht op de uitvoering, op quick wins. We hebben het niet ingewikkeld gemaakt en dat is denk ik goed geweest. En het houdt hier niet op. We gaan nu aan de slag met de leidingen en radiatoren. Die willen we isoleren.”

“Het uiteindelijk doel is om de energiemeter op nul te krijgen”

In 2018 wordt in samenwerking met de Rabobank bekeken of de verduurzaming richting nul gebracht kan worden. Een volgend aandachtspunt is verminderen van het gasgebruik.

Voor meer informatie over duurzame sportaccommodaties kun je contact opnemen met Karin van der Maat (karin.vandermaat@kenniscentrumsportenbewegen.nl).