Sportvereniging en asielzoekerscentrum: kansen voor samenwerking

Veel asielzoekers en vluchtelingen die naar Nederland komen zullen hier voor langere tijd zijn. Het uiteindelijke doel is dat zij zelfstandig kunnen meedoen in de samenleving. Een goede mentale en fysieke gezondheid helpt daarbij, evenals het opdoen van sociale contacten. Daarom is het, naast activiteiten op de opvanglocatie, belangrijk dat bewoners actief naar buiten gaan. Samenwerking met lokale sportaanbieders kan daarbij een grote rol spelen.

De sportvereniging: een sleutel tot ‘meedoen’

Sport en bewegen bieden volop kansen voor bewoners van een asielzoekerscentrum (azc). Meedoen met sporten of vrijwilligerswerk helpt bij hun taalontwikkeling en levert contacten op met mensen buiten het azc. Ook maken ze kennis met de verenigingscultuur. Dit alles levert vaardigheden op die bijdragen aan een zelfstandige toekomst hier.

Verder kan bewegen de lichamelijke en mentale gezondheid verbeteren en isolement doorbreken. Ook kan het een laag zelfbeeld en negatieve beeldvorming wegnemen, en biedt het een zinvolle dagbesteding. Sporten en bewegen kan mensen weer energie geven en hun motivatie vergroten om met andere activiteiten mee te doen.

Sporten of meehelpen bij de sportvereniging helpt de azc-bewoner vooruit. Je leert sneller Nederlands, leert meer Nederlanders kennen en krijgt een bredere kijk op de samenleving dan wanneer je alleen in het centrum zelf sport.

Praktijkvoorbeeld: sportende azc-bewoners in Delfszijl

Van voetballen tot zwemmen: in Delfszijl sportten azc-bewoners de afgelopen jaren mee bij sportaanbieders in de omgeving. Zo komen ze niet alleen in beweging, maar leren ze ook de Nederlandse samenleving kennen en ontmoeten ze anderen. Sommigen werden zelfs lid of vrijwilliger bij een lokale sportvereniging.

Van azc naar sportclub naar maatschappij

De route die deze doelgroep aflegt, loopt van het azc naar zelfstandig meedoen in de Nederlandse samenleving. Jij als sportvereniging kunt daaraan bijdragen door bijvoorbeeld sportaanbod op de locatie te organiseren.. Of door bewoners uit te nodigen mee te doen met specifiek of regulier sportaanbod bij de vereniging zelf.
Je maakt dan samenwerkingsafspraken met medewerkers van het COA. Ook kun je samen bewoners stimuleren om vrijwilligerstaken te doen: denk aan assistent-trainer, kantinemedewerker of het uitvoeren van reparaties. De sportmedewerkers van het COA hebben een centrale rol. Zij organiseren – soms samen met buurtsportcoaches – sportaanbod bij sportverenigingen en adviseren en begeleiden vrijwilligers.

Krimpregio? Werk samen met een azc

Een sportvereniging die haar teams amper vol krijgt vlakbij een azc waar mensen en kinderen rondlopen die hun tijd zinvol willen besteden: 1+1=2. Ben je een club in een krimpregio en heb je moeite om draaiende te blijven? Of wil je gewoon meer leden en vrijwilligers aantrekken? Samenwerken met een azc biedt kansen. Zo draag je niet alleen een steentje bij, maar geef je ook je club een nieuwe impuls: meer activiteit, leden en vrijwilligers.

De rol van de buurtsportcoach

Buurtsportcoaches zijn een belangrijke schakel in het begeleiden van vluchtelingen naar sportaanbieders in de omgeving en dus naar de lokale gemeenschap. Zij kennen de lokale ‘sociale kaart’ en weten hoe de gemeente werkt. Die kennis en contacten van buurtsportcoaches openen deuren voor het COA en de azc-bewoners.

Ook kunnen buurtsportcoaches sportaanbod organiseren en vrijwilligers aansturen. Ze wijzen de weg naar organisaties die sportmedewerkers, vrijwilligers en bewoners trainen in sportbegeleiding. En zij faciliteren het contact met lokale sportaanbieders. Goede kennis over die verenigingen is daarbij belangrijk. Buurtsportcoaches weten welke verenigingen enthousiast zijn en een maatschappelijke willen bijdragen.

Bij de doelgroep zelf kunnen buurtsportcoaches helpen drempels overwinnen. Volwaardig lidmaatschap kent verschillende uitdagingen: er is vervoer nodig, contributiegeld is niet altijd beschikbaar en iemands onzekere asielstatus creëert soms onrust. Ook is de Nederlandse verenigingscultuur met vaste tijden en reglementen niet altijd vanzelfsprekend. Buurtsportcoaches kunnen het gesprek aangaan en helpen zoeken naar oplossingen.

Een goede start als buurtsportcoach? Bezoek de opvanglocatie. Over vluchtelingen bestaan veel beelden. Door contact te leggen met azc-bewoners krijg je een beter beeld van hun achtergronden en behoeftes. Met dat inzicht kun je het bewustzijn van sportverenigingen en andere partijen over deze doelgroep vergroten. En ga je aan de slag? Begin laagdrempelig: met een kennismakingsactiviteit, training, of toernooitje. Bewoners en vereniging kunnen elkaar dan leren kennen.

Praktijkvoorbeeld: opleiden tot trainer

In ‘s Hertogenbosch zijn vluchtelingen opgeleid tot CityTrainer, een methode om deelnemers hun creatieve, sportieve, organisatorische en sociale talenten te helpen ontwikkelen en gebruiken. Tijdens de cursus zijn de deelnemers ingezet als trainer voor medebewoners op de opvanglocatie en/of bij een vereniging. Ze leren hoe ze anderen stimuleren aan sport- en cultuuractiviteiten deel te nemen en om zelf een activiteit te organiseren en training te geven.

Een win-win:

• De vluchtelingen hebben een zinvolle dagbesteding en vergroten hun vaardigheden en zelfvertrouwen.
• Er zijn meer trainers beschikbaar binnen de opvanglocatie en bij sportverenigingen voor het organiseren van sportactiviteiten.

Meedoen door vrijwilligerswerk

Naast sport zelf is vrijwilligerswerk een goede manier om mee te doen bij de vereniging. Maar hoe kom je als club in contact met vluchtelingen die vrijwilligerswerk kunnen doen? En hoe pak je dat verder aan? In de brochure ‘Vrijwilligerswerk door asielzoekers en statushouders in de opvang’ geeft het Ministerie van SZW een stappenplan.

Praktijkvoorbeeld: veilig zwemmen

Asielzoekers zijn relatief vaak betrokken bij zwemongevallen en verdrinkingen, omdat ze niet altijd hebben leren zwemmen. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), de Nationale Raad Zwemveiligheid (NRZ) en Reddingsbrigade Nederland hebben gezamenlijk deze uitdaging opgepakt. Eén initiatief is een pilot voor 20 asielzoekers van AZC Winterswijk die leerden over de gevaren van open water én in het water oefenden.

Lees meer over dit initiatief rondom veilig zwemmen voor asielzoekers.