Gewenst en ongewenst gedrag varieert per sport, per vereniging en per team. Ga er maar aan staan als trainer of bestuurder. In deze artikelenreeks geven wij oplossingen voor herkenbare, alledaagse sociale sportproblemen. De reeks is gebaseerd op de rapportage Van goede bedoelingen naar goed gedrag, door Johan Steenbergen en David Romijn.
Stel: je bent bestuurder van een sportvereniging…
Waar veel ongewenst gedrag voorkomt. Je hebt vanalles hiertegen geprobeerd: meer inzet van beter opgeleide scheidsrechter en workshops positief coachen. Je verwelkomt ouders, zodat je ze beter leert kennen en ongedwongen een praatje kunt maken. Toch dalen de cijfers van het aantal incidenten op de sportvereniging niet noemenswaardig. Wat wél helpt, zijn de principes van De Vreedzame School. Hieronder volgt uitleg.
Inzicht
Als je als bestuurder voorbeeldgedrag vertoont en alle kaderleden betrekt, dan kun je alleen een volgende stap maken door jeugdleden zelf te betrekken in het vaststellen van gewenst gedrag en in de eventuele sanctionering van hun leeftijdgenoten.
De kracht van leeftijdsgenoten als antwoord op ongewenst gedrag
De Nederlandse samenleving is steeds meer gericht op individualisering, waardoor de onderlinge betrokkenheid tussen burgers afneemt. Scholen zijn daarom sinds 2006 verplicht om actief burgerschap en sociale integratie van leerlingen te stimuleren. Een programma voor basisscholen dat hieraan voldoet is De Vreedzame School, waarin docenten en kinderen op een zorgzame en positieve manier met elkaar omgaan.
Het programma ziet de klas en de school als een leefgemeenschap, waarin kinderen zich gehoord en gezien voelen, een stem krijgen en waarin kinderen leren om samen beslissingen te nemen en conflicten op te lossen. Kinderen voelen zich verantwoordelijk voor elkaar en voor de gemeenschap en staan open voor de verschillen tussen mensen. De nadruk binnen De Vreedzame School ligt op conflictbemiddeling, mediation, door het betrekken van peers, dat zijn leeftijdgenoten en vrienden. Deze manier van bemiddelen wordt peer mediation genoemd. Als leeftijdsgenoten elkaar in plaats van de leraar aanspreken op normoverschrijdend gedrag, is de kans dat dit afneemt groter.
Toepassing in de sport
‘Allemaal leuk en aardig, maar een sportvereniging is geen school’, denk je nu misschien. Maar vervang ‘kinderen van een school’ door ‘leden van een vereniging’ en dan zijn de kernelementen van De Vreedzame School ook goed toepasbaar op een sportvereniging:
- leden gaan op een zorgzame en positieve manier met elkaar om
- leden lossen conflicten constructief op
- leden nemen verantwoordelijkheid voor elkaar en voor de vereniging
Wat kun je als bestuurder doen?
Onderstaande principes uit De Vreedzame School kun je binnen een sportvereniging gebruiken:
- Creëer voorbeeldgedrag. Het is belangrijk dat je voorbeeldgedrag vertoont en hier aandacht aan schenkt. Mensen zijn namelijk volgzaam en laten zich meer beïnvloeden door wat iemand doet dan door wat iemand zegt. Dit betekent dat binnen een sportvereniging het bestuur altijd het juiste voorbeeld moet geven.
- Iedereen maakt deel uit van de vereniging. Binnen een sportvereniging is het essentieel dat iedereen het gevoel heeft deel uit te maken van een gemeenschap. Kortom iedereen is medeverantwoordelijk voor het sociale klimaat binnen de vereniging. Het bestuur draagt dit uit door helder te zijn over wat van iedereen wordt verwacht.
- Maak de spelers verantwoordelijk. Probeer de spelers zelf verantwoordelijk te maken voor hun eigen gedrag en het scheppen van een sociaal klimaat. Dat kun je doen door teamgenoten conflicten te laten lossen in plaats van door de coach. Door het stimuleren van een positieve sfeer binnen een team (teambinding). Door de coach en de spelers samen afspraken te laten maken over de gedragsregels binnen het team. En door je te richten op het creëren van een positief sociaal klimaat binnen de vereniging, waarbij de spelers de belangrijkste rol spelen. Zij moeten het gevoel krijgen dat ze er binnen een sportvereniging toe doen.
- Maak trainers bewust van hun rol in het overbrengen van waarden en normen. Wat trainers ook doen, ze dragen altijd bepaalde waarden over en laten jongeren daardoor zien wat gangbaar gedrag is. Maak trainers daarom bewust van de rol die ze hierin hebben.
Meer lezen
- Lees het artikel waarin David Romijn en Johan Steenbergen een toelichting geven op hun rapport Van goede bedoelingen naar goed gedrag
- De andere 4 artikelen voor bestuurders:
- Download de volledige rapportage Van goede bedoelingen naar goed gedrag
- Lees meer over een ethisch en veilig sportklimaat
- Vind publicaties over Waarden en normen & veilig sportklimaat in de Kennisbank Sport en Bewegen.
