Uitdagingen voor trainers en coaches
Plezier en ontwikkeling zijn de belangrijkste factoren om te gaan sporten en om te blijven sporten. Dat trainers en coaches daarbij de doorslaggevende succesfactor zijn, is inmiddels bekend. Een groep jeugdsporters trainen en coachen is nog niet zo makkelijk. Hoe krijg je iedere sporter actief en betrokken? Hoe zorg je ervoor dat het sporten bij een sportclub ook een bijdrage levert aan de sociale en persoonlijke ontwikkeling? En aan een gevoel van ‘erbij horen’?
Het belang van een positieve sportcultuur
Steeds meer gemeenten en sportbonden zien de enorme waarde van sportverenigingen met een positieve sportcultuur: sociaal veilig, inclusief en pedagogisch sterk. Trainersbegeleiding – het begeleiden en ondersteunen van trainers, coaches en begeleiders op pedagogisch en didactisch gebied – levert hier een belangrijke bijdrage aan. Een clubkadercoach helpt verenigingen met het opzetten, uitvoeren en borgen van goede trainersbegeleiding.
Resultaten proeftuin clubkadercoaches
Sinds januari 2019 nemen meer dan 50 verenigingen deel aan het project Proeftuinen Clubkadercoaching. Deze verenigingen zijn verspreid over twaalf gemeenten en acht sportbonden. De proeftuinen hebben kennis, inzichten en ervaring opgeleverd. Kenniscentrum Sport & Bewegen verzamelde deze ‘lessons learned’.
Clubkadercoaching blijkt een goede manier om te werken aan een positieve sportcultuur bij de deelnemende verenigingen. Uit de projectmonitor die door NOC*NSF is uitgevoerd, blijkt dat het plezier van trainers is toegenomen (63% naar 87%). Nóg belangrijker is dat het plezier van sporters fors is gestegen (68% naar 88%).
Aan de slag: waar moet ik op letten?
Veel gemeenten en sportservicebureaus gaan nu zelfstandig aan de slag met clubkadercoaching. In dit artikel geven we je graag een aantal tips om te komen tot:
- De werving van clubkadercoaches
- Een goede selectie van verenigingen en het contact met sportbonden
- Een juiste opdrachtformulering per vereniging
- Go/No go moment
- Monitoren van de resultaten
1. De werving van clubkadercoaches
De rol van clubkadercoach wordt in veel gevallen uitgevoerd door een buurtsportcoach. Om clubkadercoaches te werven, kunnen gemeenten en sportservicebureaus drie keuzes maken:
- Huidige buurtsportcoaches uren toekennen voor clubkadercoaching
- Nieuwe buurtsportcoaches werven voor clubkadercoaching
- Andere professionals (bijvoorbeeld zzp’ers) inzetten voor clubkadercoaching
Uit de ervaringen in het land blijkt dat optie 1 (huidige buurtsportcoaches inzetten voor clubkadercoaching) het meest voorkomt.
Om te beoordelen welke competenties nodig zijn om de rol als clubkadercoach goed uit te oefenen, is het belangrijk om inzicht te hebben in het competentieprofiel. Daarnaast zijn onderstaande aandachtspunten belangrijk bij het werven van clubkadercoaches.
Tips voor werkgevers bij de selectie
- Motivatie is heel belangrijk voor deze rol. Zoek naar een écht gemotiveerde buurtsportcoach.
- Er is geen eenduidig beeld van sporttechnische kennis die nodig is voor deze rol. Enige kennis is handig, maar het kan ook aangeleerd worden.
- Als je al weet bij welke vereniging de clubkadercoach aan de slag gaat, probeer de kandidaat dan goed te matchen met de clubcultuur.
- Afhankelijk van de vraagstukken, kun je buurtsportcoaches op mbo of hbo niveau inzetten (zie competentieprofiel). In de praktijk is vooral ervaring opgedaan met clubkadercoaches op hbo niveau, ingeschaald in schaal 7-9.
- Clubkadercoaches moeten flexibel zijn, want dat is de opdracht vaak ook.
Buurtsportcoaches kunnen de opleiding tot clubkadercoach volgen, zodat zij de juiste handvatten meekrijgen om deze rol in de praktijk uit te voeren. De opleiding staat op de ‘servicelijst’ van de lokale sportakkoorden.
2. Een goede selectie van verenigingen
Uit ervaringen van de eerste proeftuinen blijkt dat het selecteren van de juiste verenigingen cruciaal is voor de slagingskans van clubkadercoaching. Clubs moet er echt klaar voor zijn om clubkadercoaches te ontvangen. Ze werken aan een veilig en pedagogisch sportklimaat. Het is belangrijk dat clubs een aantal randvoorwaarden op orde hebben, voordat ze aan de slag kunnen met clubkadercoaching.
Randvoorwaarden voor clubs
- Er is een opdrachtgever of contactpersoon in het bestuur beschikbaar en actief betrokken.
- Er is een contactpersoon vanuit de technische commissie (of hoofdtrainer) beschikbaar en actief betrokken.
- De club heeft een visie op clubkadercoaching en op het pedagogisch sportklimaat op de vereniging.
- Er is draagvlak bij de meerderheid van het bestuur (en een stabiel bestuur).
- Er is draagvlak bij de meerderheid van de technische commissie en de trainers.
Er zijn drie varianten om aan de slag te gaan met clubkadercoaching bij een vereniging:
- Een-op-een begeleiding (één clubkadercoach op één vereniging).
- Cluster-sportspecifiek (één clubkadercoach op meerdere verenigingen van dezelfde sport).
- Cluster-sportgeneriek (één clubkadercoach op meerdere vereniging van verschillende sporten).
3. Opdrachtformulering per vereniging
Je hebt de juiste clubkadercoaches geworven en je hebt de verenigingen geselecteerd. Maar hoe weet je dan wat de clubkadercoach gaat doen bij de club(s)? In de eerste tranche proeftuinen is gebruik gemaakt van een leidraad om te komen tot een degelijke en betrouwbare opdrachtformulering. De leidraad is gebaseerd op het veranderkrachtmodel (Ten Have, 2012) en neemt alle facetten van verandertrajecten mee.
4. Go/No go moment
Het is raadzaam om een go/no go moment te plannen twee à drie maanden na de opdrachtformulering. Dit moment is een evaluatiemoment om te kijken of de randvoorwaarden inderdaad op orde zijn, of er binnen de club voldoende energie is en om te kijken of de competenties van de clubkadercoach toereikend zijn voor de opdracht.
5. Monitoren van de resultaten
Wil je weten welke effecten de inzet van een clubkadercoach hebben op de vereniging? Je kunt gebruik maken van de digitale monitor van NOC*NSF. De digitale monitor is bedoeld voor trainers/coaches en bestuurders. Het bestaat uit een nulmeting (eerste twee maanden) en een éénmeting (laatste twee maanden). Door de nul- en eenmeting te vergelijken, kun je zien wat de effecten zijn geweest van de inzet van een clubkadercoach.
Meer weten?
Wil je meer weten over clubkadercoaching? Mail naar roel.vanderweide@nocnsf.nl.
Tips en inspiratie voor (nieuwe) clubkadercoaches vind je in dit artikel Aan de slag als clubkadercoach? Dit zijn de ervaringen uit de pilot.
