De energierekening stond tot voor kort niet bovenaan de agenda bij veel sportaccommodaties, maar op dit moment bepalen de hoge energiekosten bijna ieder gesprek. Douchebeleid, de verwarming uit, kantines dicht, zwembaden dreigen te moeten sluiten… de media staan er vol mee. In dit artikel krijg je handvatten om zelf aan de slag te gaan.
Monitoring
Je start altijd met monitoring. Door te monitoren leer je je gebouw en energiegebruik beter kennen. Pas dan kun je zien welke resultaten je behaalt met je uitgevoerde maatregelen.
- Maak iemand verantwoordelijk voor energiebeheer
- Stel een groep samen om aan de slag te gaan
- Maak van energiebeheer een vast punt op de agenda.
Vervolgens neem je de tijd om de volgende zaken op papier te zetten:
- Hoeveel energie verbruik je? Dan gaat het om zowel gas als elektra.
- Waar verbruik je deze energie?
Kun je inzicht krijgen in verschillende ruimtes, misschien zelfs in verbruik per apparaat? Hiervoor zijn verschillende hulpmiddelen beschikbaar. - Wanneer gebruik je energie?
Als je bijvoorbeeld ziet dat je gas en elektra verbruikt op momenten dat niemand aanwezig is, waar gaat dan dan naartoe? En is dat eigenlijk wel nodig?
Met deze hulpmiddelen krijg je meer inzicht in je energieverbruik:
- Een slimme meter op je gas- en elektra aansluiting. Als je deze nog niet hebt, kun je deze gratis laten installeren door je netbeheerder. Je kunt de informatie dan uitlezen via een app of webportaal.
- Als je meer gedetailleerde informatie wil, kun je verbruiksmeters per apparaat installeren. Deze koop je in de bouwmarkt en plaats je tussen het apparaat en het stopcontact. Vervolgens zie je hoeveel het apparaat verbruikt.
Oké, en dan nu de handen uit de mouwen, te beginnen met isolatie.
Isolatie
Als je je sportaccommodatie goed geïsoleerd hebt, merk je dat direct in je stookkosten. Dat kan met grote, maar ook met kleine aanpassingen die geen grote investering vragen.
Quick Wins (geen of kleine investering)
- Isoleer de warmwater- en warme cv-leidingen.
De leidingen van de ketel naar de radiator verliezen onderweg warmte, deze kun je beter isoleren door het aanbrengen van buisisolatie. Dit is te koop bij de bouwmarkt en makkelijk aan te brengen. - Zorg dat alle gaten en kieren gedicht zijn.
Loop eens een rondje door je accommodatie en voel waar het tocht (gebruik hiervoor bijvoorbeeld een waxinelichtje) en maak deze plekken dicht. Let wel op dat je nu en dan de lucht ververst, liefst op de warme momenten van de dag. - Plak radiatorfolie achter de radiatoren, dan verlies je geen warmte via de muur.
Grote aanpassing (groot rendement, grotere investering en subsidies beschikbaar)
- Isoleer je dak, vloer, ramen of gevel. Als er ruimte is om te investeren, kijk dan of je grote oppervlakten, zoals je dak kan isoleren. Zit er een aannemer of andere vakman in je ledenbestand? Kijk of het samen met een groep bereidwillige leden mogelijk is om zelf aan de slag te gaan met je accommodatie, dat kan veel (arbeids)kosten schelen. Vaak kun je voor het aanbrengen van isolatie subsidie aanvragen, bijvoorbeeld de BOSA.
Verwarming
Je hoeft niet direct je verwarming uit te zetten om toch te besparen op je gasrekening. Sterker nog, je wil niet dat het ene probleem ontstaat, doordat je het andere probeert op te lossen (denk bijvoorbeeld aan vochtontwikkeling als je de verwarming helemaal uitzet). Met deze tips kun je direct aan de slag.
Quickwins (geen of kleine investering)
- Sluit deuren en ramen. Het klinkt als een open deur, maar hoe vaak staat de deur van de kantine open als de verwarming aan staat?
- Zorg voor een goede instelling van je verwarming in tijd en temperatuur.
Vaak kan de verwarming wel een graadje lager en met iedere graad bespaar je 6% gas. - Plaats thermostaatkranen op de verschillende radiatoren en draai deze terug of uit (als een ruimte niet wordt gebruikt)
- Zorg dat een radiator al zijn warmte af kan geven aan de ruimte, verwijder dozen, tassen etc. voor de verwarming.
- Zorg dat je je verwarmingsinstallatie goed onderhoudt. Dat is heel belangrijk, want dan blijft je verwarming optimaal en efficiënt werken.
Grote aanpassing (groot rendement, grotere investering en subsidies beschikbaar)
- Wil je helemaal stoppen met het gebruik van gas? Dan kun je een warmtepomp laten installeren. Laat je hierover goed informeren en kijk naar de beschikbare subsidies. Op Sport NL Groen vind je specifieke informatie en subsidies voor jouw sportaccommodatie.
Douchewater
Met (warm) douchen wordt veel gas verbruikt, namelijk 0,2 m3 per douchebeurt van vijf minuten. Hier is dus vaak winst te behalen.
Quickwin (geen of kleine investering)
- Plaats een timer waar maximaal 5 minuten gedoucht kan worden per keer en installeer een pauze na elke douchebeurt.
Maak de tijd ook op een andere manier merkbaar, bijvoorbeeld met een piep of zoemer, zodat iedereen elkaar er bewust op aan kan spreken. - Schakel een aantal douches uit, zodat mensen op elkaar moeten wachten en dus minder lang willen douchen.
- Maak duidelijk aan je leden hoe hun gedrag kan bijdragen. Je kan aan kort douchen ook een beloning hangen.
Grote aanpassing (groot rendement, grotere investering of subsidies beschikbaar)
- Als er een natuurlijk moment is om aanpassingen te doen, zoals renovatie van de kleedkamers, kan het installeren van een warmtepomp of een warmteterugwin-installatie een goede keuze zijn.
Verlichting
Verlichting is belangrijk op een sportaccommodatie, onder andere voor de veiligheid. Met een aantal aanpassingen kun je ook op verlichting besparen Ook wanneer je al gebruik maakt van duurzame verlichting, zoals ledverlichting.
Quickwin (geen of kleine investering)
- Kijk naar het vermogen waar je veldverlichting op in staat gesteld. Kan dat misschien vaker op trainingsstand?
- Zorg voor een timer, bewegingssensor of daglichtschakelaar, zodat (binnen)verlichting niet onnodig aan staat.
- Als je in de kantine of kleine binnenruimtes nog geen ledverlichting hebt, vervang je verlichting dan. Dat levert altijd direct besparing op.
Grote aanpassing (groot rendement, grotere investering of subsidies beschikbaar)
- De aanschaf van ledveldverlichting is een grote investering, maar levert ook een hele grote besparing op je elektriciteitsnota. Deze kan wel oplopen tot 50%. Daarnaast kun je ook vaak je elektriciteitsaansluiting verkleinen met het installeren van ledverlichting. Dat scheelt veel in de vaste lasten. Voor de installatie van ledverlichting kun je als vereniging gebruik maken van subsidie BOSA.
Apparatuur
Ten slotte kun je besparen door anders met apparatuur, zoals koelingen en vriezers, om te gaan.
Quickwin (geen of kleine investering)
- Zet apparaten uit buiten gebruikstijd.
- Installeer een tijdschakelaar, zodat dit automatisch gaat en je het niet kunt vergeten.
- Vervang oude energieslurpende apparaten door energiezuinige apparaten. Vaak krijgen clubs met de beste bedoelingen oude koelkasten en vriezers van leden, maar dat kost soms meer dan het oplevert.
Je kunt dus direct aan de slag om de eerste stappen te zetten. Je ziet wat klimaatvriendelijk gedrag oplevert en daarmee is een volgende stap naar een energieneutrale club makkelijker te zetten. Dus wacht niet langer. Maak iemand verantwoordelijk voor energiebesparing. Doe het samen en start vandaag nog.
Kijk voor meer tips, goede voorbeelden en informatie over subsidies op duurzamesportsector.nl.
Dit artikel is ook verschenen in het vakblad SPORT Bestuur en Management (november 2022).