Door jeugdleden als trainer en coach in te zetten voor eigen leden, geef je de jeugd een belangrijke rol binnen de vereniging. Als de vereniging het trainingsbeleid goed aangepakt, zijn er veel voordelen te behalen. Naast het feit dat jongeren door te coachen en het geven van trainingen veel extra vaardigheden kunnen opdoen, voelen zij zich meer verbonden met elkaar en met de club. Ook dienen zij als rolmodel voor jongere spelers. Zorg er wel voor dat de kwaliteit van de training hoog is en dat de jongeren worden begeleid door een volwassene. Hockeyvereniging HC Naarden past deze vorm van jeugdparticipatie al jaren succesvol toe.
Dit artikel is een praktijkvoorbeeld bij de Jeugd Participatieladder: een tool voor sportverenigingen om inzicht te krijgen in de mate waarin de vereniging de jongeren actief betrekt. Bekijk als vereniging aan de hand van de ladder waar je staat en waar je naar toe wilt. Laat je inspireren en maak een actieplan voor jouw club.
Plek van jeugd binnen de club
Hockeyvereniging HC Naarden is een jonge, snel groeiende vereniging met 1.900 leden, waarvan ruim 1.300 jeugdleden en bijna 120 jeugdteams. In alle leeftijdscategorieën zijn er meer meisjes dan jongens. De vereniging telt maar liefst 180 jeugdtrainers, die in meer en mindere mate zelfstandig training geven en de teams coachen. Hoe ouder ze zijn, hoe meer zelfstandigheid. Er is een speciaal opleidingsbeleid ingevoerd, toen de club enkele jaren geleden explosief is gaan groeien en er een trainers tekort dreigde. De “jeugd traint jeugd” aanpak zet jongeren in als trainer en coach om alle jeugdteams goede training en coaching te geven.
Hoe werkt “jeugd traint jeugd”?
Deze unieke “jeugd traint jeugd” trainersopleiding is door de club zelf ontwikkeld. Drijvende kracht was de hoofdtrainer. Omdat er zoveel trainers nodig zijn voor de jeugd, er weinig volwassenen zijn die hierbij kunnen ondersteunen en de club de contributie laag wil houden, is er voor deze vorm van jeugdparticipatie gekozen. Iedereen vanaf 11 jaar kan beginnen met leren training geven. Vanaf 14 jaar is er een financiële vrijwilligersvergoeding. Er zit minimaal vijf jaar verschil in leeftijd tussen trainer/coach en pupil. Jeugd uit de A en B teams geven zelfstandig training. De hoofdtrainer is sterk betrokken bij de opleiding en er wordt een strakke beoordelingsmethodiek gehanteerd.
Wat heeft “jeugd traint jeugd” opgeleverd?
Veel jongeren vinden het leuker om getraind en gecoacht te worden door een oudere jeugdspeler dan door een eigen ouder. De trainers zijn een rolmodel voor de jongere jeugd en dat heeft aantrekkingskracht op jonge spelers die dan ook training willen geven. “Jeugd traint jeugd” heeft de betrokkenheid en binding van de jeugd met de club enorm verhoogd. Er heerst een groot familiegevoel en de teamprestaties zijn verbeterd dankzij de saamhorigheid tussen jeugdige trainers die in hetzelfde team spelen. Het beleid heeft zeer veel trainers opgeleverd: 180 jeugdtrainer/coaches, waarvan 90 uit de A en B teams. De trainingskosten daarentegen zijn relatief laag gebleven. Het trainingsaanbod en de kwaliteit zijn goed door een mooie mix “Jeugd traint jeugd” en “Professional traint jeugd”.
Tips voor andere sportverenigingen
Verankering in verenigingsbeleid:
- Begin klein: start het opleidingstraject met een kleine groep (ca 20 personen)
- Ga niet experimenteren, maar zorg voor een goede structuur en leg dit vast in een opleidingsplan
- Zorg voor verankering in het bestuur door middel van een commissie voor jeugdtrainers en geef de hoofdtrainer verantwoordelijkheid
- >Bouw evaluatiemomenten in met de trainerscoördinator en de hoofdtrainer
Werven van jeugdige vrijwilligers:
- Als het project loopt, werven de jeugdtrainers zichzelf. Maar als je vanaf nul begint, benader dan de spelers persoonlijk.
- Zorg voor zichtbaarheid van de jeugdtrainers door opvallende trainerskleding. Dit geeft de jongeren het gevoel dat ze gewaardeerd en serieus genomen worden.
- Zorg voor goede communicatie, zodat iedereen weet waar hij terecht kan (trainers, ouders en leden).
- Bedenk goed waar je financiële middelen inzet, geld is de verkeerde motivatieprikkel en dat gaat ten koste van de kwaliteit van de trainers.
Behouden/Continuïteit van jeugdige vrijwilligers:
- Zorg voor een goede opbouw van leeftijd in je opleidingsplan, zodat er geen gaten vallen.
- Geef de jeugdige trainers een passende beloning. De kleinsten in de vorm van kleine traktaties en de oudere jeugd een salaris (vrijwilligersvergoeding) die concurrerend is met een bijbaantje in de lokale supermarkt.
- Zorg voor een structurele beoordeling en begeleiding van de jeugdige trainers en blijf kritisch.
Hobbels (weerstand) en hoe overwin je die:
- Met al die jongeren die training willen geven, is het een enorme taak om het in goede banen te leiden. Degene die hiervoor verantwoordelijk is, moet zich ervan bewust zijn dat het wel vrijwillig is, maar niet vrijblijvend.
- Je hebt veel met pubers te maken, hou daar rekening mee met inplannen van teams. Zet bijvoorbeeld jeugdleden die moeite hebben met vroeg opstaan niet vroeg op zaterdagochtend.
- Er zijn jeugdleden die er echt niet voor in de wieg zijn gelegd. Schroom niet om daar afscheid van te nemen.
- Probeer je aanpak continu te verbeteren en aan te scherpen.
Praktijkvoorbeelden
Hoe pakken sportverenigingen dit in de praktijk aan? Kenniscentrum Sport ontwikkelde een Jeugd Participatieladder en verzamelde goede voorbeelden van clubs die er op verschillende manieren in slagen hun jeugd actief te maken en te houden:
- Praktijkvoorbeeld Roeivereniging Nautilus in Rotterdam
- Praktijkvoorbeeld Tennisvereniging Tie-Breakers in Amsterdam
- Praktijkvoorbeeld IJsclub Haarlem
- Praktijkvoorbeeld Voetbalclub Buitenboys Almere
Lees meer
Wil je meer informatie over hoe je jongeren kunt binden en behouden bij de club? Lees dan het overzichtsartikel waar je meer inspirerende voorbeeldverhalen, instrumenten en een filmpje kunt vinden. Vind publicaties over ledenbehoud van en met jongeren in de Kennisbank Sport en Bewegen.
