Bij Buitenboys in Almere kunnen jongeren al vanaf hun twaalfde meedraaien als scheidsrechter. Ze krijgen een goede theoretische basis én begeleiding in de praktijk. De commissie Scheidsrechterszaken en enkele jonge scheidsrechters delen hun ervaringen en geven tips.
Steeds sterker in je schoenen
Scheidsrechter zijn is best moeilijk, maar ook leuk, vinden Maeve Iske (12 jaar) en Zaki Chohou (16 jaar). Maeve speelt zelf bij Buitenboys en fluit nu een half jaar elk weekend een wedstrijd. Ze merkt dat ze steeds sterker in haar schoenen staat. Zaki begon vier jaar geleden als scheidsrechter. Hij was gestopt met voetballen bij Buitenboys, maar ging regelmatig naar de wedstrijden van zijn broer, waar hij weleens inviel om te fluiten. Dat beviel zo goed dat hij vroeg aan de club of hij een scheidsrechterscursus kon doen. Hij merkt dat zijn zelfvertrouwen is toegenomen, ook buiten de voetbalclub. Zijn ambitie is om verder te groeien als scheidsrechter en wedstrijden van hoog niveau te gaan fluiten.
Buitenboys is een voetbalclub met ruim 1.200 leden. Op zaterdagen worden er 27 tot 30 wedstrijden gespeeld, op de zondagen 15 tot 20. Voor al die wedstrijden levert de vereniging zoveel mogelijk zelf de scheidsrechters. Daarvoor zijn uit eigen gelederen maar liefst 20 jeugd- en pupillenscheidsrechters beschikbaar en 10 senior scheidsrechters.
Scheidsrechter zijn aantrekkelijk maken voor jongeren
Op allerlei manieren maakt Buitenboys het aantrekkelijk voor jongeren om wedstrijden te fluiten. Jeugdscheidsrechters krijgen een vrijwilligersvergoeding voor elke gefloten wedstrijd van € 3,50. Dat is misschien niet zo veel als oudere jongeren met een bijbaantje kunnen verdienen, maar geeft wel blijk van waardering. Ook krijgen de scheidsrechters een drankje en wat te eten. En ze krijgen een scheidsrechterstenue van de club, wat hen meteen een professionele uitstraling geeft. In de Week van de Scheidsrechter is er een attentie vanuit het bestuur. En binnenkort gaan alle scheidsrechters bijvoorbeeld samen op stap naar een wedstrijd van profclub Almere City. Tegelijkertijd wijst de club jongeren er ook op dat ze een verantwoordelijkheid hebben als ze scheidsrechter willen worden. Regelmatig beschikbaar zijn en op tijd komen horen erbij.
Door scheidsrechter te zijn, heb ik geleerd meningen achter me te laten.
Zaki, jeugdscheidsrechter
Jonge scheidsrechters werven
Als de randvoorwaarden goed zijn, zijn scheidsrechters enthousiast en dragen ze dat ook over op anderen, is de ervaring bij Buitenboys. Door mond-op-mondreclame melden jongeren zich spontaan aan bij de leden van de commissie. Dat werkt veel beter dan een oproep op de website of in het clubblad. Maar ook jongeren actief benaderen werkt goed. Vanaf 12-jarige leeftijd kan iemand al scheidsrechter worden. Ook interactie tussen de senior scheidsrechters en jongeren is belangrijk om de stap naar het hele veld te maken. Een scheidsrechter kan een jongere vragen of hij wil vlaggen bijvoorbeeld, om langzaam ervaring op te doen.
De voetbalvereniging voert actief beleid om eigen jeugdscheidsrechters op te leiden. Sinds 1,5 jaar wordt er ingezet op verdere professionalisering. Het is de ambitie van de club om Fairplay gecertificeerd te worden door ARAG en KNVB. Dit is mogelijk voor verenigingen die een professioneel arbitragebeleid voeren. Dit is te zien aan de begeleiding en opleiding van scheidsrechters, de waardering en uitrusting van scheidsrechters en de plek van het arbitragebeleid binnen de vereniging.
Opleiding jeugdscheidsrechters
Als een jongere scheidsrechter wil worden, krijgt hij of zij eerst een interne opleiding. Die heeft de vereniging ontwikkeld op basis van de KNVB-opleidingen. Scheidsrechters die dat willen kunnen de KNVB-opleidingen Spelbegeleider/Pupillenscheidsrechter, Verenigingsscheidsrechter en SO 3 gaan volgen. Ervaren scheidsrechters kunnen ook een opleiding voor het begeleiden van scheidsrechters doen (Scheidsrechtersbegeleider).
Begeleiding jeugdscheidsrechters
Er is een aparte commissie Scheidsrechterszaken, met vier vrijwilligers. Ferry Los (gediplomeerd KNVB-scheidsrechter met 14 jaar ervaring en vaste scheidsrechter in de jeugdopleiding van profclub Almere City) is vanuit de vereniging hoofd Scheidsrechterszaken. Voetbalvader, teambegeleider, coach én gediplomeerd KNVB-scheidsrechter Michael Phielix begeleidt de jeugdscheidsrechters. Sinds 1,5 jaar doet hij dat samen met zoon Steven (21), die zelf op zijn twaalfde begon als jeugdscheidsrechter en vier jaar later de opleiding tot verenigingsscheidsrechter volgde.
Laat je niet beïnvloeden en zorg dat je jezelf na afloop recht in de spiegel kunt aankijken.
Steven, begeleider
De begeleiders staan zeker een ochtend per weekend langs de lijn om scheidsrechters in opleiding bij te staan bij lastige situaties. De begeleider staat langs de lijn waar twee velden aan elkaar grenzen. Bewust buiten bereik van het publiek, dat achter de hekken staat. Dit maakt ruggespraak mogelijk zonder inmenging van buitenaf. Alleen al de wetenschap dat er een begeleider langs het veld staat, geeft de jeugdscheidsrechters veel steun.
Na de wedstrijd vult elke scheidsrechter een zelfreflectieformulier in en bespreekt dit met de begeleider: wat ging er goed, wat kan beter? De scheidsrechters geven gerichte tips en volgen hoe een scheidsrechter zich ontwikkelt. Fouten maken hoort erbij, maar belangrijk is om ervan te leren.
Binnen de club is veel aandacht voor respect en sportiviteit. Na de noodlottige gebeurtenissen rond grensrechter Richard Nieuwenhuizen in 2012 zijn de regels verscherpt. Bij elke wedstrijd worden toezichthouders ingezet. Momenteel voert de club campagne om de spelers zowel voor als na de wedstrijd handen te laten schudden (‘Shake Hands 2’) en is de groene kaart geïntroduceerd voor sportief teamgedrag (FairPlay).
Praktische coördinatie
Om het verhaal over de aanpak van Buitenboys compleet te maken: scheidsrechterscoördinator Jacqueline Brenker deelt de scheidsrechters in. Via groepsapps kunnen de scheidsrechters doorgeven of ze wel of niet beschikbaar zijn. Op dinsdag wordt het voorlopige rooster rondgestuurd, op donderdag wordt het definitief gemaakt. De commissie wordt ondersteund door enkele scheidsrechters van buiten, mensen die vlaggen en helpen met de begeleiding van scheidsrechters.
Geef eventuele fouten toe. Zo krijg je meer respect van spelers en coaches
Ferry, begeleider
Tips voor andere sportverenigingen
- Richt met bestaande, enthousiaste vrijwilligers een aparte commissie op voor scheidsrechterszaken, zodat het thema een eigen plek heeft in de vereniging.
- Begin met een groepje van 2 à 3 jeugdscheidsrechters, en bouw van daaruit verder.
- Benader jongeren actief: vraag wie er een keer willen fluiten. Als ze er plezier in hebben, vraag dan of ze een cursus voor scheidsrechter willen doen.
- Verwacht niet dat jongeren een oproep voor scheidsrechters op de website of in het clubblad lezen. Een oproep op Facebook kan wel werken om ouders van jongeren te bereiken.
- Laat jeugdscheidsrechters vertellen hoe het is om scheidsrechter te zijn. Een enthousiaste scheidsrechter is een uitstekende ambassadeur!
- Geef beginnende scheidsrechters een goede opleidingsbasis en begeleid ze ook langs de lijn.
- Laat scheidsrechters elke wedstrijd evalueren op wat er goed ging en wat nog beter kan. Zelfreflectie is de sleutel voor verdere ontwikkeling en professionalisering. Dit helpt jongeren verder te groeien.
- Geef scheidsrechters een eigen, herkenbaar tenue. Dit ondersteunt hen in hun rol en laat zien dat de club belang hecht aan een professionele uitstraling.
- Geef blijk van waardering, bijvoorbeeld met een vrijwilligersvergoeding en een hapje en een drankje.
- De overgang van een klein veld naar een groot veld is spannend voor jongeren. Laat ze daarom eerst eens vlaggen om ze te laten wennen.
- Zet jongeren die op hun twaalfde beginnen met scheidsrechteren eerst in op het begeleiden van de mini’s onder 9 jaar.
Meer informatie
Wil je meer informatie over hoe je jongeren kunt binden en behouden bij de club? Lees dan het overzichtsartikel waar je meer inspirerende voorbeeldverhalen, de speciale tool voor clubs (de Jeugdparticipatieladder) en een filmpje kunt vinden.
Of bekijk de andere goede voorbeelden van clubs die er op verschillende manieren in slagen hun jeugd actief te maken en te houden:
- Roeivereniging Nautilus in Rotterdam
- Tennisvereniging Tie-Breakers in Amsterdam
- IJsclub Haarlem
- Hockeyvereniging HC Naarden
Ook interessant:
- Cursussen voor scheidsrechters bij de KNVB
- De website van S.C. Buitenboys en Buitenboys op Facebook
- Hoofd scheidsrechterszaken, Ferry Los, is bereikbaar op scheidsrechterzaken@buitenboys.nl en telefoonnummer 06-13840709
