Groot deel Nederlandse topsporters heeft vitamine D-tekort

Weinig mensen weten dat vitamine D eigenlijk helemaal geen vitamine is maar een groep in vet oplosbare pro-hormonen. Dit zijn stoffen die geen hormonale activiteit vertonen maar die worden omgevormd tot een hormoon. De twee belangrijkste vormen van vitamine D zijn de plantaardige vorm D₂ en de dierlijke vorm D₃. Het lichaam produceert vitamine D in de huid onder invloed van het ultraviolette licht van de zon. Dit is tevens de voornaamste bron van vitamine D. Normale voeding draagt namelijk maar voor ongeveer tien procent bij aan de vitamine D-concentratie.

Vitamine D speelt een belangrijke rol bij onder andere het immuunsysteem, de spierkracht en de botaanmaak. Zo draagt vitamine D bij aan het opnemen van voedingsstoffen zoals calcium en magnesium. Ook voor het leveren van een optimale sportprestatie is vitamine D belangrijk. Een vitamine D-tekort kan namelijk leiden tot de afname van spiermassa en explosieve kracht (zie hier).

Tot op heden bestaat er internationaal echter nog geen overeenstemming vanaf welke vitamine D-concentratie sprake is van een tekort. Zo hanteert de Gezondheidsraad een concentratie van 30 nanomol per liter bloed als tekort terwijl in de meeste omringende landen de ondergrens op 50 nanomol per liter ligt. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat de optimale concentratie voor topsporters wel eens hoger zou kunnen liggen dan die voor de normale bevolking.

Een groep Nederlandse voedingswetenschappers heeft bij Nederlandse topsporters onderzocht of zij te maken hebben met een vitamine D-tekort, en zo ja, in welke dosis supplementen het meest geschikt zijn.

Daarbij definieerden de onderzoekers een vitamine D-concentratie van 50 tot 75 nanomol per liter bloed als een tekort, bij een concentratie lager dan 50 nanomol per liter spraken ze van een ernstig tekort.

Groot tekort

Van de onderzochte Nederlandse topsporters bleek 70 procent een vitamine D₃-tekort te hebben. Bij bijna 35 procent bleek het zelfs te gaan om een ernstig tekort. Dagelijks een hoge dosis vitamine D₃-supplementen (2200 IU) innemen heft dit tekort sneller op dan een lagere dosis (1100 IU of 400 IU). Wanneer de vitamine D₃-concentratie weer op peil is volstaat een onderhoudsdosering van 400 IU om deze op orde te houden.

Deze resultaten kwamen tot stand nadat bij 128 topsporters de vitamine D₃-concentratie in het bloed was bepaald aan het einde van de winter. De sporters met een tekort moesten vervolgens een jaar lang dagelijks vitamine D₃-capsules innemen met een dosis van 400 IU, 1100 IU of 2200 IU. Elke drie maanden werd door een onafhankelijke arts de vitamine D₃-concentratie opnieuw bepaald. Indien deze hoger was dan 125 nanomol per liter werd de dosis van de supplementen ingesteld op 400 IU omdat een te hoge concentratie schadelijk kan zijn.

Tot slot

De resultaten van deze studie lijken aan te tonen dat 70 procent van de Nederlandse topsporters te maken heeft met een vitamine D₃-tekort. Maar is de omvang van het probleem wekelijk zo groot? Dat hangt maar net van de gehanteerde afkapwaarde af. Dat de onderzoekers daarbij een stuk strenger zijn geweest dan de Gezondheidsraad lijkt een logische keuze. De Gezondheidsraad gaat immers uit van het voorkomen van aandoeningen terwijl de onderzoekers geïnteresseerd zijn in een optimale sportprestatie. Overigens is er geen relatie gelegd met de sportprestatie, dus of suppletie daaraan bijdraagt blijft onduidelijk.

Verder laten de resultaten zien dat een hoge dosis supplementen het best werkt om een tekort op te heffen. Daarmee vormt deze studie natuurlijk geen vrijbrief voor sporters om op eigen houtje vitamine D₃ te gaan slikken. Teveel vitamine D kan namelijk schadelijk zijn voor de nieren en bloedvaten. Bepaal daarom altijd in overleg met een arts of er sprake is van een tekort, en zo ja welke dosis supplementen het meest geschikt is.