Dit zijn de 5 uitdagingen van talentontwikkeling in esports in Nederland

1. Ontbreken nationale (e)sport(s)piramide

De grootste uitdaging voor talentontwikkeling in esports is het ontbreken van een nationale esportspiramide, vindt Matthijs Mol, coördinator van BrabantSport Esports Talent Hub. “In de traditionele sport is er een heldere sportpiramide, waar een speler van de onderkant van de piramide doorstroomt naar de top. Deze heldere structuur is nog beperkt in esports. Ik denk dat dit een cruciale factor is voor de structurele doorstroom van esporters.”

Donny Stumpel, coördinator van Esports Talentcenter Gelderland, beschrijft hoe een piramide er volgens hem zou moeten uitzien: “Bovenaan heb je top-esports, in het midden talentontwikkeling en onderaan de breedte-esports. Wij zitten in het middelste deel, talentontwikkeling, en moeten de brug slaan naar top-esports. Via een scholentour proberen we de breedte-esporters in het talentontwikkelprogramma te krijgen, maar naar de top is nog lastig.”

Dirk Tuip, coördinator van H20 Esports Campus, ziet naast uitdagingen ook kansen voor de piramide: “Wij hebben met Go!Gaming een basisinfrastructuur die je in andere landen niet hebt, namelijk zes esports- en gaming-faciliteiten in verschillende steden zoals Utrecht, Nijmegen en Eindhoven, mogelijk gemaakt door H20 en Pathé. Hierdoor heeft iedereen de kans om niet alleen online, maar ook fysiek samen te trainen op verschillende regionale locaties. Dit maakt het makkelijker om regionaal talent en competitie te faciliteren.” Mol legt uit wat ervoor nodig is om zo’n piramide op te zetten. “Je hebt een aanspreekpunt nodig dat er boven staat, belangen behartigt en op bepaalde vlakken coördineert zoals een bond in de traditionele sportwereld.”

2. Het vinden van talent

Mol ziet het vinden van de juiste talenten als een grote uitdaging: “In esports is de breedtesportstructuur vaak onzichtbaar, omdat er veel online gebeurt. Dit maakt het lastig om esportstalent te vinden.” Momenteel zijn teams en talentontwikkelcentra vaak afhankelijk van spelers die zichzelf aanmelden of wordt er gezocht binnen de sociale kring van de al aangemelde spelers. Vervolgens moeten de spelers voldoen aan een aantal kwaliteitseisen om in het programma te komen. Stumpel: “We selecteren spelers op basis van vier aspecten: vaardigheid in het spel, motivatie, leeftijd en locatie. Hierdoor valt van de geïnteresseerde spelers ook nog een deel af.” Mede door het ontbreken van een piramide en de online cultuur is het identificeren van esportstalent voor de centra nog lastig. 

3. Het onzekere carrièrepad van een esporter

Als er wel talent wordt ontdekt, is het carrièrepad voor esporters vaak onzeker. Dat heeft ook te maken met de esportspiramide, zegt Tuip: “Het is nu vaak onduidelijk hoe een speler die wat ervaring heeft opgedaan bij kleinere toernooitjes of wedstrijden, die wat hoger op de ladder speelt en hiervan enthousiast wordt, kan doorgroeien naar semi-professioneel niveau.” Mol vult aan: “In esports kun je uit het niets bij de wereldtop horen en ook net zo snel weer wegvallen.” 

Een verklaring hiervoor is onder andere de instabiliteit van esportsgames en competitie-structuren. Eigenaren van de games kunnen, bij afnemende populariteit, eenzijdig beslissen of de competitie gefinancierd blijft. Dat betekent dat een esporter van de een op de andere dag werkloos kan zijn en moet overstappen naar een andere game, die om andere vaardigheden vraagt. Stumpel gebruikt de traditionele sport om zijn punt te verduidelijken: “Vergelijk het met een professioneel tennisser die binnen enkele maanden ineens professioneel padel moet spelen.” 

4. Gebrek aan sociale steun voor een esportscarrière

Naast onzekerheid zien de coördinatoren regelmatig een gebrek aan sociale steun van de omgeving van een talent, zegt Stumpel: “Ouders en begeleiders zijn zich nog vaak onbewust van wat hun kind doet in esports en hoeveel tijd nodig is voor verdere talentontwikkeling. Het gebrek aan support komt regelmatig voor bij spelers, wat invloed lijkt te hebben op hun ontwikkeling.” Ook de wetenschap ziet sociale steun als een belangrijke motivator voor (sport)talenten^[1]. Alleen al als je beseft dat talenten in andere sporten gemiddeld 28,5 uur per week bezig zijn met hun sport^[2] lijkt deze steun onmisbaar.

5. Behoefte aan coaches met kennis van het spel, pedagogiek en didactiek 

Voor een goed opleidingstraject is het vanzelfsprekend belangrijk dat er goede begeleiding moet zijn. Mol: ”Momenteel zijn er weinig coaches die zowel over game-inhoudelijke kennis van de spellen beschikken én ervaring of een opleiding in coaching hebben.” Stumpel verklaart dit: “We hebben te maken met eerste generatie, zelf-onderwezen esportscoaches, die voldoende game-ervaring hebben, maar vaak nog onvoldoende beschikken over het didactische en pedagogische aspect van coachen.”

Bij H20 maken ze net als bij de andere centra veel gebruik van kennis uit de traditionele topsport. Oprichter Dirk Tuip: “We werken samen met Talent Academy Group die veel ervaring hebben op het gebied van presteren in de traditionele topsport. Er is specifiek aandacht voor mentale weerbaarheid en blessurepreventie waarbij we kennis uit de sport gebruiken.” Hiermee geven alle centra aan dat er behoefte is aan coaches met de juiste mix van kennis over hoe je coacht en wat je coacht.

Structuur, coaching en draagvlak

Hoe is talentontwikkeling onder esporters te waarborgen, professionaliseren en stimuleren? Samenvattend zou volgens de coördinatoren een heldere, door de branche gedragen esportspiramide een van de oplossingen zijn om talent beter te kunnen vinden en een gestructureerd carrièrepad te bieden. Het lijkt in het midden te blijven wie deze rol op zich gaat nemen. Ook is er behoefte aan goed opgeleide coaches met game-inhoudelijke, pedagogische en didactische kennis, wat kansen biedt voor onderwijsinstellingen. Om meer draagvlak te creëren voor carrières in esports lijkt de rol van de sociale omgeving van het talent een belangrijke factor te zijn. Onderzoeks- en kennisinstellingen kunnen helpen met het opstellen van de juiste informatie die talentenprogramma’s met ouders kunnen delen.