Bas Bokkes is manager van de afdeling Sport, Bewegen & Vitaliteit bij Sportbedrijf Lelystad. “Het grote voordeel van erkende interventies vind ik de meetbaarheid. Vanuit de organisatie is het niet zo dat we per se met erkende interventies móéten werken, maar onder andere door de meetbaarheid ervan doen we dit indien het past.”
Meetbaarheid
Over die meetbaarheid zegt Bas: “Het is moeilijk om precies te weten welke effecten sport en bewegen hebben, zeker met betrekking tot preventie en op lange termijn. Daar worden veel – positieve – aannames over gedaan. Wat je in ieder geval kunt doen, is meten wat een specifiek project oplevert. Het feit dat een erkende interventie van tevoren inzicht geeft in de resultaten biedt houvast en is aantrekkelijk voor investeerders. Dat de interventie is uitgeschreven, geeft duidelijkheid over rollen en verwachtingen richting samenwerkingspartners. Je kunt ook gebruikmaken van ervaringen van andere organisaties die de interventie al hebben uitgevoerd.”
Bas vervolgt: “Door die meetbaarheid creëer je ook zichtbaarheid en een verhaal richting een gemeente of soms een fonds, partner of sponsor.”
Beschrijving, evaluatie en meting
Elke erkende interventie bevat een duidelijke beschrijving, met daarin een afgekaderde doelgroep en concrete doelstellingen. Op alle erkenningsniveaus – Goed beschreven, Goed onderbouwd, Effectief – is per erkende interventie een procesevaluatie beschikbaar met daarin veel informatie over uitvoering en bereik. Bij erkende interventies op het niveau Effectief zijn daar bovenop effectmetingen gedaan.
Welk verworven geld en/of welke samenwerking is dan te danken aan juist de inzet van een erkende interventie? Voor een antwoord op die vraag wijst Bas naar de erkende interventie Sociaal Vitaal, gericht op het verbeteren van de fysieke fitheid en het verminderen van eenzaamheid van senioren. “We hebben Sociaal Vitaal nu enkele keren gedraaid. Zowel de deelnemers als partners en gemeente waren dusdanig enthousiast, dat we dit nu vanuit de GALA-gelden in een aantal wijken mogen uitrollen. Het inzetten van zo’n interventie kost serieus geld, maar dit wordt nu dus goed gefaciliteerd door de gemeente.”
Op de vraag welke Sociaal Vitaal-resultaten Sportbedrijf Lelystad na die eerste keren aan de gemeente heeft kunnen overleggen, antwoordt Bas: “Enerzijds is door de interventie-eigenaar beschreven in hoeverre bij senioren zaken als knijpkracht en loopvermogen verbeteren, zodra je de interventie op de beschreven manier uitvoert. Tegelijkertijd merk je zelf hoe in je gemeente verschillende partijen, zoals lokale welzijnsinstellingen, thuiszorg en buurtsportcoaches door zo’n aanpak veel beter gaan samenwerken. Daarmee creëer je een meerwaarde.”
Daarbij realiseert Bas zich dat je wel eerst een relatie met die partners moet opbouwen en dat zij ook de benodigde expertise en tijd moeten hebben. “Voordeel is dat in de interventiebeschrijving duidelijk staat wat er van ze wordt verwacht – inclusief een begroting op hoofdlijnen. Je komt dus wel met een goed en duidelijk verhaal aan tafel. Je komt niet alleen iets halen, maar ook brengen.”
Interventies voor senioren
Sportbedrijf Lelystad heeft de laatste jaren meerdere interventies voor senioren ingezet. Voorbeelden daarvan zijn naast Sociaal Vitaal ook OldStars Sport en GoldenSports.
‘Niet zelf het wiel uitvinden’
Binnen de afdeling Sport, Bewegen & Vitaliteit richt sportregisseur Tamaryoës Kok zich op speciale doelgroepen. Ze werkt met de erkende interventie Wereldmeiden MDT, die als doel heeft om sociale contacten tussen vluchtelingenmeiden met een verblijfsstatus en Nederlandse jonge meiden te stimuleren.
Tamaryoës heeft de wens om – naast Wereldmeiden MDT – meer met erkende interventies te gaan doen. “Dan hoef je namelijk niet zelf het wiel uit te vinden. Nu heb ik ook een aantal projecten lopen, die ik van begin tot eind heb opgezet en waar dus veel voorbereidingstijd in zit. Bij een erkende interventie staat er al een bepaalde basis en kun deze vervolgens toepassen in je eigen context.”
Vergelijken
Sportregisseur Timo Hoenderboom houdt zich bezig met Openbare Ruimte en Urban. Zelf zette hij voorheen de erkende interventie FitStap in. Timo: “Een collega van me pakt nu The Daily Mile opnieuw op en een partner in de stad is met Vitality Club bezig.” Bij het zoeken naar een programma dat mensen aanzet om te bewegen kijkt Timo eerst of er erkende interventies zijn die bij zijn specifieke vraag passen. Mochten die er zijn, dan kijkt hij ook naar het erkenningsniveau (Goed beschreven, Goed onderbouwd, Effectief).
“Als ik zowel een erkende interventie als een ‘good practice’ interessant vind, dan ga ik wel eerder voor die erkende interventie”, zegt Timo. “Wel is het zo dat ik in de database nog wel wat interventies mis, bijvoorbeeld op het gebied van openbare ruimte.” Dat verklaart ook waarom hij af en toe zelf nog, passend bij de lokale situatie, een aanpak opstelt. “Daarbij haal ik dan wel weer m’n inspiratie uit onder andere erkende interventies.”
‘Geen doel, maar middel’
Zouden Bas, Tamaryoës en Timo andere gemeenten en sportbedrijven adviseren om erkende interventies in te zetten? Na een ‘ja’ van alle drie geeft Bas aan: “Door erkende interventies wordt sport en bewegen meetbaarder en dus ook zichtbaarder en professioneler. Tegelijkertijd is het gebruik maken van erkende interventies dus geen doel, maar een middel. De belangrijkste vraag is niet welke erkende interventies je gaat inzetten, maar welke doelstellingen je hebt. Als die duidelijk zijn, kun je kijken welke erkende interventies er op dit vlak zijn, welke erkenningsniveaus ze hebben en wat er dus het beste past.”
Daarbij kan het volgens het drietal ook zo zijn dat in de database erkende sport- en beweeginterventies nog niet altijd de aanpakken staan die nodig zijn. Zo gaf Timo al aan behoefte te hebben aan erkende interventies voor de openbare ruimte en mist Tamaryoës nog wel wat aanpakken rondom vluchtelingen en dak- en thuislozen.
Maatwerk
Daarbij geeft Bas aan dat de ene erkende interventie makkelijker in de lokale situatie toe te passen is dan de ander. “Als je je aan de voorgeschreven richtlijnen houdt, dan haal je de resultaten die daarbij horen. Wijk je er vanaf, omdat je lokale situatie om iets anders vraagt, dan kan je resultaat dus ook veranderen. In zo’n geval is het goed om met de interventie-eigenaar in gesprek te gaan.”
Aanpassen van interventie
Soms zijn kleine aanpassingen nodig om aan te sluiten bij de lokale setting. Het is goed om dit met een interventie-eigenaar te overleggen. Het volgende artikel geeft uitleg over waar je volgens de theorie op moet letten bij het aanpassen van aanpakken: Aanpassen van een interventie voor betere implementatie: waar moet je op letten?
Als voorbeeld van een erkende interventie die heel goed lokaal toe- en aanpasbaar is, noemt Tamaryoës Wereldmeiden MDT. “Het doel aan de voorkant is heel duidelijk, maar het is qua inhoud van het project erg vrij. Zo wilden de meiden met kerst graag kerststukjes maken. Dan doen we dat een keer in plaats van sporten die week. Als ze uiteindelijk maar in beweging komen. Ik heb een kort lijntje met m’n contactpersoon, die erg open staat voor veranderingen. Ook hebben we één keer in de paar maanden een meeting met iedereen die Wereldmeiden MDT uitvoert. Zo leer je ook weer van elkaar en kunnen we gezamenlijke dingen ook oplossen.”
Commitment
Tot slot adviseert Bas andere gemeenten om zich echt te committeren aan een erkende interventie, zodra je besluit om er eentje in te zetten. “Erkende interventies werken goed zodra je ze op de juiste manier uitvoert. Om dat te bewerkstelligen heb je commitment in de organisatie nodig en moet iemand de ruimte hebben om hier echt mee aan de slag te gaan.”
Daarbij geven de drie collega’s aan dat de ene interventie makkelijker is te implementeren dan de andere. Tamaryoës: “De Nationale Diabetes Challenge is een mooi voorbeeld van een makkelijk op te pakken interventie. Hoe toegankelijker de interventie-eigenaren hun aanpak maken – en beschrijven – hoe sneller gemeenten met zo’n programma aan de slag gaan.”
Erkende interventies
Erkende interventies zijn goed uitgewerkt, hebben zich in de praktijk bewezen en zijn door professionals beoordeeld. Hoe hoger het erkenningsniveau, hoe sterker de aanwijzing dat het programma werkt. Interventie-eigenaren kunnen hun programma aanmelden voor het erkenningstraject. Bekijk alle informatie over erkende sport- en beweeginterventies, inclusief de database en informatie over het erkenningstraject.