Zo laat je mensen met een migratieachtergrond meedoen bij jouw sportvereniging

Cijfers over mensen met een migratieachtergond en sport

Ongeveer 14% van de Nederlandse bevolking heeft een niet-Westerse migratieachtergrond (CBS). Zij bewegen en sporten minder ^[1] en zijn minder vaak lid van een sportvereniging. Vrouwen en meisjes in deze groep bewegen minder dan jongens en mannen, met name onder Turken en Marokkanen.

Van alle mensen uit deze groep is bijna de helft in Nederland geboren: de tweede generatie. Zij zijn opgegroeid met de Nederlandse sport- en beweeggewoonten. En bewegen weliswaar méér dan de oudere generatie, maar nog steeds minder dan mensen met een Nederlandse achtergrond.

Ook hebben mensen met een niet-westerse migratieachtergrond over het algemeen een slechtere gezondheid en vaker obesitas (CBS). Ook komt eenzaamheid vaker voor onder ouderen met een Turkse of Marokkaanse migratieachtergrond dan onder ouderen van Nederlandse herkomst ^[2].

Ontmoeten, leren en ontspannen op de sportvereniging

De sportvereniging biedt deze groep niet alleen de kans om actief aan een gezonde leefstijl te werken, maar ook volop sociale kansen. Het is een plek waar je anderen kunt ontmoeten, waar culturen en achtergronden samenkomen. Dat kan het gevoel geven ‘erbij te horen’.

Bovendien is het een bron van leermomenten die meedoen in de samenleving gemakkelijker maken. Denk aan het leren kennen van elkaars de gebruiken en waarden. Ook nieuwe contacten en vriendschappen dragen bij aan integreren en participeren binnen én buiten de club. Verder is ontspanning is een belangrijke waarde – gezellig actief zijn in een sociale context. Coaches en trainers kunnen bovendien een rolmodel zijn voor jongeren met een migratieachtergrond.

Bekijk ook de factsheet Diversiteit in sportverenigingen van Kennisplatform Integratie & Samenleving voor meer informatie en handige tips voor jouw vereniging. Lees ook De Nederlandse sportvereniging en ouders met een niet- Nederlandse achtergrond. En lees hoe je vrouwen met een migratieachtergrond als vrijwilliger bij je vereniging betrekt.

Praktijkvoorbeeld: Fietsles voor moeders met een migratieachtergrond

Judovereniging Budo Sport Arnhem geeft niet alleen judoles aan kinderen, maar ook fietsles aan moeders. Toen de vereniging judoles op school gaf, ontdekte ze dat sommige kinderen wel lid wilden worden maar dat niet deden. De afstand was te groot omdat veel moeders met een migratieachtergrond niet konden fietsen. De club kocht vervolgens met subsidie fietsen om fietslessen te organiseren. Het resultaat? Meer activiteiten en meer leden.

Culturele verschillen

Bij mensen met een migratieachtergrond spelen culturele waarden vaak een rol bij sport- en beweeggedrag. Bijvoorbeeld voor vrouwen die in een veilige omgeving met privacy willen sporten. Ook eet- en drinkgewoonten spelen een rol. Wat als je vanuit je overtuigingen geen alcohol drinkt, maar wel gevraagd wordt bardiensten te draaien op vrijdagavond?

Bedenk ook dat het Nederlandse verenigingsleven uniek is – andere landen kennen deze manier van georganiseerde sport vaak niet. De gewoonten op de club zijn niet voor iedereen vanzelfsprekend en kunnen afschrikken, zoals de verplichtingen of vaste trainingstijden.

Taalvaardigheden als drempel

Ook taal kan een drempel zijn. Als iemand grote moeite heeft met (Nederlands) lezen en schrijven, heeft dat veel invloed op meedoen met sport. Van het opzoeken waar je kunt sporten tot het lezen van een website of folder: als de communicatie niet aansluit op iemands taalvaardigheden, bereik je deze persoon niet. In de tipkaart Laaggeletterdheid in de sport vind je tips over hoe je duidelijk en eenvoudig kunt communiceren.

Lees ook: Zo laat je laaggeletterden meedoen met sport en bewegen

Praktijkvoorbeeld: taal en sport

Het programma Samen in beweging in Rotterdam combineert taal, gezondheid en sport. Deelnemers met een taalachterstand krijgen taalles, leren over het Nederlandse sportsysteem en volgen een beweegprogramma. De activiteiten zijn op Rotterdamse sportaccommodaties: deelnemers kunnen daar zwemmen, bal- en vechtsporten doen of een laagdrempelig beweegprogramma volgen. De begeleidende beweegcoach kent lokale sportaanbieders en kan deelnemers matchen.

Gebrek aan rolmodellen en beweegervaring

Ook een gebrek aan beweegervaring kan belemmerende factor zijn. Bijvoorbeeld doordat sport soms geen onderdeel was van de opvoeding, of door een gebrek aan rolmodellen. Omgekeerd kan de voorbeeldfunctie van ouders of een rolmodel juist een drijfveer zijn om wél te bewegen.

Je welkom voelen op de vereniging

Ook een gevoel van discriminatie of stereotypering kan mensen weghouden van jouw club. Als je zelf een donkere huidskleur hebt en op de vereniging alleen maar foto’s van witte sporters ziet, voel je je misschien minder welkom. Denk ook aan het kantineaanbod: zijn er opties die aansluiten de doelgroep?

Lees meer over de motieven en belemmeringen van mensen met een migratieachtergrond om te sporten en bewegen. En bekijk het praktijkvoorbeeld van YETS, een stichting die basketbalteams opzet voor kwetsbare jongeren om hen te helpen meedoen in de maatschappij.

Praktische tips voor de sportvereniging: de doelgroep bereiken

1. Werk samen met andere organisaties. Geef een sportles op school om kinderen met een migratieachtergrond te laten kennismaken met jouw sport. Werk samen met de bibliotheek en nodig deelnemers van een taalcursus uit voor een sportactiviteit. Vraag de huisarts mensen door te verwijzen naar jouw club.
2. Houd rekening met taalbarrières. Kies voor makkelijke woorden en korte zinnen. Voeg plaatjes toe over sportactiviteiten of trainingstijden.
3. Benut sleutelfiguren met een migratieachtergrond in jouw sportvereniging om anderen te enthousiasmeren ook naar de vereniging te komen.
4. De buurtsportcoach kent mensen in de wijk én het aanbod, en kan dus matchen.

Praktische tips voor de sportvereniging: de doelgroep betrekken

1. Sluit met jouw aanbod aan op de behoeften en verantwoordelijkheden van de groep. Is er kinderopvang? Kun je trainingstijden aansluiten op schooltijden?
2. Benadruk dat sporten leuk en gezellig is. Voor deze groep is ‘bewegen voor je gezondheid’ minder vaak een drijfveer.
3. Pas een deel van je aanbod aan op culturele normen. Denk aan een vrouwenteam, of trainers van hetzelfde geslacht.
4. Organiseer laagdrempelig aanbod voor mensen met minder beweegervaring of een slechtere gezondheid. Denk aan een wandeltraining bij de atletiekvereniging of spelactiviteiten voor kinderen.
5. Creëer een welkome setting. Van diversiteit in foto’s aan de kantinemuur tot aan het aanbieden van alternatieve snacks naast de bitterballen.
6. Wees flexibel. Vraag je je leden om bardiensten te draaien en wil iemand geen alcohol schenken? Kijk dan naar alternatieven, zoals een bardienst ‘s ochtends of een andere taak zoals veldonderhoud.
7. Sociale steun is belangrijk. Organiseer bijvoorbeeld maatjes die nieuwe leden helpen de vereniging te ontdekken en de culturele drempels te verlagen.
8. Sowieso geldt: leg alles goed uit aan (potentiële) leden. Neem hiervoor de tijd en doe dit in een informele setting. Dus tijdens gesprekken langs de lijn of in de kantine en niet tijdens ledenvergaderingen of via brieven. Uit: factsheet ‘Diversiteit in sportverenigingen’ van Kennisplatform Integratie & Samenleving.
9. Bespreek met mensen met een migratieachtergrond waar zij zich prettig bij voelen en welke belemmeringen ze ervaren.

Praktijkvoorbeeld: Sociaal Vitaal in Kleur

Het bekende programma Sociaal Vitaal heeft nu een variant voor oudere mensen met een migratieachtergrond: Sociaal Vitaal in Kleur. Een combinatie van bewegen, kennisdelen, het sociale netwerk versterken en de weerbaarheid vergroten. Zo krijgt ook deze kwetsbare groep de kans om gezonder oud te worden.