Dit artikel is deel 1 uit een serie van twee artikelen over Sportimpulsregelingen Kinderen Sportief op Gewicht (KSG) en Jeugd in lage inkomensbuurten (JILIB).
Lees hier het artikel met tips uit de praktijk.
Kenniscentrum Sport & Bewegen begeleidt interventie-eigenaren van Sportimpuls-projecten bij de doorontwikkeling van hun interventie of aanpak. Het werven van jeugd die opgroeit in gezinnen die krap bij kas zitten en kinderen met overgewicht, bleek een aandachtspunt. In dit artikel gaan we in op onderzoek naar de ervaringen in de regelingen Sportimpuls Jeugd in lage inkomensbuurten (JILIB) en Sportimpuls Kinderen Sportief op Gewicht (KSG). In het tweede artikel vind je de reacties van experts en tips, adviezen en tools om zelf aan de slag te gaan met het werven van je doelgroep voor je sport- of beweegaanbod.
Factoren die deelname beïnvloeden
Om de complexiteit goed te begrijpen, eerst de vraag: wat weten we al uit onderzoek? De sportparticipatie van jeugd die opgroeit in gezinnen die moeite hebben met rondkomen, blijft achter bij die van de gemiddelde Nederlandse jeugd. Zij zijn minder vaak lid van een sportvereniging en weten de weg naar sport- en beweegactiviteiten minder goed te vinden. Een tekort aan financiële middelen is een belangrijke risicofactor voor de achterblijvende deelname. Maar ook als de prijs laag wordt gehouden, neemt deze groep toch minder deel aan sport- en beweegactiviteiten.
Rol van de ouders
Moeite hebben met rondkomen is vaak een gevolg van meerdere (complexe) factoren en vraagt om een brede aanpak. Naast financiële drempels spelen ook factoren binnen het gezin een rol. Waaronder de afkomst, gezinssamenstelling, opleiding en sociale participatie van ouders. Ouders spelen een belangrijke rol bij de deelname aan sport- en beweegactiviteiten door hun kinderen.
Ouders maken hierbij een afweging tussen mogelijke opbrengsten en mogelijke nadelige gevolgen. Omdat hun ervaring en kennis over de sportcultuur vaak beperkt is, moet je bij de werving extra aandacht besteden aan mogelijke opbrengsten. Denk aan meer zelfvertrouwen en een betere gezondheid voor hun kind. Hiervoor kun je de argumentenkaartjes van Kenniscentrum Sport & Bewegen gebruiken. Dit is een handige tool om het gesprek met ouders te beginnen.
Bespreek de verwachtingen
Ook het bespreken, en waar mogelijk ontkrachten, van nadelige gevolgen kan je helpen bij de werving. Bespreek bijvoorbeeld de kosten voor deelname: of het kind extra spullen nodig heeft, dat hij/zij zijn eigen flesje water mee kan nemen, enzovoorts. Probeer ook onzekerheden weg te nemen door de verwachting naar ouders te bespreken: het halen en brengen van het kind, eigen rol in het traject.
Andere belangrijke factoren zijn het hebben van rolmodellen en sport- en beweegvoorzieningen in de buurt die aansluiten bij de behoefte. Plus een goede gezondheid en motorische vaardigheden, zo blijkt ook uit onderzoek van Mulier Instituut.
Praten over overgewicht
Voor het werven en bereiken van kinderen met overgewicht blijkt vooral het bespreken van het overgewicht zelf ‘gevoelig’ te liggen bij professionals. Het bespreken hiervan met ouders voelt als kritiek op hun manier van opvoeden. Bovendien lijken ouders het overgewicht van hun kind niet altijd te (h)erkennen. Dit speelt vooral bij ouders die laaggeschoold zijn en bij ouders van niet-Nederlandse komaf. Bij oudere jeugd zorgt een verkeerde beeldvorming, gebrek aan zelfvertrouwen en schaamte over het gewicht voor terughoudendheid.
Ervaringen van Sportimpuls projecten
Uit onderzoek van het Mulier Instituut onder Sportimpuls projecten (april 2020) – in opdracht van ZonMw – komt naar voren dat het bereiken van kinderen met overgewicht en jongeren uit gezinnen met een laag inkomen een uitdaging blijft. Daarbij trekken de onderzoekers de volgende conclusies en doen zij deze aanbevelingen:
- Vooral scholen en de GGD spelen een belangrijke rol bij het werven van de doelgroep. Maar ook andere samenwerkingspartners zijn belangrijk bij het wel of niet doorverwijzen van (potentiële) deelnemers. Ook het delen van kennis en expertise bij de (door)ontwikkeling van het aanbod is belangrijk.
- Voor het bereiken van de doelgroep is het organiseren van sport- en beweegactiviteiten op plekken waar de doelgroep te vinden is (scholen, kinderopvang, in lage SES wijken) een belangrijke succesfactor.
- Sport- en beweegactiviteiten moeten aansluiten bij de wensen en behoeften van de doelgroep.
- Door het gebruik van specifieke wervingsstrategieën en een persoonlijke benadering van potentiële deelnemers, vergroot je de kans op het bereiken van de doelgroep.
- Ouders spelen een belangrijke rol: zij moeten bereid zijn om hun kind naar de activiteit te brengen en gemotiveerd zijn om hun kind te laten deelnemen. Het niet spreken van de Nederlandse taal kan hier een belemmerende factor in zijn.
Meer lezen over betrekken jeugd bij sport
- Lees hier het tweede artikel, met tips uit de praktijk: experts delen kennis en ervaring met jeugd, armoede en sport
- Hoe krijg én houd je kinderen en hun ouders in beweging?
- 14 tips voor sportverenigingen
- Jeugd met overgewicht werven voor sport en leefstijlprogramma’s
- Mensen met een lage sociaal economische status: wat drijft en belemmert hen bij sport en bewegen
- Sport en bewegen voor jeugd in armoede: een overzicht
- Wat zorgt ervoor dat kinderen met overgewicht of obesitas een leefstijlinterventie starten en afmaken?
