Deze financiële regelingen zijn er om kinderen te laten sporten en bewegen

Bewegen is belangrijk en gezond voor opgroeiende kinderen. Ze worden er fit van en ontwikkelen hun motoriek. Bewegen heeft ook allerlei positieve effecten op sociaal en emotioneel gebied. Veel gemeenten zetten sport en bewegen daarom in binnen hun armoede- en jeugdbeleid.

Feiten en cijfers: kinderen, armoede en sport

Ondanks alle aandacht en hulp voor gezinnen met een laag inkomen, zijn de verschillen in Nederland nog steeds groot. Dat geldt ook op het gebied van sport en bewegen:

• Eén op de twaalf kinderen (0-17 jaar) leeft in een huishouden met onvoldoende geld voor kleding, vervoer en sociale activiteiten als sport en cultuur.
• Zij sporten wekelijks minder en zijn minder vaak lid van sportverenigingen dan kinderen uit meer welvarende gezinnen.

Bekijk meer cijfers in de infographics Jeugd in Beweging van Kenniscentrum Sport & Bewegen.

Armoede gaat over meer dan geld

Kinderen uit gezinnen met een laag inkomen ervaren meer beperkingen in sporten en bewegen. Dat gaat verder dan de hoogte van de verenigingscontributie. 

• Door de problemen thuis hebben kinderen het met hun ouders – of misschien alleenstaande moeder of vader – vaak niet over hun wens om mee te doen met sporten. Ze beseffen dat sporten geld kost en dat het uitspreken van hun wens mogelijk meer stress geeft. Een kind heeft namelijk ook kleding, schoenen, materiaal, geld voor kamp of een uitje en vervoer nodig. 
• In wijken met een lage sociaal-economische status ervaren kinderen en hun ouders meer onveiligheid. Daar maken kinderen minder gebruik van sport- en speelvoorzieningen. Ook zijn er niet altijd georganiseerde activiteiten met begeleiding.

• Mogelijk heeft een kind geen fiets en kan het dus niet zelfstandig naar een vereniging of activiteit fietsen die wat verder weg is. 
• De ‘sportcultuur’ bij een sportvereniging is anders dan kinderen of hun ouders verwachten. Niet iedereen is bekend met vrijwilligerswerk op de club, zoals het draaien van bardiensten of in het weekend moeten rijden voor wedstrijden. Ook hebben veel gezinnen in armoede ook geen auto (of geld voor benzine) om te kunnen rijden. 

In het whitepaper Jeugd die arm opgroeit van Kenniscentrum Sport & Bewegen vind je meer informatie over de redenen waarom kinderen minder vaak deelnemen aan sport en bewegen, hoe je ze bereikt en ze toch kunt laten meedoen aan én door sport- en beweegactiviteiten.

Welke regelingen voor sportdeelname zijn er?

Ondanks alle bestaande programma’s en beleid, is er meer nodig om deze kinderen te laten meedoen met sport en bewegen. Dat vraagt een gemeentelijke inspanning op verschillende terreinen. Zoals goede en toegankelijke financiële regelingen en het verbeteren van de fysieke omgeving (denk aan Cruyff Courts en Playgrounds) met inzet van de buurtsportcoach voor het faciliteren van passend aanbod. 

Armoede is nadrukkelijk een integraal probleem. Kunnen meedoen aan sport en bewegen vraagt om een brede blik op de belemmeringen en een brede kennis van oplossingen en regelingen vanuit verschillende levensdomeinen. Die kennis helpt je als professional om de juiste ondersteuning te bieden, vanuit het perspectief van het kind en gezin. Hieronder vind je een overzicht van de regelingen die je kunt inzetten voor de kinderen met wie je werkt. Zorg ook dat jouw collega’s, sport- en beweegaanbieders en partners bekend zijn met deze regelingen.

Landelijke, financiële regelingen:

• Veel gemeenten hebben speciale kindpakketten. Verderop in dit artikel bij lokale regelingen vind je tips om het kindpakket in jouw gemeente te vinden.
• Sinds kort is het aanvragen van financiering voor sportlidmaatschappen makkelijker door een nieuw samenwerkingsverband: Sam& voor alle kinderen (met daarin Leergeld Nederland, Jeugdfonds Sport & Cultuur, Nationaal Fonds Kinderhulp en Stichting Jarige Job). Via de website van Sam& kun je alle gegevens invullen en aangeven wat je wilt aanvragen.
  • Dankzij het Jeugdfonds Sport & Cultuur kunnen veel kinderen lid worden van een sportvereniging. De contributie voor de kinderen en de benodigde sportkleding of -materialen worden betaald.
  • Leergeld Nederland wil dat alle kinderen kunnen meedoen aan bijvoorbeeld muziekles, tekenles, een schoolreisje en sport. Daarom betalen zij voor kinderen uit gezinnen met een inkomen rond bijstandsniveau de contributie aan sportverenigingen en zorgt de stichting voor de benodigde sportkleding en -materialen.
  • Nationaal Fonds Kinderhulp helpt kinderen met bijvoorbeeld een dagje uit, fiets, opleiding, leesboek, of leuk zomers speelgoed. 
  • Stichting Jarige Job geeft kinderen een verjaardagsbox met alles wat nodig is om een verjaardagsfeestje te kunnen geven, thuis en op school.

• Het Jeugdeducatiefonds draagt bij aan activiteiten (schoolreisjes, excursies, bijles, sportieve en culturele activiteiten) en materialen (laptop, educatieve materialen) die de ontwikkelkansen van kinderen in het basisonderwijs helpen vergroten. 
• Het ANWB Kinderfietsenplan verzamelt fietsen, knapt ze op en deelt ze uit aan kinderen die geen fiets hebben.
• Kansarme Kinderen In Nederland ondersteunt gezinnen met pakketten op maat, gevuld met nieuwe kleding, schoenen, speelgoed en een cadeaubon. Ook biedt de stichting fietsen, entreekaarten voor uitjes, sinterklaascadeaus en verjaardags- en schoolpakketten aan.
• Het Armoedefonds geeft financiële steun aan lokale organisaties die mensen in armoede helpen met onder andere voedsel, kleding en binnen- of buitenschoolse activiteiten. 

Waar vind je lokale meedoenregelingen in jouw gemeente?

Veel gemeenten hebben lokale regelingen (een ‘kindpakket’) om kinderen te laten meedoen. In elke gemeente is dit anders georganiseerd en de regelingen hebben verschillende namen. Om relevante regeling in jouw gemeente te vinden, geven we een aantal tips.

• Informeer bij jouw gemeente naar regelingen, bijvoorbeeld via de website met zoektermen als buurtsport, wijkbudgetten, kindpakket, meedoenregelingen, minimaregelingen, participatieregeling, participatiebijdrage, armoederegeling, stimuleringsregeling zwemvaardigheid of regeling laag inkomen. Of neem contact op met een gemeentelijke beleidsmedewerker.
• Sommige gemeenten werken met een sportpas. De pas geeft kinderen korting op sport, cultuur en uitjes. In Utrecht heb je bijvoorbeeld de U-pas en in Arnhem de Gelrepas.
• Kom je er niet achter of jouw gemeente zo’n regeling heeft? Vraag eens bij lokale sportverenigingen, culturele verenigingen of een buurthuis of zij jeugd hebben die gebruikmaakt van een gemeentelijke kortingsregeling of -pas. 

Rol van de ouders

Ouders zijn een belangrijk rolmodel. In het algemeen geven zij sport- en beweeggewoonten door aan hun kinderen. Van de volwassenen met een lage sociaal-economische status sport 21% wekelijks. Een kwart van hen heeft nog nooit gesport en is dus ook niet bekend met sportcultuur. In een gesprek kun je samen met ouders en kinderen kijken waar ze op dit moment behoefte aan hebben. Willen ze eerst wat meer uitleg over de sportcultuur? Willen ze een aanvraag doen voor lidmaatschap van hun kind? Of liever een bijdrage voor een fiets of sportkleding?

Ook voor ouders die zelf willen sporten zijn er verschillende regelingen. Ze kunnen terecht bij het Volwassenenfonds Sport & Cultuur. Is jouw gemeente nog niet aangesloten? Maak hen er dan op attent. Bekijk het overzicht met regelingen voor volwassenen om te kunnen meedoen met sport en bewegen. Deze regelingen zijn ook voor jongeren van 18 jaar en ouder. Dan vervallen de jeugdregelingen.

Flexibel sportaanbod

Het sportaanbod kan een drempel zijn voor kinderen uit lage inkomensgezinnen of met een andere culturele achtergrond. Met name jongeren (12+) herkennen zich niet altijd in het traditionele aanbod van sportverenigingen. Zij willen meer flexibiliteit in bijvoorbeeld trainingsmomenten of een combinatie van meerdere sporten in een lidmaatschap. Onderzoek wat kinderen zelf willen en sluit aan bij hun leefwereld.

Meer weten?

Wil je meer weten over kinderen en jongeren die opgroeien in armoede en sport en bewegen? Neem contact op met een van de specialisten van Kenniscentrum Sport & Bewegen: Laura Butselaar of Jamilla Vervoort.