
Waarde van sport en bewegen
Mensen met een beperking kunnen grote gezondheidsvoordelen behalen door regelmatig te bewegen. Denk aan sterkere spieren, een gezonder hart en een betere mentale gezondheid. Zie ook de factsheets over de waarde van sport en bewegen voor mensen met een verstandelijke beperking en voor mensen met een fysieke beperking.
Wat zijn erkende interventies?
Erkende interventies zijn programma’s die door de interventie-eigenaar zijn beschreven volgens een vast format met informatie over doelgroepen, doelstellingen, wijze van uitvoering, kosten, (wetenschappelijke) onderbouwing en onderzoek naar uitvoerbaarheid en op het hoogste niveau effectiviteit. In het erkenningstraject zijn de interventies beoordeeld door professionals uit wetenschap, beleid, en praktijk. Juist omdat mensen met een beperking zo veel baat hebben bij een actieve levensstijl, is het belangrijk om interventies in te zetten die aansluiten op hun specifieke behoeften.
Niveaus van erkenning
Het beoordelen en erkennen van een interventie gebeurt op drie niveaus: Goed beschreven, Goed onderbouwd en Effectief.
- Goed beschreven: er is een goede beschrijving van doelen, doelgroep, aanpak en randvoorwaarden.
- Goed onderbouwd: voldoet aan de eisen van het vorige niveau. Heeft ook goede onderbouwing door theorie, modellen of onderzoek.
- Effectief: voldoet aan de eisen van de vorige niveaus. Er is met effect onderzoek aangetoond dat de interventie niet alleen in theorie werkt, maar ook in de praktijk.
In deze database vind je de sport- of beweeginterventie die het best past bij jouw situatie en doelgroep.
Erkende interventies voor mensen met een beperking
Revalidatie Sport en Bewegen (Goed onderbouwd)
Revalidatie Sport en Bewegen is een interventie die inzet op sport- en beweegstimulering in revalidatie-instellingen zowel tijdens de revalidatiebehandeling als gedurende de eerste 3 maanden in de thuissituatie. Sport en bewegen is integraal onderdeel van de revalidatiebehandeling, onder andere door het opnemen van individuele sport- en beweegdoelen in het behandelplan en het inrichten van een interne doorverwijsstructuur. Een sport- en beweegconsulent geeft revalidanten persoonlijk advies op maat ten aanzien van (het volhouden van) een actieve leefstijl en verzorgt een warme overdracht naar lokaal sport- en beweegaanbod.
SportMEE (Goed beschreven)
SportMEE zet sportconsulenten in om mensen met een beperking te begeleiden naar passend sport- of beweegaanbod. De sportconsulent bespreekt samen met de deelnemer de wensen, mogelijkheden en uitdagingen met betrekking tot sport en bewegen en er wordt gezamenlijk een plan opgesteld. De sportconsulent legt contact met de sport- of beweegaanbieder en gaat indien gewenst mee naar een proeftraining. Vanuit zijn expertise kan de consulent ook de sport- of beweegaanbieder adviseren over uitdagingen van de aankomende sporter.
Super COOL! (Goed beschreven)
Super COOL! is een sport- en maatjesinitiatief voor mensen met een verstandelijke beperking. Tijdens de interventie wordt er wekelijks sportaanbod aangeboden waar de deelnemers samen met vrijwillige sportmaatjes sporten. Super COOL! wordt uitgevoerd bij lokale sportaanbieders, waar gedurende vier à vijf weken in samenwerking met de projectleider van Super COOL! passend sportaanbod georganiseerd wordt. Hierna kunnen deelnemers ervoor kiezen om mee te gaan doen aan de volgende sport, of om lid te worden van de sportvereniging. Iedere vier à vijf weken wordt er een andere sport aangeboden bij een lokale sportvereniging. Bij Super COOL! sporten deelnemers samen met hun maatjes, iedereen doet mee op zijn of haar niveau.
Fitkids (Goed onderbouwd)
Fitkids is een fitness- en oefenprogramma voor kinderen en adolescenten (6 tot 18 jaar) met een chronische ziekte of beperking met een hulpvraag op het gebied van fysieke fitheid of fysieke activiteit. De interventie is gericht op het verbeteren van fysieke fitheid en fysieke activiteit. Deelnemers trainen in een groep, maar werken ondertussen ook aan individuele doelen. Ook wordt er ingezet op het wegnemen van barrières om deel te nemen aan reguliere sport- en beweegactiviteiten en duurzame sportparticipatie. De training staat onder begeleiding van een kinderfysiotherapeut. In de eerste fase van de interventie wordt er twee keer per week getraind. Daarna trainen de kinderen 1 keer in de week, worden er specifieke sportvormen aangeboden tijdens de warming-up en worden er clinics georganiseerd in samenwerking met sportclubs.
Fitalo (Goed onderbouwd)
Fitalo heeft als doel dat individuele deelnemers na 12 maanden structureel meer bewegen en dat zij dit ingebed hebben in hun dagelijks leven. De interventie richt zich op zelfstandig wonende mensen met een motorische beperking en/of chronische ziekte vanaf 18 jaar die niet voldoen aan de beweegrichtlijnen. Fitalo wordt uitgevoerd door een beweegcoach, met een netwerk van lokale zorg- en welzijnsorganisaties. Deelnemers hebben een intake met de beweegcoach en een gezondheidscheck bij een fysiotherapeut. Gedurende de 12 maanden vinden drie sessies op basis van ‘motivational interviewing’ plaats met de beweegcoach. Ook wordt driemaal per jaar een dagdeel monitoring gepland in de regio om voortgang van deelnemers vast te stellen.
Sport Heroes (Goed onderbouwd)
Sport Heroes laat leerlingen in het speciaal onderwijs kennismaken met verschillende sport- en beweegactiviteiten via een stapsgewijze aanpak: eerst in de ‘veilige’ schoolsetting, daarna naschools en buitenschools aanbod. De vakleerkracht lichamelijke opvoeding begeleidt de leerlingen en zorgt voor een warme overdracht naar de lokale sport- en beweegaanbieders. De projectleider begeleidt de samenwerking tussen scholen en sportverenigingen. De sportverenigingen verzorgen de clinics op school en ontvangen deskundigheidsbevordering ten aanzien van leerlingen met een beperking. In de laatste fase worden kinderen lid van een sportvereniging, en waar nodig krijgen ouders ondersteuning bij praktische drempels zoals vervoer en financiën.
Equipe Mont Ventoux (Goed onderbouwd)
Equipe Mont Ventoux is bedoeld voor jongeren in de leeftijd van 12 tot en met 23 jaar met een licht verstandelijke beperking en externaliserend probleemgedrag. Gedurende zes maanden fietsen de deelnemers meerdere keren per week in een groep met andere jongeren en buddy’s, om na maanden van samen trainen samen de Mont Ventoux te beklimmen. Het doel is om externaliserend probleemgedrag te laten afnemen, sociale competenties uit te breiden en meer zelfvertrouwen te bewerkstelligen bij de deelnemende jongeren.
Fietsmaatjes (Goed beschreven)
Fietsmaatjes is een maatjesproject waarbij de deelnemers en fietsvrijwilligers samen al fietsend op pad gaan. Op de duofiets zitten de fietsmaatjes naast elkaar. Fietsmaatjes faciliteert dat de fietsvrijwilliger en de deelnemers al gauw echte maatjes van elkaar worden. Dit leidt tot betekenisvol sociaal contact. Samen verkennen zij de eigen woonomgeving en gasten voelen zich door deelname aan het fietsverkeer meer onderdeel van hun wijdere, fysieke leefomgeving. De gasten komen in beweging op eigen tempo, onder meer via een eigen instelbare versnelling: ze krijgen een aangepast beweegaanbod.
Aan de slag?
Wil je een aanpak inzetten om mensen met een beperking in beweging te krijgen? Kijk in de interventiedatabase welke aanpak past in jouw situatie. Heb je zelf een interventie die je wilt laten erkennen? Doorloop dan deze stappen om te kijken of jouw interventie daarvoor in aanmerking komt en neem contact op met Robert Boezeman.
Bronnen
- Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Gezondheidsenquête (2001-2013) en Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor CBS i.s.m. het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) (2014-2023).
- de Jonge M, Gómez Berns A, van Lindert C. Behoeftenonderzoek mensen met een beperking, chronische aandoening en psychische klachten 2022. Utrecht: Mulier Instituut; 2022.
- World Health Organization (WHO). WHO guidelines on physical activity and sedentary behaviour. Geneva: World Health Organization; 2020.
- Voskamp D, Koning R. Waarde van sport en bewegen voor mensen met een verstandelijke beperking: een onderzoek in opdracht van Kenniscentrum Sport & Bewegen. Rotterdam: Rebel; 2022.
- Kenniscentrum Sport & Bewegen. Waarde van sport en bewegen voor mensen met een fysieke beperking: onderzoek naar de sociaaleconomische waarde van sporten en bewegen door mensen met een fysieke beperking en inzicht in de meerwaarde van investeringen in sporthulpmiddelen. Ede: Kenniscentrum Sport & Bewegen; 2020.