Stapjefitter richt zich op mensen die langdurig werkloos zijn en laag op de participatieladder staan. De interventie helpt hen om gezonder te worden en meer mee te doen in de samenleving. Deelnemers gaan achttien weken aan de slag op drie gebieden: beweging, voeding en participatie. Een leefstijlcoach, voedingsdeskundige en welzijnsconsulent verzorgen de basis van het programma.
“De deelnemers sporten en bewegen samen en krijgen les over gezonde voeding en vrijwilligerswerk”, vertelt Maarten Stiggelbout van Beweegteam Woerden. Dat gebeurt ook buiten het ‘klaslokaal’. Zo gaan ze de supermarkt in om te kijken hoe een gezond boodschappenlijstje eruitziet en leren ze etiketten lezen. Ook bezoeken ze organisaties waar veel vrijwilligerswerk plaatsvindt, zoals een verzorgingstehuis en een sportvereniging. “Daar komen ze in direct contact met de buitenwereld en leren ze van de welzijnsconsulent werkcompetenties, zoals op tijd komen en je aan afspraken houden.”
Van bijstand naar bedrijf
Het hoofddoel van het programma is dat deelnemers gaan meedoen in de samenleving via vrijwilligerswerk, of waar mogelijk zelfs via werk of een opleiding. Dat lijkt aardig te lukken. “Van de eerste 78 deelnemers is 75% een vorm van vrijwilligerswerk gaan doen. Ongeveer de helft is aangehaakt bij een sportvereniging of op een andere manier meer gaan bewegen, zoals met een wandelgroep. En in Papendrecht, waar de interventie op statushouders gericht is, zijn drie van de eerste negen deelnemers naar betaald werk doorgestroomd.”
Maar (vrijwilligers)werk is niet het enige doel. “Het programma stimuleert mensen hun sociale netwerk te vergroten en gezonder te leven. Ook krijgen ze meer zelfvertrouwen. Uiteindelijk gaat het om de kwaliteit van leven.” Dat proces gaat in kleine stapjes. “Voor deze mensen is iedere stap in de goede richting een gouden medaille. Wat vaker water drinken in plaats van frisdrank. Een nieuw contact leggen. We onderzoeken ook met ze: waar ben je goed in? Hoe kun je dat inzetten? De deelnemers ontdekken dat ze veel meer kunnen dan ze ooit dachten.”
Zo ontdekte een deelneemster haar kooktalenten, vertelt Stiggelbout. “Tijdens haar deelname zag een re-integratieconsulent haar op een verjaardagsfeest taarten bakken. Die consulent vroeg toen: ‘Is het niet iets voor jou om daar na Stapjefitter mee verder te gaan?’ Met hulp van de gemeente zette zij haar eigen cateringbedrijf op. Het werd zelfs een soort familiebedrijf: haar man deed de boodschappen, zij kookte en haar dochters brachten het eten rond. Zo’n positieve omslag voor een heel gezin!”
Van Goed Beschreven naar Goed Onderbouwd
Vier vragen over het erkenningstraject van Stapjefitter aan interventie-eigenaar Maarten Stiggelbout.
1. Hoe was het om van Goed Beschreven (2016) naar Goed Onderbouwd te gaan?
“Ik had het traject al met andere interventies doorlopen, maar met Stapjefitter ging het moeizamer. Dat komt vooral doordat we deze interventie vanuit de praktijk hebben opgezet, met elementen als de toen nog geldende Beweegnorm en de Schijf van Vijf. Maar om een onderbouwing te leveren, moet je voortborduren op wetenschappelijke theorie. Dat was in dit geval uitdagend. Een jaar geleden diende ik het eerste voorstel in. Dat werd nog niet voldoende bevonden en moest nog worden bijgeschaafd. Gelukkig hebben we volgehouden en is het gelukt.”
2. Hoe is het om nu Goed Onderbouwd te zijn?
“Ik ben heel blij en trots, omdat het een mooie stap voorwaarts is. Aan de andere kant: pas als we het erkenningsniveau Effectief bereiken, ontstaan er hopelijk echt nieuwe mogelijkheden. Denk aan co-financiering. Dit niveau voelt enigszins als een tussenstation.”
3. Ambitie dus om voor erkenningsniveau Effectief te gaan?
“Jazeker!”
4. Raad je andere interventie-eigenaren aan om hun interventie erkend te krijgen?
“Ja, ik zou het altijd doen. Het vraagt tijd en energie, maar het helpt je hoe dan ook om je programma te verbeteren en de wereld in te krijgen. Kenniscentrum Sport & Bewegen en zijn adviseurs helpen enorm bij de beschrijving en dat komt ten goede aan de hele aanpak.”
Lees meer over het laten erkennen van een sport- of beweeginterventie.
Draagvlak
Waarin schuilt het succes van Stapjefitter? Stiggelbout noemt onder meer de lokale samenwerking, voortbouwend op bestaande sociale structuren en organisaties. “Het is een integraal programma waarbij alle betrokken sectoren samenwerken. Welk initiatief het ook is: goede samenwerking is goud waard. Daardoor creëer je een sterk netwerk en draai je aan verschillende knoppen tegelijk, zoals leefstijl, armoede en sociale betrokkenheid.”
Met name in Papendrecht is een sterke lokale samenwerking ontstaan. “Ik ben daar het verhaal van Stapjefitter gaan vertellen bij een lokale bijeenkomst, met een bevlogen oud-deelneemster die haar eigen wandelgroep heeft opgestart. Er was veel enthousiasme bij de ambtenaren, raadsleden en de wethouder.” Wat maakte het draagvlak onder lokale organisaties zo groot? “Ze hebben in Papendrecht die partijen goed laten zien wat Stapjefitter hen kon opleveren. Voor de school bijvoorbeeld: een klassenouder erbij. Voor het verzorgingstehuis: extra vrijwilligers erbij. Ook sportclubs staan te springen om vrijwilligers. Door de waarde voor partijen zelf duidelijk te maken, werd het voor hen nog interessanter om mee te doen.”
Dat draagvlak blijkt essentieel. In Woerden ondersteunen organisaties zoals de regionale werkvoorziening, de fysiotherapiepraktijk, de welzijnsorganisatie en het Beweegteam Woerden het programma door consulenten in te zetten. “Zij hebben proactief gekeken hoe ze het programma konden oppakken vanuit hun eigen takenpakket. Geweldig om samen deze impact te maken, en financieel waardevol.”
Toekomst
Hoe ziet Stiggelbout de toekomst van Stapjefitter voor zich? “Het heeft alles in zich om een groot, succesvol programma te worden, hoewel het uiteindelijk meer draait om het structureel inbedden van de bouwstenen, zoals inzetten op lokale, integrale samenwerking, dan om de verpakking van een bepaalde interventie.
Het Beweegteam is in Woerden nu in gesprek met de gemeente om te kijken hoe het programma structureel in plaats van projectmatig kan draaien. “Het Beweegteam Woerden kreeg financiële ondersteuning voor deze interventie van de gemeente, uit verschillende budgetten zoals het innovatiebudget en de participatiegelden. Maar het idee is dat straks op andere manieren (structureel) budget wordt vrijgemaakt, ook bijvoorbeeld via de zorgverzekeraars.”
Naast ‘startplaats’ Woerden loopt het programma nu in Papendrecht en Borssele. Zijn er verdere uitbreidingsplannen? “We zijn in gesprek met mogelijke partners om het programma breder uit te rollen, misschien zelfs landelijk. Dat zou prachtig zijn.” Wat het volgens Stiggelbout lastig maakt om de interventie elders in te zetten, is dat de financiering steeds anders is. “Het zou gemakkelijker zijn als de financiering bijvoorbeeld deels wordt gekoppeld aan de buurtsportcoachgelden en deels vanuit het zorgverzekeringspakket wordt geregeld. Ook een idee: dat uitkeringsgerechtigden van het UWV een voucher mogen inzetten om mee te doen aan Stapjefitter.”
Meer lezen?
- Artikel uit het magazine van Sport en Bewegen in de Buurt
- Zo haalde Stapjefitter het erkenningsniveau Goed Beschreven
- Informatie over de interventie op de website van Beweegteam Woerden
Wie vragen heeft over Stapjefitter kan contact opnemen met Maarten Stiggelbout via e-mail of mobiel: 06-34443230.
