Op de velden van de KNVB Campus in Zeist organiseert de Koninklijke Nederlandse Voetbalbond (KNVB) meerdere keren per jaar voetbalkampen voor kinderen van acht tot vijftien jaar. KNVB Voetbalkampen gelooft in de verbindende kracht van voetbal en vindt dat de sport voor iedereen toegankelijk moet zijn. Dus ook voor kwetsbare kinderen. Martijn Ehlhardt, verantwoordelijk voor KNVB Voetbalkampen: “Ons belangrijkste doel is om álle kinderen met plezier kennis te laten maken met voetbal.”
De stichting Het Vergeten Kind zet zich in voor kinderen in Nederland die het moeilijk hebben, omdat er thuis veel problemen zijn. De stichting vindt het belangrijk dat kinderen altijd en overal onbelemmerd kunnen deelnemen aan activiteiten. Luuk Trommelen is trainer en begeleider van het Heppie (t)Huis, een kleinschalige woonvoorziening voor kinderen die om allerlei redenen niet thuis kunnen wonen. Hij merkte dat kinderen die daar wonen niet altijd mee kunnen doen met leeftijdsgenoten. “Het zijn kinderen met een rugzak. Zij kunnen moeilijk gedrag vertonen als zij zich in een groep bevinden. Wij zijn opgeleid om op de juiste manier met dit gedrag om te gaan. Maar bij een voetbalvereniging is deze expertise er niet altijd en daardoor sluit je een groep kinderen buiten.”
In 2020 ontstond een samenwerking tussen KNVB Voetbalkampen en Het Vergeten Kind. Een samenwerking die verder gaat dan het ondersteunen van kwetsbare kinderen. Kinderen met een onzekere thuissituatie kunnen deelnemen aan de kampen en de trainers en begeleiders worden gecoacht vanuit een werkwijze waar ook alle andere kinderen van profiteren.
Eén op de zeven kinderen krijgt jeugdhulp
Het Vergeten Kind zet zich in voor kinderen in Nederland die thuis veel problemen hebben. Soms is de situatie zo ernstig dat ze niet meer bij hun ouders wonen. Hun doel is dat al deze kinderen zich gehoord en gezien voelen, op een veilige en stabiele plek wonen en zich positief kunnen ontwikkelen. Zodat ze hun eigen plek vinden in de maatschappij. Over hoeveel kinderen hebben we het?
- 434.000 kinderen krijgen jeugdhulp;
- 100.000 kinderen groeien op in gezinnen met meervoudige, complexe problematiek;
- 43.000 kinderen zijn uit huis geplaatst en wonen niet meer bij hun ouders;
- 4.300 kinderen verblijven in een maatschappelijke opvang of vrouwen- of mannenopvang (blijf-van-mijn-lijfhuis);
- 1.500 kinderen wonen in de gesloten jeugdzorg.
Toekomst begint met aandacht
Via Het Vergeten Kind kunnen kwetsbare kinderen deelnemen aan de voetbalkampen. Omdat deze kinderen extra begeleiding nodig hebben, had KNVB Voetbalkampen behoefte aan extra handvatten voor de trainers en begeleiders. Het Vergeten Kind heeft met ‘Het Klimaat van Aandacht’ een eigen aanpak ontwikkeld. Hierin werd de volledige staf van de KNVB Voetbalkampen getraind.
Doel van Het Klimaat van Aandacht is om een omgeving te creëren waarin het kind de aandacht krijgt die het verdient. De aanpak is gericht op het gedrag van volwassenen en draait om willen, zien en doen. Motivatie (willen) is de motor waarmee – in dit geval – trainers een band met het kind aangaan. Daarmee kunnen ze zien wat een kind echt van ze vraagt. Vervolgens kunnen ze in die behoefte voorzien door hun handelen (doen). Bij deze aanpak ligt de focus op het creëren van een veilige omgeving, waarin kinderen gezien en gehoord worden. Het vormt de basis van een positief pedagogisch klimaat waarin moeilijk gedrag vaak voorkomen wordt door de rol die volwassenen aannemen.
Het resultaat van de aanpak is vaak direct zichtbaar. Luuk: “Kinderen groeien van positieve aandacht. Het geeft ze zelfvertrouwen en veerkracht. Het maakt kinderen sterker. En dat is hard nodig. Op die manier kunnen ze zich ontplooien.” Martijn kwam al snel tot de conclusie dat deze manier van werken voor álle kinderen werkt, niet alleen voor een kwetsbare groep. “Dat is de reden waarom we dit gedachtegoed nu toepassen op al onze kampen. We zien de aanpak als een waardevolle aanvulling op onze visie van een veilig pedagogisch klimaat. Hier investeren we als KNVB Voetbalkampen dan ook flink in.”
Train de trainer
Inmiddels is Luuk de vaste trainer van de KNVB Voetbalkampen-trainers. “Ik neem de trainers en begeleiders helemaal mee in de manier van werken van Het Vergeten Kind.” De trainers lopen in zo’n week tegen allerlei vragen aan. Daarom is Luuk altijd beschikbaar voor een coachingsgesprek. “Als kinderen binnenkomen, vinden ze het allemaal spannend. Als je dan ziet dat andere kinderen beter kunnen voetballen dan jij dan doet dat veel met je zelfvertrouwen. Kinderen worden stil, kruipen in hun schulp of gaan ander afwijkend gedrag vertonen. Hoe ga je daar als trainer dan mee om? Daar train ik de trainers in. De sleutel is vaak door het gesprek aan te gaan met een kind. Het kind zien, echte aandacht geven en daarmee het vertrouwen geven.”
Het Klimaat van Aandacht kijkt naar waar elk kind echt goed in is en legt daar de focus op. Luuk: “Zo was er een meisje dat wat minder goed was in voetbal. Door haar positieve gedrag in de groep te benadrukken, werd ze van een onzeker meisje een deelneemster die een fantastische week beleefde en tijdens het eindfeest op de tafel stond te dansen.”
Martijn ziet veel toegevoegde waarde in de samenwerking. “Naast het omgaan met bepaald gedrag bij kinderen, geeft Luuk ons ook praktische tips. Bijvoorbeeld over de invulling van het programma. We zijn gewend om het programma dicht te timmeren met voetbalactiviteiten. Luuk leerde ons dat kinderen ook behoefte hebben aan even helemaal niks. Even bijkomen, indrukken verwerken. Dat geeft ruimte en energie om de aandacht van de kinderen langer vast te houden.”
Tips voor trainers
- Wees bewust van je gedrag en het effect daarvan op kinderen.
- Kijk achter het gedrag van kinderen. Kinderen willen met hun gedrag jou iets vertellen.
- Leer het gedrag van kinderen begrijpen en ombuigen.
- Als een training anders loopt dan je wil, pas dan je training aan. Hou jezelf niet vast aan dat wat je hebt voorbereid. Wees flexibel.
- Ga er altijd vanuit dat kinderen wel willen, maar dat mogelijk ingewikkeld gedrag betekent dat het kind iets anders van jou nodig heeft.
- Geef kinderen positieve aandacht en daarmee vertrouwen.
- Bouw een band op met kinderen.
- Ben jezelf bewust van je woorden. Hoe vaak zeg je dat kinderen iets niet moeten doen? In plaats van wat je wel verwacht van kinderen?
Werkwijze uitbreiden
Deze samenwerking toont hoe een goed pedagogisch klimaat bijdraagt aan de ontwikkeling van alle kinderen. Daarin is dus een belangrijke rol weggelegd voor bijvoorbeeld trainers van een voetbalclub. Het Vergeten Kind wil inzetten op het op het Klimaat van Aandacht bij verenigingen, zodat alle kinderen zich welkom voelen en zich ontwikkelen. Verenigingen die geïnteresseerd zijn in het Klimaat van Aandacht kunnen contact opnemen met Renate van Dorst.
Meer lezen?
- Lees meer over het creëren van een positief sportklimaat.
