Regelmatig sporten en bewegen verbetert bij mensen met diabetes de werking van insuline.
Regelmatig bewegen heeft een positieve invloed op je gezondheid. Het verbetert de conditie en helpt om sociale contacten te verbreden. Ook is de kans groot dat je beter in je vel komt te zitten. Bij diabetes is een extra voordeel dat regelmatig sporten en bewegen de insulinegevoeligheid verbetert. Daardoor kan het zijn dat je minder tabletten nodig hebt of het spuiten van insuline kunt uitstellen en je bloedsuikergehalte minder snel uitschiet. Voorwaarde is wel dat je voldoende beweegt: wekelijks 2,5 uur per week matig intensief.
Bewegen en voeding
Bewegen is bovendien een goede manier om het gewicht onder controle te krijgen en te houden. Als dat leidt tot gewichtsvermindering, verbetert ook dat de werking van insuline. Naast voeding en insuline of tabletten is lichamelijke activiteit daarmee de derde pijler van een goede behandeling van diabetes.
Sportieve uitdagingen
Diabetes hoeft geen belemmering te zijn om te sporten. Zelfs pittige sportieve uitdagingen zijn mogelijk. Wel is het belangrijk de frequentie, duur en intensiteit rustig op te bouwen. Werk toe naar de beweegrichtlijnen. De beweegrichtlijnen stellen dat volwassenen wekelijks 150 minuten matig intensief bewegen en daarnaast twee keer per week spier- en botversterkende oefeningen uitvoeren. De beweegrichtlijnen adviseren over de hoeveelheid lichaamsbeweging die nodig is voor een goede gezondheid. Nederland kent geen specifieke richtlijnen voor mensen met chronische aandoeningen.
De internationale richtlijn van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) geeft wel advies gebaseerd op onderzoek. Deze richtlijnen adviseren volwassenen met chronische aandoeningen evenveel te bewegen als gezonde volwassenen, voor zover ze daartoe in staat zijn. Tijdens perioden waarin dit bijvoorbeeld vanwege ziekte niet haalbaar is, geldt de aanbeveling om zo veel mogelijk te bewegen als waartoe patiënten in staat zijn. Voor mensen die volledig inactief zijn is iets meer activiteit al positief, dit geldt ook bij de Nederlandse richtlijn. Denk hierbij niet alleen aan sport, maar breng beweging in je dag. Hierbij geldt dat elke beweging telt.
Daarnaast geven de richtlijnen aan om ook veel langdurig zitten te beperken. Wandelen, fietsen, zwemmen, tai-chi, schaatsen en roeien zijn prima activiteiten. Maar ook klusjes thuis, dansen en tuinieren zijn geschikt. Met anderen sporten of bewegen zorgt voor gezelligheid en een stok achter de deur. Heb je een goede conditie en geen gewrichtsklachten? Dan kun je ook kiezen voor sporten als volleybal, handbal, basketbal, hockey, voetbal, tennis, joggen, langlaufen, fitness en golf. Kies vooral wat je zelf leuk vindt.
Let op voor…
Alleen bewegingsactiviteiten waarbij een hypo kan leiden tot levensgevaarlijke situaties, kun je beter laten voor wat ze zijn. Denk hierbij aan diepzeeduiken, bergbeklimmen, parachutespringen, surfen, auto-, motor- en vliegsporten en in je eentje zwemmen, kanoën of roeien. Heb je complicaties, zoals oog-, nier- of gevoelsafwijkingen of slagadervernauwing? Overleg dan met je behandelend arts voordat je meedoet aan sportactiviteiten.
Hulp en inspiratie
Bewegen is belangrijk om diabetes te voorkomen en te verbeteren. Er zijn sinds 2019 vier Gecombineerde Leefstijlinterventies (GLI) die hierop inspelen en die vergoed worden door de zorgverzekeraar. Dit gaat om de programma’s: SLIMMER, COOL, Samen Sportief in Bewegen en de BeweegKuur. Het doel van een GLI is om volwassenen met obesitas of overgewicht en andere risicofactoren, zoals (risico op) Diabetes type 2, te begeleiden naar een duurzaam gezonde leefstijl.
Daarnaast staat de Bas van de Goor Foundation staat helemaal in het teken van sporten en diabetes. De stichting wil de kwaliteit van leven van mensen met diabetes verbeteren door middel van sport en bewegen. Dat doet ze door mensen met diabetes en hun sociale omgeving te informeren over de positieve effecten van beweging, ze deze effecten te laten ervaren en ze te inspireren tot een sportief leven met diabetes.
De Nationale Diabetes Challenge (NDC) is een initiatief van de Bas van de Goor Foundation. De NDC is een beweegprogramma waarin deelnemers van mei tot september in een groep met hun zorgverlener, welzijnsprofessional of buurtsportcoach een keer per week wandelen in eigen buurt. Met de NDC wil de organisatie een structurele bijdrage leveren aan de kwaliteit van leven van mensen met diabetes in Nederland. Door het hele land worden challenges georganiseerd, een actueel overzicht vind je op de nationalediabeteschallenge.nl.
Veilig sporten met diabetes
Lichamelijke inspanning heeft meteen invloed op je bloedsuikerwaarden. Je verbruikt tijdens het bewegen glucose. Houd jezelf daarom in de gaten, zeker in het begin en zeker bij intensieve lichaamsbeweging. Pas op basis daarvan je voeding en insuline of tabletten aan. Belangrijk is niet te sporten met te lage of te hoge glucosewaarden. Zorg ook dat je snel opneembare suikers bij je hebt (bijvoorbeeld dextrose, frisdrank of sinaasappelsap). Sport je in een groep? Vertel dan je eventuele begeleider en medesporters over je diabetes.
Verder is het verstandig je voeten regelmatig te controleren op wondjes en goede schoenen te dragen. Laat blessures en wondjes goed behandelen; voorkomen is nog beter. Ook verstandig is zo min mogelijk te spuiten in lichaamsdelen die je veel gebruikt bij het sporten.
Advies van de (sport)arts
Overleg altijd met een arts als je medicijnen gebruikt of intensiever wilt gaan sporten. Hoe langer, en vooral ook hoe intensiever je beweegt, hoe meer glucose je verbruikt. Bij een verhoging (of verlaging) van lichamelijke inspanning zul je je voeding en/of insulinedosis/aantal tabletten moeten aanpassen. Je behandelende arts kan hierover adviseren.
Meer informatie over sporten en bewegen met diabetes
Wil je meer weten over sport en diabetes? Kijk dan bij Bewust Bewegen op Kenniscentrum Sport & Bewegen voor informatie over de effecten, het mechanisme en contra-indicaties bij sport en bewegen met diabetes. Verder is meer informatie over diabetes te vinden op de sites van Diabetes Vereniging Nederland, Diabetesfonds of de beweegmodule van de Nederlandse Diabetes Federatie.
