Het tegengaan van overgewicht bij kinderen en jongeren is een ingewikkelde uitdaging. Veel beleidsmedewerkers, buurtsportcoaches, sportconsulenten, JOGG-regisseurs en combinatiefunctionarissen zetten er graag hun tanden in. De problematiek én de oplossingen overstijgen de verschillende gemeentelijke beleidssectoren.
Maar hoe zorg je ervoor dat die partijen gezamenlijk bijdragen aan een integrale aanpak? Hoe bereik je de kinderen waar het om gaat? En hoe betrek je hun ouders? Er zijn veel aanpakken, handreikingen en interventies die gemeenten daarbij als voorbeeld kunnen inzetten. Laat je inspireren.
De problematiek van overgewicht bij jeugd
Overgewicht is een bekend probleem: steeds meer mensen hebben een verstoorde energiebalans, worden zwaarder en lopen daardoor meer kans op diabetes en andere chronische ziekten. Bijna de helft (48,7%) van de Nederlanders van 18 jaar en ouder heeft overgewicht (2017). Bijna 14% van de jonge Nederlanders (4 tot 20 jaar) heeft overgewicht, blijkt uit de Leefstijlmonitor van het RIVM. Bovendien stijgen al deze cijfers.
De problematiek stopt uiteraard niet bij het bereiken van de volwassen leeftijd. Het Nederlands Jeugd Instituut schat in dat tachtig procent van de kinderen met overgewicht als volwassene ook zal kampen met overgewicht.
- Lees meer over de actuele cijfers en ontwikkelingen met betrekking tot overgewicht en obesitas.
- Lees ook meer over oorzaken en gevolgen van overgewicht.
Overgewicht te lijf in jouw gemeente
Overgewicht te lijf! Veel gemeenten kiezen er dus voor om vooral bij kinderen en jongeren al aan de slag te gaan om overgewicht tegen te gaan. Welke organisaties kan een gemeente daarbij betrekken? Hoe zet je activiteiten en budgetten binnen de keten in? En hoe stem je alles optimaal af op de behoeften van de kinderen, jongeren en ouders? Gemeenten hoeven niet zelf het wiel opnieuw uit te vinden. Door je te oriënteren op bestaande aanpakken die zich al in de praktijk bewezen hebben kun je met lokale inbreng en enige creativiteit al snel aan de slag.
Loketgezondleven.nl geeft tips aan gemeenten die preventie van overgewicht centraal willen stellen in hun gezondheidsbeleid.
Gebruik een aanpak die in de praktijk is bewezen
Interventies zijn doelgerichte, planmatige en in tijd afgebakende activiteiten met als doel gedragsverandering. Bij interventies voor kinderen en jongeren met overgewicht gaat het vaak vooral om het verbeteren van de leefstijl, specifiek op het gebied van voeding en bewegen. Maar hoe weet je welke aanpak ook echt werkt?
Er bestaat een landelijke beoordelingssystematiek voor leefstijlinterventies. Dit is een systeem waarbij de interventie kritisch wordt beoordeeld door onafhankelijke professionals uit de praktijk. Erkende interventies zijn al op minimaal drie locaties in het land ingezet, staan goed op papier en worden verzorgd door organisaties die op verschillende locaties in het land ondersteuning kunnen bieden.
Of je nu werkt voor een JOGG-gemeente, een aanvraag indient binnen de Sportimpuls-regeling of werkt binnen de Gezonde School-aanpak: doe je voordeel met het inzetten van erkende interventies.
- Erkende leefstijlinterventies vind je in de Interventiedatabase Gezond en Actief Leven.
- Alle erkende sport- en beweeginterventies maken hier deel van uit, en worden ook nog separaat op de website Sport- en Beweeginterventies gepresenteerd.
Voorbeeld: SDOUC wil een maatschappelijke rol vervullen
Bij SDOUC in Ulft wil men als sportvereniging een bijdrage leveren aan de uitdagingen, die de samenleving biedt. Daar hoort ook het thema jeugd en overgewicht bij. Ger Melissen trekt de kar en heeft van de voetbalvereniging uit Ulft een open club gemaakt.
De voormalig voorzitter en lid van de commissie maatschappelijke activiteiten kijkt echter verder en wil ook de clubs uit de regio op weg helpen. Door middel van diverse programma’s speelt hij in op actuele thema’s in de gemeente Oude IJsselstreek, zoals vitaliteit, gezonde levensstijl en vergrijzing.
“In Ulft zijn relatief veel volwassenen en ouderen geen lid van een sportvereniging. Ze zijn inactief of hebben een beweegachterstand, meestal in combinatie met overgewicht. Er was dus een dringende behoefte aan meer sport- en beweegaanbod voor deze doelgroep.”
Naast een aantal projecten voor ouderen worden ook de projecten ‘Alle kinderen vitaal’ en ‘Samen vitaal’ uitgerold. Ook is de club gestart met De gezonde sportkantine. “We willen de hele gemeenschap erbij betrekken. Van nul tot honderd jaar, mensen met en zonder beperking en van elke culturele achtergrond kunnen hier terecht.” Laat je inspireren door het mooie voorbeeld van KNVB Assist.
Sportimpuls Kinderen Sportief op Gewicht
Ken je de Sportimpuls Kinderen Sportief op Gewicht? Naast de reguliere Sportimpuls is er een specifieke subsidieregeling gericht op kinderen van 0 tot 4 jaar en jongeren van 12 tot 18 jaar met (ernstig) overgewicht. Begin 2017 komt er een nieuwe ronde Sportimpuls Kinderen Sportief op Gewicht. Organisaties die lokaal sport- en beweegaanbod organiseren kunnen dan een nieuwe aanvraag indienen voor budget uit de Sportimpuls.
Lees meer
- Bekijk 6 bewezen interventies die je kunt inzetten voor kinderen en jongeren met overgewicht.
- Inspiratie uit de praktijk? Tom van Vliet van gemeente Sittard-Geleen vertelt over zijn ervaringen met de inzet van een leefstijlinterventie in zijn gemeente.
