Onderzoek: wat steunt en belemmert de implementatie?
Hoewel Promuscle aantoonbaar effectief is, zijn er nog niet veel praktijken in de eerste lijn die deze interventie aanbieden. Daarom voeren onderzoekers van de Universiteit Utrecht vier jaar lang de PUMP-fit implementatiestudie uit (dat staat voor ProMUscle iMPlementatiestudie). Met als hoofdvraag: wat ondersteunt en belemmert de implementatie van ProMuscle?
Ook begeleiden de onderzoekers de aanbieders van ProMuscle – zoals fysiotherapeuten, diëtisten en leefstijlcoaches – bij het overbruggen van mogelijke belemmeringen. Zo willen de onderzoekers bereiken dat zo veel mogelijk 65-plussers profijt hebben van de positieve effecten van deze effectieve interventie. De eerste resultaten zijn intussen bekend.
ProMuscle is een gecombineerde leefstijlinterventie voor (thuiswonende) ouderen. Het is effectief voor het verbeteren van spierkracht, spiermassa en fysiek functioneren van 65-plussers en draagt bij aan het behoud van de zelfredzaamheid. 65-Plussers werken 12 weken lang aan spierkrachtverbetering en het verhogen van de dagelijkse eiwitinname. In het artikel Interventie ‘ProMuscle in de praktijk’ houdt ouderen langer zelfredzaam lees je meer.
Wat zijn de beren op de weg?
Voordat ProMuscle succesvol uitgerold kan worden in de dagelijkse praktijk, is het belangrijk om inzicht te hebben in de mogelijke beren op de weg. Die blijken er te zijn:
- De kosten voor deelnemers zijn soms te hoog.
- Interne samenwerking (interne draagvlak voor de interventie en ondersteuning door de eigen organisatie bij implementatie) en externe samenwerking (betrekken van alle benodigde partners om deelnemers te werven en begeleiden) zijn soms een uitdaging.
- Er is soms onvoldoende kennis bij 65-plussers over het belang van het programma.
Dit zijn de belangrijkste sta-in-de-weg’s voor succesvolle implementatie.
Praktijkonderzoek om belemmeringen weg te nemen
In 2022 gingen twaalf zorgpraktijken in Gelderland en Utrecht samen met de onderzoekers aan de slag, om te kijken of en hoe ze deze belemmerende factoren weg konden nemen. In de eerste plaats gingen professionals de 65-plussers actief informeren over het belang van een programma zoals ProMuscle.
Ten tweede gingen de zorgpraktijken een samenwerking aan met andere eerstelijnszorgverleners, om samen ouderen te werven en doorverwijzen. Ook zochten de zorgpraktijken en onderzoekers samen uit hoe ProMuscle bekostigd zou kunnen worden.
Geleerde lessen
Tijdens de evaluaties met de deelnemers uit Gelderland en Utrecht kwam naar voren dat het belangrijk is om aandacht te hebben voor de implementatie voorafgaand aan de start van een programma. Starten is namelijk relatief eenvoudig, maar het programma echt duurzaam implementeren voor de lange termijn is daarmee niet gegarandeerd.
Zaken waar je aandacht aan moet besteden zijn bijvoorbeeld ruimte (en tijd) om een nieuw programma op te zetten, voldoende materialen om het programma uit te voeren en mogelijke vervanging bij afwezigheid door ziekte. Als je dat soort factoren vooraf goed doordenkt, helpt dat om het programma goed te borgen.
Maar ook dat het opzetten van lokale samenwerking verdient aandacht. Denk daarbij aan samenwerking met paramedici, huisartsen, POH en welzijnsorganisaties. Deze partners kunnen helpen om voldoende deelnemers te werven voor het programma. En om ze na afronding van het programma te laten doorstromen naar passend beweegaanbod.
Voor het werven van deelnemers werkten voorlichtingsbijeenkomsten voor 65-plussers en een advertentie in de krant overigens veel beter dan het uitdelen van flyers.
Niet elke 65-plusser kan deelnemen aan het programma vanwege de kosten die daarbij komen kijken. Op dit moment is het nodig om lokaal te kijken naar mogelijke financiële tegemoetkoming. Het aanvragen van subsidies is niet altijd succesvol en kost professionals veel tijd. Wellicht dat de brede SPUK-regeling kansen biedt om meer mensen deel te laten nemen. ProMuscle werkt immers positief op verschillende vlakken die het Gezond en Actief Leven Akkoord – dat boven de SPUK-regeling hangt – beoogt.
Belangrijke winst: betere samenwerking en positieve ervaringen van deelnemers
Om de noodzakelijke samenwerking van de grond te krijgen en te behouden is het belangrijk dat de professionals overtuigd zijn van het programma; goed informeren en betrokken houden werkt hierbij goed.
De professionals die ProMusclle hebben geimplementeerd , staan ze allemaal achter het programma en zijn ze ervan overtuigd dat ProMuscle binnen de preventieve zorg thuis hoort.
Het opzetten van samenwerkingen kostte tijd en energie, maar bracht veel op. Zo zijn er in wijken mooie samenwerkingen ontstaan tussen eerstelijnszorgverleners en professionals binnen het sociale domein. De ontstane samenwerkingen worden verder voortgezet voor andere projecten in de wijk.
Ook de deelnemers van ProMuscle zijn erg enthousiast, en bijna allemaal zijn zij na de interventie doorgegaan met sporten en eten van meer eiwitrijke voeding. Carmen Diesveld, student Arts-Klinisch Onderzoeker bij Universiteit Maastricht, zag daarvoor vier belangrijke factoren:
- Ervaren effecten: vooral de verbetering in kracht bij de dagelijkse handelingen die deelnemers na twaalf weken merkten, maar ook minder pijn.
- Nieuw eet- en beweeggedrag is een gewoonte.
- Kennis over voeding en bewegen: dit stimuleert vooral in het begin of als de motivatie wat minder is.
- Sociale contacten bij het bewegen, die samenhangen met de groepsgerichte opzet.
Alles bij elkaar blijkt dat ProMuscle goed te implementeren is in de praktijk. Aandacht voor kosten, samenwerkingen, kennis bij 65-plussers en andere professionals zijn belangrijke thema’s om rekening mee te houden alvorens en tijdens het implementeren.
Deelnemers zijn enthousiast over ProMuscle. De inhoud en het feit dat ze vooruit gaan stimuleert om mee te blijven doen:
“Alleen sporten is toch minder leuk. Het leuke aan een groepsles is ook dat je mensen ziet en elkaar leert kennen. Je maakt toch een praatje tijdens en na de les, dat is gezellig. En iemand van bijvoorbeeld 34 kan ik echt niet meer bijhouden, dat is veel heftiger. Deze lessen kan ik op mijn eigen tempo doen.”
“Er was bij ons een man, boven de 80 die na 12 weken ProMuscle weer zonder stok kon lopen.”
“Ik merk dat mijn evenwicht beter is geworden, ik heb meer zelfvertrouwen met opstaan en bijvoorbeeld de trap oplopen.”
Bron: Eetbaar Ede
PUMP-fit is onderdeel van de RegioDeal Foodvalley werkpakket 5.1.
Zoek je meer informatie over de studie, of wil je je als professional (binnen de regio Foodvalley) nog aanmelden om deel te nemen? Ga dan naar de studie PUMP-fit.
