Bewegen met reuma: waar kun je op letten?

Wat is reuma?

Reuma is een verzamelnaam voor verschillende aandoeningen aan je bewegingsapparaat. Dat zijn onder andere je spieren, botten en gewrichten. De meest voorkomende vorm van reuma is artrose. Andere voorbeelden zijn ontstekingsreuma, jicht, osteoporose en reuma in weke delen.

Mensen met reuma kunnen verschillende klachten hebben. Denk aan pijn, stijfheid of ontstekingen in de gewrichten. Ze kunnen zich ook erg moe voelen, of moeite hebben met bewegen in het dagelijks leven. Al deze klachten wisselen van dag tot dag: soms gaat het beter, soms wat minder.

Iedereen kan reuma krijgen, op elke leeftijd. In Nederland hebben meer dan 2 miljoen mensen een reumatische aandoening – 1 op de 9 mensen.

Reuma is nog niet te genezen. Maar klachten kunnen wel worden behandeld. Bijvoorbeeld met medicijnen of een operatie. Daarnaast helpen gezond leven en bewegen om de klachten te verminderen.

Voordelen van bewegen voor mensen met reuma

Voor mensen met reuma is het soms spannend om meer te bewegen of sporten^[1,2]. Begrijpelijk, want ze hebben bijvoorbeeld pijn in hun gewrichten of spieren. Toch is beweging juist goed. Sterker nog, het kan klachten verminderen. Een aantal positieve effecten van bewegen voor mensen met reuma:

1. Soepelere gewrichten
   Door regelmatig te bewegen, worden gewrichten soepeler. Dit maakt bewegen in het dagelijks leven makkelijker. Denk aan boodschappen doen, traplopen of werken.  
2. Pijn kan minder worden
   Door de spieren te versterken, krijgen de gewrichten meer steun. Dit zorgt voor minder druk op de gewrichten, waardoor de pijn vaak vermindert. Stevig wandelen of fietsen is al genoeg om de spieren sterker te maken.
3. Vermoeidheid kan minder worden
   Sporten kost energie, maar laadt het lichaam ook op. Regelmatig sporten of bewegen leidt tot een hoger energieniveau.
4. Minder stress en angst
   Het lichaam maakt gelukshormonen aan tijdens het sporten. Deze helpen om te ontspannen. Ze zorgen voor minder gevoelens van stress en angst, emoties waar mensen met reuma meer last van kunnen hebben.
5. Botontkalking voorkomen of vertragen
   Sommige vormen van reuma verzwakken de botten. Dit heet botontkalking (osteoporose). Elke dag bewegen helpt dit voorkomen of vertragen. Botten worden namelijk sterker tijdens het bewegen. Vooral beweging tegen de zwaartekracht in is hier goed voor. Denk aan traplopen of wandelen. 
6. Cholesterol daalt
   Sommige mensen met reuma hebben een hoger cholesterol door de aandoening. Dit kan problemen geven met het hart en de bloedvaten. Voldoende beweging kan de cholesterol verlagen en dit soort problemen voorkomen.

Reumaklachten: waar houd je rekening mee?

Veilig bewegen of sporten is belangrijk voor mensen met reuma. Onderzoek toont aan dat de aandoening niet erger kan worden door beweging. Maar als mensen te ver gaan, kunnen ze wel tijdelijk meer last hebben van klachten. Let daarom bij mensen met reuma extra op de volgende punten.

Belastbaarheid van gewrichten

Het is belangrijk dat de gewrichten het bewegen of sporten aankunnen. Kijk dus goed naar de belastbaarheid van de gewrichten. Dit gaat over wat de gewrichten aankunnen aan druk of kracht. Hoe sterker de spieren, hoe meer de gewrichten aankunnen. Daarnaast telt bij reuma mee in hoeverre het gewricht eventueel ontstoken is.

Pijn tijdens het bewegen

De gewrichten van mensen met reuma doen soms pijn tijdens het bewegen. Het is goed om te weten dat reuma hierdoor niet erger wordt. Uit onderzoek blijkt dat gewrichten en kraakbeen niet extra beschadigen door (intensief) bewegen. Het is wel belangrijk om bewust te blijven bewegen. Twee tips bij pijn tijdens het bewegen:

• Neemt de pijn toe tijdens het bewegen? Neem dan een extra rustpauze.
• Is het gewricht ontstoken? Doe dan geen zware oefeningen. Blijf wel matig of licht bewegen, dit is veilig.
• Is er meer pijn na het bewegen en houdt dit meer dan twee uur aan? Neem dan een hersteldag. 

Andere tips voor een goede begeleiding

• Reuma kan verschillen per dag. De ene dag kan iemand meer dan een andere dag.
• Langzaam opbouwen is extra belangrijk, ook als reumaklachten een tijdje minder zijn. 
• Het is beter om een paar keer per dag kort te bewegen, dan één keer lang.
• Rustig en soepel bewegen is prettig voor mensen met reuma.
• Praat over de reumaklachten. Het is belangrijk om te weten wat er tijdens en na het sporten gebeurt.

Soorten oefeningen bij reuma

De volgende soorten oefeningen kunnen reumaklachten verminderen.

• Mobiliserende oefeningen zoals rek- en strekoefeningen. Deze helpen tegen stijfheid, een veelvoorkomende klacht.
• Spierversterkende oefeningen, deze helpen de gewrichten ondersteunen. Dit kan de pijn door reuma verminderen.
• Functionele oefeningen om dagelijkse taken te blijven doen. Denk aan lopen, of gaan zitten en weer opstaan. 

Naast dit soorten oefeningen helpt sport natuurlijk ook. Denk aan (sportief) wandelen, zwemmen of hardlopen. 

Meer informatie

Dit artikel is geschreven op basis van wetenschappelijke literatuur en kennis vanuit Reuma.nl. Op deze website vind je betrouwbare informatie en praktische adviezen, speciaal ontwikkeld voor mensen met reuma.