Elk jaar organiseert de Koninklijke Vereniging voor Lichamelijke Opvoeding (KVLO) met NOC*NSF en Kenniscentrum Sport en Bewegen en Special Heroes de verkiezing voor de Sportiefste School van Nederland. Alle scholen voor regulier en speciaal onderwijs kunnen meedoen. Doel van deze verkiezing is het waarderen van scholen en vaksecties die een buitengewoon goed of innovatief aanbod van bewegen en sport hebben voor hun leerlingen. En het inspireren van andere scholen met deze ‘best practices’. Het ene jaar staat het basisonderwijs centraal, het andere jaar het voortgezet onderwijs. Een deskundige vakjury toetst het sport- en beweegbeleid en -aanbod.
Het thema van de verkiezing van 2022 was ‘2+1+2’. Met dat concept streef je naar minimaal 2 uur bewegingsonderwijs voor leerlingen, plus 1 uur extra bewegen tijdens schooltijd, plus nog 2 uur naschools beweegaanbod per week. Alle genomineerde scholen hadden een sterke invulling van dit concept.
Daarnaast hadden deze beweegrijke scholen onder andere het volgende gemeen:
- Alle scholen hebben een brede visie op bewegen. Bewegen wordt ingezet voor de motoriek, voor sociale vorming (omgang met elkaar) én voor persoonlijke ontwikkeling (welbevinden).
- Deze scholen maakten een bewuste keuze voor de dynamische schooldag. Met als meest genoemde argumenten: meer plezier op school én de kinderen werken na het bewegen geconcentreerder aan de kernvakken.
- De directies kozen vanuit een duidelijke visie voor meer bewegen op school. Zij zorgen voor genoeg formatie voor vakleerkrachten en de groepsleerkracht krijgt ruimte voor experimenteren met bewegend leren.
- De vakleerkracht vervult een ondersteunende rol als inspiratiebron voor groepsleerkrachten, voor bewegingsactiviteiten in de klas en buitenspeelactiviteiten.
- De buurtsportcoach (soms is dit de vakleerkracht) staat in nauw contact met deze scholen. Zo krijgt hij of zij makkelijker een band met de kinderen, om hen vervolgens te stimuleren richting naschools aanbod.
- Opvallend was dat een aantal scholen met juniorcoaches werkt. Dit zijn de kinderen uit de bovenbouw die assisteren tijdens gymlessen, of bij buitenspelen van jonge kinderen.
De dynamische schooldag kreeg op de genomineerde basisscholen vorm door:
- Goede en meer lessen bewegingsonderwijs door vakleerkrachten
- Goede en meer lessen bewegingsonderwijs aan kleuters door vakleerkrachten
- Extra aandacht voor buiten spelen
- Inzet van juniorcoaches tijdens bewegingsonderwijs of buitenspelen
- Korte beweegactiviteiten (energizers) in het klaslokaal na een kernvak
- Bewegend leren (zoals springend sommen maken)
- Direct na schooltijd extra sport- en beweegactiviteiten aan te bieden
Johannesschool: bewegen levert leerlingen zoveel meer op
Op de Johannesschool in Arnhem-Zuid staat plezierig bewegen in een veilige setting centraal. Vanuit het gedachtegoed: ‘bewegen draagt bij aan het verbeteren van het leven’. Bewegen wordt gezien als middel om lekker in je vel te zitten. En door plezier in bewegen is er veel bijvangst: zelfvertrouwen, goed met elkaar omgaan, samen spelen en leren, grenzen aangeven en vrijheid ervaren om mee te doen.
Buurtsportcoach Melissa Berkelmans, die werkt bij Sportbedrijf Arnhem, speelt hierin een belangrijke rol. Zij zorgt er samen met de vakdocent voor dat het beweegaanbod op school goed aansluit bij het naschoolse aanbod. Daarin werkt de Johannesschool samen met veel verschillende lokale partners en beweegprogramma’s. Met veel impact: want 30 tot 40% van de kinderen doet mee aan het naschoolse aanbod.
“Samen met een collega van het sportbedrijf ondersteunen wij de leerkrachten van de Johannesschool op verschillende manieren. We zijn begonnen met presentaties geven over wat bewegen oplevert en wat onze ideeën daarbij zijn. We hebben een Beweegteam opgericht met vak- en groepsleerkrachten. En we organiseren de pauzesport op school en plannen het naschoolse aanbod. Intussen is het team van de Johannesschool super enthousiast! Ik zie groepsleerkrachten regelmatig buiten sommen maken of een beweegoefening met taal doen. En omdat wij vertrouwde gezichten zijn op school, kunnen wij projecten en activiteiten steeds goed aan elkaar te verbinden”, vertelt Melissa.
Thomas van Aquino: doorgaande lijn van peuters naar groep acht
De Thomas van Aquino basisschool in Sneek blinkt uit in de doorgaande lijn van peuters naar groep acht en de grote diversiteit van activiteiten. Ook het naschoolse aanbod is groot, zoals Hobbel de Bobbel voor de kleuters en Move-It voor de oudere kinderen.
Ilse Spijksma vervult een dubbelrol op de school: als buurtsportcoach en als vakleerkracht. “Omdat ik de kinderen zowel in de les als na school zie, kan ik een goede verbinding leggen met het beweegaanbod in de gymles en naschools. Zo oefenen we in de gymles bijvoorbeeld met spellen die mijn collega’s na schooltijd spelen. Kinderen die niet op een sport zitten, stimuleer ik extra om ’s middags naar Move-It te komen.”
En met succes, want het naschoolse aanbod op de Thomas van Aquino zit altijd vol. “We doen daar veel leuke spellen zoals lasergamen, boogschieten, skaten, supermantrefbal en apenkooi. Er zijn vijf tot zeven keer per jaar verenigingen aanwezig in de gymlessen. Daardoor zijn bijvoorbeeld al zes kinderen lid geworden van de kickboksvereniging.” Ook organiseert Ilse de pauzeactiviteiten en geeft ze de leerkrachten tips voor bewegend leren.
De school blinkt uit in de goede interne samenwerking. De vakleerkrachten zijn echt onderdeel van het team. Er zijn korte lijntjes en zij doen mee aan de teamscholingen.
CBS De Waterhof: kennis verzamelen en verspreiden
CBS de Waterhof in Delft gelooft echt in de kracht van sport en bewegen en straalt dit ook uit. Bewegen en sport is een van de pijlers uit de visie van de school. Een van de sterke punten van De Waterhof is dat ze het buitenspelen actiever en leuker hebben gemaakt, aan de hand van speelpleinmethode Beweegwijs.
Bevlogen vakleerkracht Nick Keijser noemt het buitenspelen het pareltje van de school: “Het is onze beste interventie. Tel de minuten maar eens op die leerlingen gedurende hun schooltijd doorbrengen op het schoolplein. Dat zijn er véél meer dan in de gymles. Zonde om dat niet te benutten om kinderen meer en beter te laten bewegen.”
“Intussen organiseren we het beweegaanbod in de pauzes net zo bewust als de gymles. Dus ook met de motorische ontwikkeling van de leerlingen in het achterhoofd. We zijn eerst met een groepje enthousiaste leerkrachten zelf spellen gaan bedenken en organiseren. De volgende stap was professionaliseren door Beweeg Wijs in te schakelen. De motorische vaardigheden gaan flink vooruit en we hebben veel minder conflicten. Ook zie je dat als de groepsleerkracht een andere rol pakt op het schoolplein – bijvoorbeeld een groot springtouw pakt – er meteen een groep kinderen mee wil doen. Dus als wij onszelf anders gedragen, gaan kinderen ook meer bewegen. Nu is het plein weer een veilige omgeving voor de kinderen waar zij ontspannen kunnen bewegen.” CBS de Waterhof deelt hun kennis en ervaringen over een dynamische schooldag met de overkoepelende stichting en via diverse kanalen en workshops met andere scholen.
OBS Houtrust: vier keer bewegingsonderwijs per week
OBS Houtrust in Den Haag blinkt uit omdat ze vier lessen bewegingsonderwijs per week aanbieden aan de groepen drie tot en met acht. Deze worden gegeven door de vakleerkracht. De kleuters krijgen twee lesuren van de vakleerkracht. CBS de Houtrust heeft hierbij gewerkt aan de samenwerking tussen vakleerkracht en de groepsleerkrachten van de kleuters, die de andere twee lesuren voor de kleuters verzorgen. Ook zet de school Tutorgym in en begeleiden juniorcoaches spellen op het schoolplein en de Koningsspelen. Dit levert de leerlingen vaardigheden op en sluit bovendien goed aan bij de visie van de school.
Doe ook mee met de verkiezing
Heb je nog vragen of wil je met jouw school meedoen aan de volgende verkiezingen? Neem dan contact op met Nathalie Termorshuizen van de KVLO of Shanna Kulik van Kenniscentrum Sport & Bewegen.
Lees meer
Dit artikel is onderdeel van een reeks artikelen over scholen die ofwel de sportiefste schoolverkiezing hebben gewonnen of daarvoor waren genomineerd. Zie hier de andere artikelen die horen bij deze reeks:
- Streef je naar sportief VO? Dit doen de sportiefste scholen van 2021
- Het Calandlyceum in amsterdam: de sportiefste school van Nederland in 2021
- Voorbeelden van scholen die sporten en bewegen effectief inzetten
- Sportiefste basisschool van Nederland: ‘Veel bewegen op school moet gemeengoed worden’
- Meer sport en bewegen in het speciaal onderwijs? Zo pakken de sportiefste scholen dat aan
