Effecten van bewegen op de werkvloer
Werknemers die voldoende bewegen, hebben een kleinere kans op ziektes dan werknemers die niet of nauwelijks bewegen. Dat leidt tot een lager ziekteverzuim. Als een volwassene voldoet aan de beweegrichtlijnen, heeft die minder kans op fysieke aandoeningen zoals overgewicht, hart- en vaatziekten, diabetes type 2, osteoporose, nek-en rugklachten en darm- en borstkanker[1,2]. Ook blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat meer bewegen een positief effect heeft op de geestelijke gezondheid, waaronder het minder ervaren van werkstress[3].
Actievere werknemers hebben een hogere arbeidsproductiviteit. Dit is te verklaren door een beter concentratievermogen en fitheid als mensen voldoen aan de beweegrichtlijnen[3]. De fitheid van werknemers vertaalt zich in hogere productiviteit door het goed benutten van hun arbeidstijd. Ook kan sport in de juiste setting bijdragen aan de ontwikkeling van persoonlijke eigenschappen en vaardigheden, zoals verantwoordelijkheid en leiderschap, waardoor mensen productiever worden[2].
Niet alleen werkgevers, maar ook de overheid profiteert van hogere arbeidsproductiviteit: via de inkomstenbelasting. Volgens Brits onderzoek[4] kan voldoen aan de beweegrichtlijnen in geringe mate bijdragen aan een verhoogd bruto binnenlands product (bbp) door middel van verhoogde arbeidsproductiviteit en aanwezigheid.
Beweegrichtlijnen
De beweegrichtlijnen van de Gezondheidsraad geven aan hoeveel iemand moet bewegen voor een goede gezondheid. Dit zijn de adviezen voor volwassenen en ouderen:
En: voorkom veel stilzitten.
Lees ook: Hoeveel moet je bewegen volgens de beweegrichtlijnen?
Hoeveel bewegen werknemers nu?
Uit de cijfers van het RIVM blijkt dat 45% van de Nederlanders vanaf 4 jaar in 2023 voldeed aan de beweegrichtlijnen. Na een daling na de coronapandemie, is er weer een lichte stijging te zien[5]. Wel zijn in 2022 de fietsritten als woon-werkverkeer gestegen ten opzichte van 2021. In 2022 koos 40% voor de fiets als hoofdvervoermiddel voor woon-werkverkeer bij een afstand onder de 7,5 kilometer. 6% wandelt deze afstand meestal naar het werk, maar de auto blijft wel het populairste vervoermiddel[6].
Belangrijke redenen om met de fiets naar het werk te gaan, is het verkrijgen van een reiskostenvergoeding voor de fiets (en niet voor de auto en OV). Ook is een afgesloten fietsenstalling belangrijk. Mensen die fietsen gezond of leuk vinden of het milieu belangrijk vinden, zijn in 2022 vaker gaan fietsen[6]. Sinds 2023 is de minimale fietsvergoeding € 0,21 per kilometer, wat fietsen naar het werk financieel nog aantrekkelijker kan maken[7].
Niet alleen bewegen mensen te weinig, ook zitten velen te lang stil. In 2021 zat de Nederlandse bevolking van 4 jaar en ouder op een doordeweekse dag gemiddeld 9,5 uur[8]. De mogelijkheden om meer te bewegen rond het werk en om tijdens het werk minder vaak stil te zitten, maken de werkplek een ideale omgeving om beweeggedrag te promoten[9].
SROI: investeren in sport en bewegen loont
Je kunt gerust investeren in sport en bewegen. Dat levert namelijk een positief maatschappelijk rendement op. Hoe rendabel die investering is, drukken we uit met de Social Return On Investment (SROI). Dat laat de impact zien van alle in sport en bewegen geïnvesteerde euro’s samen. Het cijfer toont niet welke individueel geïnvesteerde euro rendeert, maar schetst een totaalplaatje van de waarde van sport en bewegen.
Per 2024 is de SROI van sport en bewegen 2,76 (landelijk gemiddelde). De maatschappelijke opbrengsten zijn dus 2,76 keer hoger dan de kosten. Deze positieve opbrengst is terug te zien in bijvoorbeeld gezondheidswinst, hogere levensverwachting en lagere zorgkosten.
Je kunt de SROI gebruiken als onderbouwing voor het agenderen of aanscherpen van sport- en beweegbeleid. Om je te helpen, vatten we de kerncijfers in een infographic samen. Omdat het gemiddelde landelijk verschilt van dat op lokaal niveau, is er ook een infographic per gemeente te verkrijgen. Die bevat de lokale SROI en andere sport,- beweeg- en gezondheidscijfers.
Hoeveel kun je als werkgever besparen op jaarbasis?
Werkgevers profiteren financieel van actievere werknemers doordat sport en bewegen een positieve rol hebben op arbeidsproductiviteit en op het verlagen van ziekteverzuim. Hoeveel werkgevers precies financieel profiteren, is nog onduidelijk[8]. De effecten van (beweeg)interventies betalen zich pas na een lange tijd terug en kunnen per werknemer sterk verschillen. Wel hebben twee Nederlandse onderzoeksbureaus (Ecorys in 2017 en 2021 en Decisio in 2021) in verschillende onderzoeken een (onderbouwde) schatting gegeven van de gezondheidswinst van meer bewegen vóór, tijdens of na werk, en wat deze gezondheidseffecten op kunnen leveren voor de werkgever[2,3].
Een werknemer die nog niet voldoet aan de beweegrichtlijnen en dagelijks gaat bewegen, kan daarmee een productiviteitswinst behalen van 1,5% tot 3% – dat zijn 3,5 tot 7 extra werkdagen per jaar – en een vermindering van 0,5-1 tot 1,3 verzuimdagen per jaar[2,3]. Ecorys komt met een productiviteitswinst (€ 5.000 – € 12.000) en een vermindering van het ziekteverzuim (€ 1.000 – € 3.000) uit op een besparing van € 6.000 tot € 15.000 over het leven van een werknemer tussen de 25-54 jaar[2]. Deze totale besparing komt neer op jaarlijks € 975 per werknemer. Decisio komt met de productiviteitswinst (€ 1.647) en vermindering van ziekteverzuim (€ 312) tot een besparing van € 1.959 per werknemer op jaarbasis (uitgaande van een gemiddelde arbeidsproductiviteit van € 30 per uur en 1.830 werkbare uren)[3].
De besparingen in euro’s uit de twee onderzoeken zijn niet volwaardig met elkaar te vergelijken, omdat ze gebruikmaken van andere aannames bij de berekening. Het verschil in bedragen komt voornamelijk vanwege het gebruik van een ander percentage productiviteitswinst en ander aantal vermindering van verzuimdagen. Ook hebben de onderzoekers gebruikgemaakt van een ander gemiddeld jaarsalaris.
Rekentool Werken in beweging
Decisio heeft voor verschillende activiteiten een eerste inschatting gedaan welke effecten die hebben voor een werkgever: wandelen, traplopen, fietsen, staand vergaderen en ‘weeting’ (walk your meeting). Via de online rekentool van Werken in beweging kun je per activiteit zien wat die mogelijk oplevert in besparing op ziekteverzuim en hogere arbeidsproductiviteit.
Een voorbeeld: vergaderen vier werknemers één keer per week een half uur wandelend in plaats van zittend? Dat levert het bedrijf een jaarlijkse geschatte besparing van € 960 op. Verruilen 10 werknemers de auto drie dagen per week voor een fietsrit van 20 minuten enkele reis (6 keer) naar en van het werk? Dan levert dit de werkgever mogelijk een jaarlijkse besparing op van € 18.654.
Invloed werkgever
Als werkgever heb je geen directe invloed of een werknemer wel of niet voldoet aan de beweegrichtlijnen. Wel kan een werkgever werknemers stimuleren om te wandelen of te fietsen naar en tijdens werk of gezondheidsbevorderende programma’s aan te bieden. Bijvoorbeeld door bepaalde financiële regelingen toe te passen. Ook blijkt uit onderzoek dat aanmoediging door collega’s en deelname van andere collega’s aan fysieke activiteiten op het werk een grote rol speelt bij deelname aan een fysieke activiteit[10].
Tips voor werkgevers
Met de volgende tips kun je als werkgever sport en bewegen onder werknemers stimuleren.
- Stimuleer bewegen voor en na het werk
Maak fietsen en wandelen naar het werk aantrekkelijker dan autorijden. Bijvoorbeeld door fietskilometervergoeding, een (lease)fiets van de zaak, beloning bij meer fietskilometers en de juiste voorzieningen. Meer tips vind je op kiesdefiets.nl en gezondewerkvloer.nl.
- Stimuleer bewegen gedurende werkdag op kantoor
Promoot ‘weetings’ en verspreid geschikte routes. Maak het nemen van de trap aantrekkelijker dan de lift, door te laten zien hoeveel calorieën je verbruikt als je de trap neemt of door de route naar de trap prominenter te maken. En organiseer bijvoorbeeld beweegactiviteiten tijdens de lunch, zoals yoga of een wandeling of gelast een ‘sportpauze’ in waarbij er geen vergaderingen zijn gepland. Ook korting op sportabonnementen of kleding kan helpen. Zoek een partij die je helpt bij een sport- en vitaliteitsprogramma op maat. Kenniscentrum Sport & Bewegen is partner van Werken in beweging, dat tips aanbiedt en partijen die je kunnen helpen met het stimuleren van bewegen.
- Laat voldoende beweging in het thuiswerken integreren
Deel met je werknemers tips om voldoende beweging te krijgen gedurende het thuiswerken. Bijvoorbeeld door werknemers de mogelijkheid te bieden om een vast beweegmoment op een werkdag in te plannen of bepaalde taken bewegend te kunnen uitvoeren. Lees tips voor voldoende bewegen op de thuiswerkdag en hoe je dit als werkgever stimuleert.
Meer weten over bewegen op de werkvloer?
Kenniscentrum Sport & Bewegen is als expert op het thema bewegen partner van het programma Vitaal Bedrijf. Dit initiatief van VNO-NCW en MKB-Nederland helpt ondernemers stap voor stap op weg naar een vitale toekomst. Hier vind je onder andere:
- Een oriëntatiescan, waarbij het bedrijf wordt gescand op hoeveel aandacht er is voor vitaliteit. Hierdoor weet je op welke vlakken er nog verbetering is en krijg je ideeën om aan de slag te gaan met vitaliteit.
- Een medewerkersscan, waarbij de medewerkers aangeven waar ze behoefte aan hebben en hoe ze zich voelen. Op basis hiervan kan een vitaliteitsprogramma op maat worden aangeboden.
- Een adviesgesprek, waarbij daarna een passend vitaliteitsprogramma wordt opgesteld.
- Aanbod van webinars en workshops.
- Een overzicht van aanbieders van leefstijlprogramma’s die (MKB-)ondernemers kunnen informeren en adviseren over vitaliteit op de werkvloer.
Voldoende redenen om als werkgever en werknemer aan de slag te gaan met sporten en bewegen. De winst ervan is namelijk voor beide partijen. Vergeet ook niet te inventariseren wat voor aanbod al is georganiseerd in de directe omgeving van het werk. Hiervoor kun je contact opnemen met de gemeenten of de buurtsportcoach bij je bedrijf in de buurt.
Meer weten?
- Wil je weten wat sporten en bewegen nog meer maatschappelijk kunnen opleveren? Lees Wat is de sociaaleconomische waarde van sporten en bewegen? of bekijk het volledige rapport en de infographic.
- Wil je een inschatting van de maatschappelijke meerwaarde van sport en bewegen op lokaal niveau? Vraag dan de infographic aan met lokale cijfers van de Social Return On Investment van sport en bewegen en lokale sport- en beweegcijfers.
- Wil je weten wat alle andere effecten van sporten en bewegen zijn? Bekijk het Human Capital Model. Hier vind je meer dan 80 effecten van sport en bewegen, met per effect een omschrijving, relevante artikelen van Allesoversport.nl, erkende interventies en producten en contactgegevens van specialisten van Kenniscentrum Sport & Bewegen.
- Het BRAVO Kompas heeft aanvullende tips en handvatten voor een vitale leefstijl op de werkvloer, met betrekking tot bewegen, roken, alcohol, voeding en ontspanning, voor personeelsbeleid richting vitaal personeel.
Bronnen
- RIVM. Wat bereikt u met de inzet op sport en bewegen? [Internet]. Geraadpleegd van: www.loketgezondleven.nl/gezondheidsthema/sport-en-bewegen/wat-bereikt-u-met-de-inzet-op-sport-en-bewegen [Op 11 augustus 2021].
- Peters, N., Gerretsen, P & Geijsen, T. (2021). De sociaaleconomische waarde van sporten en bewegen. Rotterdam: Ecorys.
- Ommeren, K. van & Steegman, S. (2021). Schatting monetaire waarde gezondheidseffecten van bewegen door werknemers. Amsterdam: Decisio.
- Hafner, M., Yerushalmi, E. & Stepanek, M., et al. (2020). Estimating the global economic benefits of physically active populations over 30 years (2020–2050). British Journal of Sports Medicine, 54:1482-1487.
- RIVM. Beweegrichtlijnen. [Internet]. Geraadpleegd van: https://www.sportenbewegenincijfers.nl/kernindicatoren/beweegrichtlijnen. [Op 3 april 2023].
- Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Fiets naar het werk steeds populairder – Landelijk Reizigersonderzoek. [Internet]. Geraadpleegd van: https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2023/03/08/fiets-naar-het-werk-steeds-populairder. [Op 3 april 2023].
- Rijksoverheid. Verhoging belastingvrije reiskostenvergoeding naar € 0,21. Geraadpleegd van: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/belastingplan/arbeid-en-inkomen/reiskostenvergoeding/. [Op 3 april 2023].
- RIVM. Zitgedrag. [Internet]. Geraadpleegd van: www.sportenbewegenincijfers.nl/kernindicatoren/zitgedrag. [Op 3 april 2023].
- Lutz, N., Clarys, P., Koenig, I., Deliens, T., Taeymans, J. & Verhaeghe, N. (2020). Health economic evaluations of interventions to increase physical activity and decrease sedentary behavior at the workplace: a systematic review. Scandinavian Journal of Work Environment & Health, 46(2):127-42.
- Put AC van der, Mandemakers JJ, Wit JBF de, Lippe T van de. Actions Speak Louder Than Words: Workplace Social Relations and Worksite Health Promotion Use. Journal of Occupational and Environmental Medicine 63(7):p 614-621, July 2021. | DOI: 10.1097/JOM.0000000000002196.
