Wanneer is een skatepark inclusief voor meiden?

Van toegankelijk naar inclusief

Volgens de Richtlijn Toegankelijkheid van het CROW moet een goed ingerichte openbare ruimte toegankelijk zijn voor elke gebruiker. Inter Vlaanderen gebruikt de volgende indicatoren (6 B’s) voor ‘integrale toegankelijkheid’:

1. Beschikbaar: is het er als mensen het nodig hebben, bijvoorbeeld openingstijden? 
2. Bereikbaar: kan iedereen er komen, bijvoorbeeld met het ov en zonder drempels of omwegen?
3. Betreedbaar: kan iedereen erin, erop of eraf? Ook als je geen trap kunt nemen?
4. Bruikbaar: kunnen mensen er doen wat ze willen?
5. Begrijpelijk: begrijpt iedereen alle informatie, ook zonder twee keer te moeten lezen?
6. Bekend: kun je eenvoudig opzoeken wat je nodig hebt?

Aanvullend moet iedereen zich veilig en welkom voelen en moeten alle inwoners gestimuleerd worden tot bewegen, buitenspelen en/of sporten. Hiervoor benoemen we nog 5 B’s: 

7. Betrouwbaar: voelt iedereen zich veilig en welkom?
8. Beweegstimulerend: zet de omgeving aan tot bewegen, buitenspelen, sporten en/of ontmoeten?
9. Behaaglijk: is de omgeving aantrekkelijk en comfortabel?
10. Betaalbaar: is toegang betaalbaar (of gratis)?
11. Betrokken: zijn belanghebbenden betrokken bij het ontwerp [5]?

Welke problemen ervaren meiden bij bestaande skateparken?

Een skatepark is pas een inclusieve beweegvriendelijke omgeving (dus ook voor meiden) als het aan de 11 B’s voldoet, zoals te lezen in de Whitepaper Beweegvriendelijke omgeving (2024). We zoomen in op enkele probleempunten voor meiden: 

1. Een skatepark in de openbare ruimte is in principe beschikbaar voor iedereen, dus ook voor meiden. Soms komt “gatekeeping” voor op skateparken, waar individuen of groepen beslissen wie wel of geen toegang heeft tot een gemeenschap of identiteit. Dit kan leiden tot uitsluiting van meiden.

2. De bereikbaarheid van skateparken betekent of je bij het skatepark kunt komen zonder drempels of omwegen, ook in het donker. Soms is een skatepark voor meiden niet bereikbaar vanwege een eng paadje, een donkere tunnel of een slecht verlicht pad ernaartoe. 

3. Of een plek betreedbaar is, is afhankelijk van of iedereen er gemakkelijk naar binnen of buiten kan. Een skatepark is niet betreedbaar als bij de toegang tot het skatepark bijvoorbeeld een te hoge drempel is voor jongeren met een rolstoel. Maar het maakt daarbij geen verschil of je een jongen of een meisje bent.

4. Of een skatepark bruikbaar is hangt af van de technische staat van het skatepark: is het schoon, heel en veilig te gebruiken en hoe is het ontworpen? Vooral schoon en veilig is iets dat bij meiden zeer belangrijk is. 

5. Begrijpelijk: begrijpt iedereen alle informatie? We hebben geen verschil kunnen vinden tussen jongens en meiden ten aanzien van de begrijpelijkheid van beschreven en afgebeelde informatie op een skateboardpark. Maar aangezien skateboardgroepen vooral uit jongens bestaan, zou het kunnen zijn dat (beginnende) meiden minder goed bekend zijn met afspraken en cultuur omdat zij niet tot die groep behoren.

6. Doordat meiden minder vaak tot skateboardgroepen behoren zijn zij mogelijk minder goed bekend met of op de hoogte van meetings en (tijdelijke)plekken. Op internet zijn er voldoende video’s die je als skater kunnen inspireren. Daarin figureren wel hoofdzakelijk jongens en daardoor kan het voelen alsof het misschien niet voor meiden is.

7. Is toegang tot de locatie betaalbaar (gratis of voor acceptabele prijs)? Dit speelt hooguit in de topsport in skateboarden, aangezien de mannelijke skateboarders meer kunnen verdienen dan de vrouwen. 

8. Niet ieder meisje voelt zich veilig en welkom (betrouwbaar) op een skatepark. Een donker hoekje of slecht zicht op wie naar het skatepark komt kan bijdragen aan een onveilig gevoel. Ook een intimiderende omgeving met groepen skaters of (overlastgevende) hangjongeren kunnen zorgen dat meiden zich niet veilig of welkom voelen.

9. Een skatepark en/of omgeving kan onaantrekkelijk en oncomfortabel (behaaglijk) zijn voor meiden. Van Rijsse benoemt dat de omgeving van een skatepark zeer bepalend is om er als meisje/vrouw wel of niet heen te gaan. Denk hierbij aan kleurgebruik, de sfeer, plek om te zitten, toilet, café of kiosk, toezicht, etc. 

10. Een skatepark is bedoeld om beweegstimulerend te zijn en een plek om elkaar te ontmoeten. Zeker voor meiden is actief kletsen een belangrijk motief om buitenactiviteiten te ondernemen. Het aanbod van activiteiten bepaalt mede het besluit of een meisje er in haar eentje heen gaat, of dat ze bij een (semi-)georganiseerd evenement kan aanhaken. 

Aangezien skateparkbouwers voornamelijk mannen zijn, is het van groot belang dat meiden worden betrokken bij ontwerp en inrichting van het skatepark.

Hoe ontwerp je een inclusief skatepark voor meiden?

Nanja van Rijsse bouwde samen met vrijwilligers een community-skatepark in Amsterdam-Zuidoost en was betrokken bij het ontwerp van skatepark Zeeburgereiland. Haar belangrijke ontwerpprincipes voor meiden – aangevuld met ontwerpprincipes uit de literatuur en alle bovenstaande belemmeringen – vind je in deze publicatie: Ontwerp skateparken ook voor meiden.

Meer lezen

• Artikel: Denk ook aan tienermeiden bij het ontwerpen van een beweegvriendelijke omgeving. 
• Artikel: Sport en bewegen voor meisjes wat motiveert en wat belemmert ze?
• Artikel: Hoe ontwerp je een beweegvriendelijk (stads)park voor vrouwen en meiden? 
• Presentatie: Sociale veiligheid in openbare ruimte door Sandra Schuit
• Website: Inspiratiegids inclusieve beweegvriendelijke omgeving, hoofdstuk Vrouwen & Meiden