Bewegen lastig bij mobiliteitsproblemen
Het aantal oudere senioren stijgt snel – en daarmee de druk op de zorg. Dit vraagt om maatregelen waarmee senioren zo lang mogelijk vitaal en zelfredzaam blijven. Voldoende lichamelijke beweging biedt daarbij kansen: bewegen helpt om fysieke, sociale, psychische en cognitieve kwetsbaarheid te beperken.
Fysieke of mentale mobiliteitsproblemen maken het voor veel 65-plussers lastig om in beweging te komen. Slechts zo’n 40% voldoet aan de beweegrichtlijnen, met uitschieters naar beneden tot 13% voor mensen met zowel lichamelijke beperkingen als aandoeningen[1]. Chronische aandoeningen, valangst, en een gebrekkige kennis zijn voor senioren moeilijk te nemen hindernissen om meer te bewegen in het dagelijks leven. Veelal hebben mensen die weinig bewegen daarbij behoefte aan ondersteuning van een fysiotherapeut, hoewel dat strikt genomen niet altijd nodig is[2].
Coach2Move biedt fysiotherapeut een gestructureerde aanpak
Voor het meer in beweging krijgen van de thuiswonende senioren bestaan veel initiatieven, maar het blijkt lastig om de minder lichamelijk actieve groep senioren te bereiken[3]. Ook sluit de aanpak niet altijd aan bij de wensen of mogelijkheden van de senioren: vaak speelt er meer dan alleen een mobiliteitsprobleem. Chronische aandoeningen, een beperkt sociaal vangnet, verlies van zelfstandigheid of een combinatie daarvan kunnen de mogelijkheden van senioren om fysiek actief te zijn enorm beperken. Verder is het een uitdaging om lichamelijke beweging vol te houden na afloop van een tijdelijke behandeling of andere activiteit.
Coach2Move speelt met een persoonsgerichte fysiotherapeutische benadering in op deze uitdagingen. Een Coach2Move-fysiotherapeut is getraind in het optimaal begeleiden van senioren om hen weer lichamelijk actief te maken. Na een uitgebreide intake kent de fysiotherapeut de fysieke situatie, maar weet ook hoe de patiënt in elkaar steekt. Op basis van een combinatie van uitgebreid lichamelijk onderzoek en motiverende gespreksvoering stelt de therapeut in samenspraak met de patiënt relevante en inspirerende beweegdoelen op. Patiënt en therapeut spreken ook samen af hoe de behandeldoelen zijn te behalen. Voor het begeleiden van dit proces zijn drie behandelprofielen opgesteld:
- Het eerste profiel bestaat uit maximaal vier consulten en is voor senioren die geen lichamelijke beperkingen hebben om meer actief te worden.
- Het tweede profiel omvat maximaal negen consulten en is bedoeld voor senioren met kleine of acute mobiliteitsproblemen, zoals revalidatie na een valincident of een slechter looppatroon.
- Het derde profiel is speciaal voor senioren met matige tot ernstige mobiliteitsproblemen en bestaat uit maximaal 18 consulten.
Elke deelnemer stroomt in een van deze drie profielen in, maar kan in de loop van het traject van profiel wisselen. Tijdens de behandeling coacht de therapeut op zelfmanagement en zet lichamelijke training in, om fysieke beperkingen die bewegen in de weg staan te verminderen. Regelmatig evalueren en bespreken van de behandeldoelen draagt bij aan een optimale behandeling. Details over de aanpak vind je in de database erkende interventies.
Minder behandelingen, betere en langer behouden resultaten
Onderzoek laat zien dat Coach2Move in vergelijking met reguliere fysiotherapie meerwaarde heeft[4]:
- Coach2Move duurde gemiddeld 15 sessies, in plaats van 22 bij de reguliere trajecten.
- Ook nadat de Coach2Move-behandeling stopte, bleven deelnemers zich verbeteren. Bij patiënten met de gebruikelijke fysiotherapeutische behandeling liep het effect van de behandeling terug naarmate meer tijd voorbijging.
- De resultaten zijn voor functionele mobiliteit, lichamelijke activiteit en kwaliteit van leven beter bij Coach2Move dan reguliere behandeling. Deelnemers aan Coach2Move bewegen bijvoorbeeld na een jaar nog gemiddeld 440 minuten meer per week dan bij reguliere fysiotherapiebehandeling. Deelnemers aan reguliere fysiotherapie gingen ook op andere aspecten vooruit, maar minder dan bij Coach2Move.
Het onderzoek
Het onderzoek naar Coach2Move[1] had bijna 300 deelnemers, met een gemiddelde leeftijd van 82 jaar. De meesten kregen reguliere fysiotherapie, de rest een Coach2Move-behandeling van een specifiek geschoolde fysiotherapeut. De uitkomsten van alle patiënten zijn gemeten voor aanvang van de behandeling, en 3, 6 en 12 maanden later. Omdat het onderzoek speelde in de periode 2017-2021, kon functionele mobiliteit op 12 maanden niet altijd getest kon worden.
De totale gezondheidszorgkosten waren niet verschillend voor beide groepen, waarschijnlijk doordat er met name Coach2Move patiënten gebruik maakten van dure zorg in verpleeghuis of revalidatiecentrum.
Coach2Move is op basis het onderzoek[4] nu erkend op het niveau ‘sterke aanwijzingen voor effectiviteit’, het hoogste niveau van beoordeling voor beweegprogramma’s. Coach2Move wordt door het KNGF en RIVM gezien als een waardevolle interventie om senioren optimaal te begeleiden om veilig en zelfstandig thuis te blijven wonen.
Implementatiekansen en -uitdagingen
Ondanks alle positieve resultaten van Coach2Move is de aanpak (nog) niet landelijk uitgerold. Het ontbreken van structurele en realistische vergoeding voor de langere intake en het ontbreken van een duidelijk kwaliteitssysteem (dat wil zeggen: hoe zorgen we dat fysiotherapeuten die getraind worden in Coach2Move ook volgens met de aanpak kunnen blijven werken?) vormen tot nu toe de grootste belemmeringen voor brede uitrol.
Toch bieden diverse zorgverzekeraars nu of in de nabije toekomst mogelijkheden. Zo vergoedt DSW Coach2Move sinds de start van het implementatieonderzoek, is Salland Zorgverzekeringen bezig om Coach2Move te implementeren in hun regio, en zoekt VGZ naar opties voor landelijke implementatie. In het kader van de diverse akkoorden, waaronder IZA en GALA, is er juist behoefte aan effectieve aanpakken die senioren weten aan te zetten tot duurzaam meer bewegen, die op een andere manier niet bereikt worden.
Ben jij geïnteresseerd in de Coach2Move-aanpak? Neem contact op met jouw contactpersoon bij de zorgverzekeraar(s) en vraag hoe jij volgens de Coach2Move-aanpak kunt gaan werken.
Bronnen
- RIVM. Oudere: bewegen. [Internet]. Beschikbaar op https://www.sportenbewegenincijfers.nl/ouderen-bewegen [geraadpleegd op 28 juni 2023]
- Liu-Ambrose T, Li LC. Physiotherapy for Healthy Aging. Physiother Can. 2022 Jan 1;74(1):1-3.
- Spiteri K, Broom D, Bekhet AH, de Caro JX, Laventure B, Grafton K. Barriers and Motivators of Physical Activity Participation in Middle-aged and Older-adults – A Systematic Review. J Aging Phys Act. 2019 Sep 1;27(4):929-944.
- Heij W, Sweerts L, Staal JB et al. Implementing a Personalized Physical Therapy Approach (Coach2Move) Is Effective in Increasing Physical Activity and Improving Functional Mobility in Older Adults: A Cluster-Randomized, Stepped Wedge Trial. Phys Ther. 2022 Oct 6;102(12):pzac138.
