De Utrechtse stichting Harten voor Sport wilde hun visie en beleid voor sportstimulering van jeugd van 12-18 jaar concreter vorm geven. Zij vroegen het Mulier Instituut om de verklarende aspecten voor sportdeelname onder jongeren en de werkzame elementen voor succesvolle sportstimulering (good practices) te inventariseren. Dat onderzoek leverde een Factsheet Werkzame elementen sportstimulering jongeren.
Wie stoppen met sporten?
Uit onderzoek blijkt dat veel jongeren na hun 12e jaar stoppen met sporten. De uitval is vooral groot bij sportclubs. En de uitval is het grootst onder de groepen die toch al minder aan sport doen, zoals bij gezinnen met een lage sociaaleconomische status, laag opleidingsniveau en niet-westerse achtergrond. Bekijk een kort filmpje waarin jongeren vertellen waarom zij stoppen met sport.
Waarom stoppen jongeren met sporten?
Het is niet eenvoudig om de sportdeelname onder deze kwetsbare groepen jongeren structureel te vergroten. De uitval heeft namelijk meerdere, samenhangende oorzaken. De sociaal-economische status, etniciteit en opleidingsniveau van de jongeren zijn factoren van invloed. Jongeren die weinig bewegen en sporten, groeien vaker op in een omgeving waarin sportstimulering in mindere mate aanwezig is: hun ouders doen zelf niet aan sport, er is weinig passend sportaanbod in de buurt, of er is weinig geld om lid te worden van een vereniging.
Wat zorgt voor sportstimulering bij jongeren?
Uit het onderzoek kwamen toch ook duidelijk een aantal werkzame factoren naar voren die een succesvolle sportstimulering positief beïnvloeden.
- Creëer lokale samenwerking. Doordat jongeren steeds minder tijd thuis doorbrengen, is het belangrijk samen te werken met een diversiteit aan sportaanbieders, jeugdwerk, religieuze organisaties en zorginstellingen. De school is een logisch startpunt.
- Stem af op en betrek diverse groepen jongeren. Aanbod dient in samenspraak met de beoogde groepen jongeren zelf ontwikkeld en aangepast te worden om blijvend aan te sluiten bij hun veranderende wensen. Zo zijn pubers zich bewuster van hun veranderde lichaam, waardoor ze vaker voor lichaamsgerichte (fitness)activiteiten kiezen.
- Betrek ouders en ambassadeurs bij werving. Vooral vmbo-jongeren én hun ouders moeten voldoende geïnformeerd en ondersteund worden in toeleiding naar het bestaande aanbod. Daarbij is het van belang om passende (online) wervingsmaterialen te gebruiken en ambassadeurs in te zetten die aansluiten bij de leefwereld van de beoogde groepen.
- Zorg voor flexibiliteit in de mate van participatie en binding, onder meer door een minder eenzijdig competitief sportaanbod, zonder te veel verplichtingen.
- Creëer een veilige omgeving waar ze positieve leerervaringen kunnen opdoen. Afstemmen van het aanbod op sociaal demografische kenmerken (geslacht, opleiding, etniciteit) is vaak voorwaarde voor succes, maar dient met voorzichtigheid te gebeuren. Erken het anders-zijn, maar benadruk het niet.
- Investeer in trainers en technologische hulpmiddelen. Trainers/begeleiders spelen een cruciale rol om diverse groepen jongeren uit te dagen en hen vooral plezier in sport te laten beleven. Gebruik van digitale hulpmiddelen (beweegmeters, apps, filmpjes, e-coaching) en sociale media kunnen de taken van trainers ondersteunen én sluiten aan bij de leefwereld van jongeren.
- Focus op deelnemen als hoofddoel, dat draagt tevens bij aan andere doelen zoals het tegengaan van schooluitval of het vergroten van de veiligheid en binding.
Nut onderzoek voor gemeenten
Het onderzoek geeft gemeenten een aantal goede handvatten om hun sportstimuleringsbeleid voor jongeren van 12 tot 18 jaar zo effectief mogelijk in te steken.
Bekijk ook deze video over het gebruik van werkzame elementen, van Loketgezondleven.nl:
Meer lezen
- De complete Factsheet Werkzame elementen sportstimulering jongeren.
- Alles over binden en behouden jeugd bij sport: feiten & cijfers, tips en tools, een praktisch stappenplan en inspirerende praktijkvoorbeelden.
- Hoe scoort de Nederlandse jeugd op beweeggedrag: de Physical Activity Report Card.
- Kenniscentrum Sport verzamelt informatie over passend sportbeleid en -aanbod voor elke levensfase.
