Hoe ziet buitenspelen eruit in gemeente Katwijk?
De gemeente bestaat uit vijf kernen en breidt zich uit met Valkenhorst als zesde kern op het oude vliegveld Valkenburg. Vanuit het JOGG-programma ligt er de uitdaging om kinderen te stimuleren om gezond te leven en voldoende te bewegen. Het aantal kinderen met overgewicht ligt in Katwijk enigszins hoger dan in de regio en landelijk. Dat willen we met bewegen en buitenspelen graag helpen tegengaan.”
Katwijk telt ruim 200 speelplekken. “Van oudsher zijn dat vooral kleine speelplekken”, vertelt Annemarie. “Maar in de afgelopen vijftien jaar zijn er veel relatief grotere speelplekken bijgekomen. En we zien ook dat dat beter werkt. In een grotere speeltuin kunnen kinderen nu eenmaal langer spelen en bewegen. Maar ouders – zeker van jonge kinderen – willen toch het liefst een speelplek voor de deur. Daarom zoeken wij als gemeenten continue naar een goede balans in omvang, afstand en inrichting. We willen immers zoveel mogelijk doelgroepen bedienen en aan het buitenspelen krijgen.”
Wat is de kern van jullie beleid op buitenspelen?
Annemarie: “Ons Speelruimtebeleid is in de afgelopen jaren steeds breder geworden. Vroeger ging het vooral over de inrichting van formele speelplekken. Later ging het ook om faciliteren van buitenspelen in de openbare ruimte. En nu staat beweegstimulering centraal – ook onder invloed van de omgevingsvisie.”
Joop vult aan: “In ons Sportstimuleringsbeleid is één van de indicatoren dat zoveel mogelijk inwoners van Katwijk gaan voldoen aan de beweegrichtlijnen. Kinderen willen we in het bijzonder stimuleren om meer te bewegen, omdat hun motorische vaardigheden minder worden. En wij zien daar in de openbare ruimte veel mogelijkheden voor. Ons beleid op buitenspelen past in een breder beleid op bewegen in de openbare ruimte. Zeker sinds corona hebben meer mensen – volwassenen en kinderen – de voordelen ontdekt van de openbare ruimte als beweegplek.”
In het beleid van Katwijk staan de volgende zes ambities:
- Stimuleren van bewegen en spelen.
- Meer ruimte voor bewegen en spelen in de natuur.
- Van speelruimte naar beweegruimte.
- Jongeren horen er bij.
- Ouderen in beweging.
- Duurzame en circulaire speelplekken.
Hoe vertaal je beleid naar inrichting van speeltuinen en speelplekken?
“Heel concreet gezegd komen wij in actie rondom zoveel mogelijk projecten in de gemeente”, vertelt Joop. “Als we bijvoorbeeld een park of nieuwe wijk inrichten, zorgen wij dat bewegen en buitenspelen ook op de agenda staan. Collega’s uit het fysieke domein zien het belang van bewegen en een gezonde leefomgeving steeds meer. Toch blijft de strijd om de vierkante meters en wat prioriteit krijgt altijd een uitdaging. Meer spelen en bewegen is preventief en levert veel op in maatschappelijke waarde, maar dat is lastig in harde euro’s uit te drukken.”
Annemarie: “En die strijd voer je niet eens per se altijd binnen de gemeentelijke organisatie – maar ook vanuit inwoners. Zo wordt er bijvoorbeeld op een bepaalde plek in Katwijk veel illegaal geparkeerd. Mensen beseffen soms niet dat een auto letterlijk speelruimte op straat wegneemt. Gelukkig heeft onze afdeling Verkeer besloten op die plek paaltjes te plaatsen, zodat je daar niet kunt parkeren. Een mooi initiatief, want zo creëer je tegelijk een informele speelplek. Daar komt dan ook een pleinplakker bij – een soort sticker die aangeeft dat je er kunt spelen. Het is mooi om te zien dat ook vanuit een andere gemeentelijke hoek ruimte voor buitenspelen wordt gerealiseerd.”
“Je zou denken dat buren dit toch ook onderling kunnen regelen. Hoe makkelijk zou het zijn om af te spreken met de straat: op woensdagmiddag parkeren wij elders, zodat de kinderen kunnen buitenspelen? Maar het belang van een gezin met jonge kinderen is anders dan het belang van mensen zonder kinderen met twee auto’s.”
Met welke lokale partijen werk je samen rond buitenspelen?
Een speelplek goed inrichten is één, maar het gebruik stimuleren is een tweede, benadrukt Joop. “Daarvoor werken we vanuit de gemeente veel samen met de buurtsportcoaches, die in Katwijk in dienst zijn van een welzijnsorganisatie. We betrekken de buurtsportcoaches vooraf al bij de inrichting van speelplekken. Zij komen ook in de wijken en hebben een rol bij het stimuleren van buitenspelen.”
Annemarie: “Sportstimulering enerzijds en de fysieke tak anderzijds zijn verweven in ons beleidsplan, want je raakt elkaar. We hebben veel overleg, vanuit gezamenlijke doelen die we samen hebben geformuleerd. Vervolgens gaat iedereen vanuit zijn eigen expertise met de uitvoering aan de slag. Onze partners van de uitvoering zorgen voor activiteiten en promotie.”
Hoe zorg je voor inclusief buitenspelen?
Joop: “We zijn ons steeds meer bewust van het belang van inclusiviteit bij de inrichting van speelplekken. Toegankelijkheid en inclusiviteit vinden we in Katwijk erg belangrijk. Bij het (her)inrichten van beweeg- en speelplekken is het een belangrijk uitgangspunt om deze zoveel mogelijk toegankelijk te maken voor iedereen. Maatschappelijke partners en vertegenwoordigende organisaties van mensen met een beperking worden betrokken bij de plannen.”
Wat adviseer je andere gemeenten op buitenspelen?
Joop: “Ik denk dat het belangrijk is om zoveel mogelijk integraal te werken tussen het sociale en het fysieke domein. Betrek maatschappelijke partners en potentiële gebruikers bij de plannen en denk na over hoe je het gebruik van de sport-, beweeg- en speelvoorzieningen in de openbare ruimte samen kunt stimuleren.”
“Haal zeker ook informatie op bij de potentiële gebruikers en kijk in hoeverre zij een rol kunnen en willen spelen bij het stimuleren van het gebruik van de faciliteiten.”
E-book over buitenspelen
Dit artikel is een van vier praktijkinterviews met gemeenten over hun beleid voor buitenspelen. Bekijk ook het e-book Buitenspelen en lees de andere artikelen: Leiden, Rheden en Utrecht.
Foto boven artikel: gemeente Katwijk
