Stappenplan integrale inzet van de buurtsportcoach

De buurtsportcoachregeling

Per 1 januari 2023 is er een nieuwe periode ingegaan voor de BRC-regeling. In het artikel Alles over de buurtsportcoachregeling lees je wat de belangrijkste wijzigingen voor de BRC zijn. Wat ook nieuw is, is dat de BRC-regeling is ondergebracht onder de Brede Specifieke Uitkering (Brede SPUK-regeling). De Brede SPUK is één uitkering voor gezondheid, sport en bewegen, cultuur en sociale basis. Hieronder vallen – naast de BRC-regeling – ook het Sportakkoord II en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). Hiermee zijn voor het eerst de belangrijkste programma’s en akkoorden integraal met elkaar verbonden. 

Sinds 2008 kunnen gemeenten via de BRC-regeling lokaal buurtsportcoaches inzetten. Het doel van de regeling is dat buurtsportcoaches een verbinding maken tussen sport en andere sectoren en dat zij een passend sport- en beweegaanbod voor alle doelgroepen creëren^[1]. Inmiddels zijn er meer dan 5.000 buurtsportcoaches lokaal actief in uiteenlopende settings en voor diverse doelgroepen^[2]. Met de integratie van de BRC-regeling in de Brede SPUK-regeling worden de buurtsportcoaches nu integraal ingezet. Met onderstaande stappenplan en tips bieden we jou ondersteuning om dit te realiseren.

Stappenplan integrale inzet buurtsportcoach

Hoe kun je buurtsportcoaches meer vraaggericht en integraal inzetten? Onderstaand stappenplan kan helpen bij het creëren van meer betrokkenheid van andere beleidsterreinen en lokale partners, met als doel een duurzamere inzet van buurtsportcoaches.

1. Inventariseer behoefte

Neem de tijd voor deze eerste, belangrijke stap en breng in kaart welke thema’s belangrijk zijn. Bijvoorbeeld met behulp van een buurtscan en buurtactieplan. Onderzoek welke ‘problemen’ er zijn in de gemeente ten aanzien van sport- en beweeggedrag, gezondheid, vitaliteit, veiligheid en leefbaarheid. Verzamel cijfers over deze thema’s. Gebruik hier eventueel de tool Werken met lokale data in de sport voor. Vraag uit wat de behoefte is van inwoners en professionals in de wijken. 

Betrek collega’s van andere beleidsterreinen, zoals jeugd, armoede, gezondheid, Wet Maatschappelijke ondersteuning (WMO) en werk & inkomen, en lokale organisaties uit het sociale domein. Ga met hen in gesprek over de mogelijkheden om sport en bewegen als middel in te zetten, en vraag naar hun wensen. Vergeet tenslotte de huidige buurtsportcoaches niet en vraag waar zij de kansen zien liggen in de gemeente. Het interactieve Human Capital Model biedt mogelijk houvast in deze gesprekken.

2. Doelen bepalen

Afhankelijk van de uitkomsten van stap 1, bepaal je gezamenlijk met welk doel en voor welke doelgroepen de buurtsportcoaches het beste ingezet kunnen worden. Het is belangrijk om hierbij ook de landelijke doelstellingen voor buurtsportcoaches in overweging te nemen. Betrek de huidige buurtsportcoaches bij deze en de stap hiervoor, om hun waardevolle inzichten te benutten. Er bestaan verschillende methoden om stap 1 en 2 uit te voeren, zoals individuele gesprekken met betrokken partijen of het organiseren van netwerkbijeenkomsten. 

3. Domeinoverstijgend werken

Maak hierna samen met collega’s en partners een plan waarin wordt bepaald hoe de buurtsportcoach een bijdrage gaat leveren aan de uitvoering van beleid op het gebied van sport, gezondheid, WMO of aan de doelen van andere organisaties in de wijk. 

4. Functieprofiel opstellen

Stel vervolgens een functieprofiel en/of takenpakket op voor de buurtsportcoach. In de bestuurlijke afspraken van de nieuwe BRC-regeling worden zes profielen beschreven die lokaal gebruikt kunnen worden. Deze profielen dienen als leidraad voor gemeenten en werkgevers bij het aanstellen en/of continueren van buurtsportcoaches, zodat dit in lijn is met de landelijke doelstellingen^[4]. Een van de zes profielen is de coördinator sport en preventie, die vanaf 2023 in elke gemeente actief zal zijn. Deze persoon zorgt voor de verbinding tussen de verschillende thema’s en onderdelen binnen de Brede SPUK^[3]. En zorgt er dus voor dat doelstellingen vanuit verschillende beleidsterreinen met elkaar verbonden zijn en blijven gedurende de uitvoering van het beleid. 

5. Plan van aanpak maken 

Maak vervolgens een gezamenlijk plan van aanpak met concrete doelstellingen, resultaten en aandacht voor monitoring en evaluatie. Betrek samenwerkingspartners hierbij en maak gebruik van de database met erkende sport- en beweeginterventies die hun succes en kwaliteit eerder bewezen hebben. Geef de buurtsportcoach inzicht in het lokale beleid (het hogere doel) waar hij een bijdrage aan gaat leveren. Bekijk hier tips en tools over monitoring en evaluatie.

6. Begeleiding buurtsportcoaches

Zorg voor een goede begeleiding van de buurtsportcoach, zeker wanneer deze nog jong of onervaren is in het werkveld. Besteed ook aandacht aan de ontwikkeling van de buurtsportcoach. Bijvoorbeeld door:

• Regelmatige voortgangsgesprekken, coaching, resultaat- en ontwikkelgesprekken te voeren.
• Bespreek de opleiding- en ondersteuningsbehoefte en maak hier een plan voor. De Landelijke Academie Buurtsportcoaches (LAB) verzorgt een bijscholingsaanbod voor buurtsportcoaches in vijf regionale samenwerkingsverbanden. Ontdek welke scholingsmogelijkheden beschikbaar zijn. 
• Buurtsportcoaches hebben vaak behoefte aan uitwisseling met collega’s. In 2018 is WIJ Buurtsportcoaches opgericht: een landelijk netwerk van buurtsportcoaches die werken aan kwaliteit, professionaliteit en het organiseren van ontmoetingen voor en door buurtsportcoaches. 
• Buurtsportcoaches kunnen ook uitwisselingsdagen van het programma Sport en Bewegen in de Buurt bezoeken, zoals de landelijke kennisdag voor buurtsportcoaches.

Tips

Buurtsportcoaches zijn al jaren actief in vele gemeenten. Met de jaren hebben we talloze ervaringen en waardevolle  tips opgedaan en verzameld. Hieronder delen we enkele handige tips om ervoor te zorgen dat buurtsportcoaches op duurzame wijze actief blijven. 

• Bedenk dat één buurtsportcoach niet alles kan doen en overal goed in kan zijn. Het starten en onderhouden van samenwerking met andere sectoren is tijdrovend en ingewikkeld. Een verbinding leggen met een nieuw domein doe je er niet zomaar even bij. Maak keuzes en help buurtsportcoaches bij het afbakenen.
• Bied als gemeente meer zekerheid in de financiering, door de organisatiestructuur te verankeren (helder communiceren, goed samenwerken, duidelijke gezamenlijke doelen stellen en als gemeente niet te veel op afstand zitten) en door de buurtsportcoach goed te faciliteren. Hierdoor wordt de inzet op gemeenteniveau effectiever.
• Communiceer vanuit de gemeente regelmatig over activiteiten van buurtsportcoaches en resultaten die zij behalen. Breng dit onder de aandacht bij lokale media, de wethouder, het college, de raad en bij collega’s van andere beleidsterreinen. Organiseer een gezamenlijk sportcafé of netwerkbijeenkomst. Of nodig een of meerdere wethouders uit bij activiteiten of evenementen die de buurtsportcoaches organiseren. Nodig een buurtsportcoach – bij voorkeur met een of meerdere deelnemers van beweegactiviteiten – uit voor een presentatie aan collega’s van andere beleidsterreinen over de inzet en het effect van sporten en bewegen als middel.

Meer lezen?

• Alles over de buurtsportcoachregeling
• Buurtsportcoach: deze tools ondersteunen jou bij beweegstimulering
• Zo werk je samen zodat mensen in een kwetsbare positie kunnen bewegen