Sinds afgelopen zomer zijn we in staat om de maatschappelijke waarde van sport en bewegen in een rendement uit te drukken. De SROI van sport en bewegen in Nederland wordt geschat op 2,51. Anders gezegd: elke geïnvesteerde euro betaalt zich ongeveer 2,5 keer terug. De investeringen die het Rijk, gemeenten, inwoners, bedrijven en anderen doen in sport en bewegen, leveren dus ruimschoots maatschappelijke meerwaarde op.
De SROI van sport en bewegen is gemiddeld ongeveer 2,5 en varieert per gemeente tussen de 1,6 en 3,4.
Het maatschappelijk rendement van sport en bewegen verschilt per gemeente. In de opbouw van de SROI zorgen een aantal componenten voor de verschillen:
- de gemeentelijke uitgaven aan sportaccommodaties,
- de gemiddelde contributie-uitgaven van sporters,
- de gemiddelde bestedingen aan fitness,
- de leeftijdssamenstelling van de lokale bevolking,
- en hoeveel mensen voldoen aan de beweegrichtlijn.
De SROI is dus een balans tussen alle bestedingen (niet alleen van gemeenten zelf) en maatschappelijke opbrengsten. De SROI varieert per gemeente tussen de 1,60 en 3,40. In alle gevallen is er dus sprake van meerwaarde, maar er zijn wel grote verschillen.
Ervaring met ‘ Amersfoort-SROI-case study’
Silvio Milia, beleidsmedewerker gemeente Amersfoort:
“Opvallend was dat uit het onderzoek blijkt dat we als gemeente relatief veel investeren in hardware voor sport zoals infrastructuur en stenen. Zo’n uitkomst levert stof tot nadenken: Willen en blijven we dit op deze manier doen, of wordt het tijd om meer aan de sportstimulering bij te dragen? De Sport SROI geeft je overwegingen mee, stimuleert om op basis van uitkomsten te kijken naar je handelen.”
“Het onderzoek leverde vertrouwen op, bijvoorbeeld om onze communicatie te verbeteren richting bedrijven. Met data achter de hand is het veel makkelijker een doelgericht gesprek te starten met businesspartners. (…) Wat het onderzoek namelijk aantoont is dat er meer uit sport te halen valt als er goed wordt samengewerkt. Investeringen worden effectiever, dat moet aanspreken.”
Een vergelijking van case studies laat zien waarom de gemeentelijke SROI verschilt
De SROI van sport en bewegen in Amersfoort (2,54) ligt dichtbij het Nederlandse gemiddelde. De SROI in Noordwijk (2,12) ligt eronder en die in Vlaardingen erboven (2,84).
Amersfoort
De gemeente Amersfoort besteedde in 2017 vanuit haar sportbegroting 67,70 euro per inwoner, hoger dan het landelijke gemiddelde. In de toerekening van de andere kostenposten, zoals sponsoring en fitness, vallen de kosten per inwoner van Amersfoort ook iets hoger uit dan wat gemiddeld is in ons land. Voor fitnessuitgaven is dit bijvoorbeeld te verklaren door het relatief hoge percentage fitnessbeoefening in de gemeente. Het percentage Amersfoorters dat voldoet aan de beweegrichtlijn – op basis waarvan de maatschappelijke opbrengsten worden berekend – is ook hoger dan het landelijke gemiddelde. Dit leidt in Amersfoort per saldo tot een SROI boven de 2,51.
Puur op basis van het sport- en beweeggedrag zou de verwachting zijn dat Vlaardingen een relatief lage SROI kent – 46,7% van de mensen voldoet aan de beweegrichtlijn – en Noordwijk een relatief hoge SROI – 53,1% van de mensen voldoet aan de beweegrichtlijn. Het omgekeerde is waar. Dit is te verklaren door een verschil in de gemeentelijke uitgaven.
Noordwijk en Vlaardingen
De gemeente Noordwijk heeft tijdens de kredietcrisis heel veel verouderd vastgoed gerenoveerd. Het gevolg is dat Noordwijk de komende decennia beschikt over een up-to-date sportinfrastructuur. Naast de omvang van de renovatieopgave is ook het ambitieniveau een reden voor de relatief hoge kosten. Noordwijk investeert veel in kwalitatief hoogwaardige voorzieningen om wil zo economische spin-off genereren. Dat wordt niet gereflecteerd in de SROI.
Voor Vlaardingen bestaan verschillende verklaringen voor de relatief lage bestedingen per inwoner. Voor het overgrote deel is dit te herleiden tot de sportinfrastructuur. Vlaardingen heeft bijvoorbeeld een relatief beperkt aanbod van binnensportruimte, investeringen in de openbare ruimte zijn deels expliciet met het oog op sport en bewegen gedaan maar vallen buiten de sportbegroting, en dus ook buiten de SROI. Vlaardingen staat – in tegenstelling tot Noordwijk – juist aan de vooravond van enkele grote nieuwbouwopgaven ter vervanging van oudere sportaccommodaties.
Een verdiepende analyse kan dus niet alleen helpen om de SROI per gemeente beter te snappen, maar ook om het ‘kale cijfer’ te nuanceren.
Doorgronden SROI leidt tot nuttige inzichten voor nieuw beleid
De SROI van sport en bewegen in een gemeente proberen te verklaren levert naast een leuke puzzel voor de onderzoekers, ook nieuwe kennis op voor beleid. Een verdiepende analyse per gemeente geeft inzichten die niet louter van het cijfer zelf zijn af te lezen. Zo’n case study zorgt voor een beter begrip van het verhaal achter de SROI. Gemeenten krijgen hierdoor ideeën voor het toekomstig beleid, waarmee ze de impact van hun handelen in sport en bewegen kunnen verhogen.
‘Noordwijk-ervaring’ met SROI-case study
Ferdy Nugteren, beleidsmedewerker gemeente Noordwijk:
“We zagen dat Noordwijk heel goed scoort met sport in het buitengebied. Zee, duinen en bos maken het aantrekkelijk om in deze gemeente te bewegen. We beschouwen het als een opgave dat nóg beter uit te nutten.”
“De SROI-uitkomst levert een vingerwijzing op; we moeten nu weer vanuit breder perspectief aan de slag, naast het op orde houden van onze accommodaties. Verenigingsdeelname is in onze gemeente relatief hoog. Dat biedt kansen, zeker in het leggen van verbinding ten behoeve van initiatieven in het sociaal domein. (…) “De in crisistijd gedane investeringen in de sportaccommodaties gaan een keer renderen, we zijn benieuwd hoe de SROI er over vijf jaar uitziet”.
Uit het tijdschrift Sport & Gemeenten (september 2019)
In 2020 start nieuwe ronde case studies
In het najaar van 2019 is een nieuwe reeks SROI case studies gestart. Deze keer staan Almere, Den Haag en Ede in de spotlight. Extra onderdeel in de case studies is een groepsdiscussie met gemeenten die een vergelijkbaar sociaal economisch profiel hebben en ongeveer even groot zijn. In het groepsgesprek staan gemeenten gezamenlijk stil bij de verschillen in de opbouw van de SROI en hoe die verschillen te verklaren zijn. De verwachting is dat dit leidt tot een uitwisseling van ervaringen en nog rijkere inzichten voor toekomstige beleidsvorming.
Voor elke gemeente is het zinvol om inzicht te krijgen in de opbouw van de lokale SROI van sport en bewegen, hoe die afwijkt van andere, vergelijkbare gemeenten en wat de verklaring daarvoor is. In 2020 start een nieuwe ronde case studies waar zich nu al enkele gemeenten voor hebben gemeld. De precieze opzet van de case studies in 2020 is afhankelijk van de ervaringen dit najaar.
Investeren in sport en bewegen loont
Sport en bewegen hebben maatschappelijke meerwaarde, zo blijkt uit onderzoek. Deze sociaaleconomische waarde is in 2021 opnieuw berekend door onderzoeksbureau Ecorys. Wanneer iemand structureel sport of beweegt, kan dit tot € 75.000 aan maatschappelijke waarde per persoon opleveren, over de rest van zijn of haar leven. Dit zijn gezondheids-, sociale- en arbeidsvoordelen. Ecorys heeft deze voordelen onderzocht en voor drie leeftijdsgroepen in euro’s uitgedrukt. Bekijk de infographic en het volledige rapport. Lees ook: Wat is de sociaaleconomische waarde van sporten en bewegen?
Adviesbureau Rebel en het Mulier Instituut hebben deze opbrengsten afgezet tegen de maatschappelijke kosten om te kunnen sporten en bewegen – de Social Return On Investment (SROI). Het blijkt dat de maatschappelijke opbrengsten 2,7 keer zo hoog zijn als de kosten die worden gemaakt. Dit betekent dat investeren in sporten en bewegen maatschappelijke waarde heeft. Lees het onderzoek en bekijk de infographic voor de resultaten in één overzicht. Wil je meer duiding? Lees dan: SROI van sport en bewegen: maatschappelijke opbrengsten zijn 2,7 keer zo hoog als de kosten
Jouw lokale cijfers in één overzicht
De SROI van sport en bewegen is lokaal niet overal hetzelfde. Kenniscentrum Sport & Bewegen heeft een infographic ontwikkeld waarmee in één oogopslag het lokale SROI-cijfer en andere kengetallen rondom sport en bewegen van de gemeente zichtbaar zijn. Met inzicht in deze data kun je als beleidsambtenaar het belang van investeren in sporten en bewegen nog beter onderbouwen. En je kunt het overzicht gebruiken in gesprekken binnen de eigen gemeente of met andere sectoren. Ook is het een handig overzicht om te gebruiken als startfoto voor je sport- en beweegnota of -visie. Benieuwd naar de cijfers voor jouw gemeente? Vraag dan snel de infographic aan. Deze ontvang je binnen vijf werkdagen in je inbox.
Meer kennis over waarde van sport en bewegen:
- Het online Human Capital Model toont alle effecten van sport en bewegen met uitleg, passende artikelen, producten, interventies en de specialisten van Kenniscentrum Sport & Bewegen die je per onderwerp kunt raadplegen.
- Ecorys heeft in 2017 onderzoek gedaan naar de sociaaleconomische waarde van sport en bewegen. De uitkomsten zijn gebruikt als basis voor het SROI-onderzoek. De studie naar de sociaaleconomische waarde is in 2021 herhaald en staat beschreven in dit artikel en deze infographic.
- Vervolgens schreven we: Hoe maak je kosten en baten van sportinvesteringen beter zichtbaar? over hoe je bij lokale vraagstukken economisch onderzoek inzet.
- De maatschappelijke meerwaarde van sport en bewegen staat vast. Maar hoeveel precies en weegt het op tegen de investeringen? In 2019 vroegen we Rebel en Mulier Instituut om de Social Return on Investment (SROI) van sport en bewegen in Nederland zo goed mogelijk te berekenen. Lees de nationale uitkomsten hier: Investeren in sport en bewegen heeft maatschappelijke meerwaarde.
- Er bestaan tussen gemeenten verschillen in SROI-uitkomsten. Het verklaren daarvan levert inzichten en aandachtspunten op voor toekomstig gemeentelijk beleid. Wat is de SROI in vergelijkbare gemeenten? Waardoor is er een verschil? En wat kunnen gemeenten van elkaars beleidskeuzes leren? Lees het hier: SROI doorgronden en vergelijken met andere gemeenten levert nieuwe inzichten op.
- Benieuwd naar de ervaringen bij onze buren in het Verenigd Koninkrijk? Sociale impact van sport en bewegen; SROI ervaringen uit de UK.
Meer lezen over SROI
- Het Human Capital Model benoemt de effecten van sporten en bewegen
- Wat is de sociaaleconomische waarde van sport en bewegen?
- SROI studie wijst uit dat https://www.allesoversport.nl/thema/beleid/148764-investeren-in-sport-en-bewegen-heeft-maatschappelijke-meerwaarde/ heeft
- Lees wat Sportbedrijf Lelystad doet om meer social return on investment te krijgen
- Of bekijk het rapport over de SROI van sport en bewegen in Amersfoort
