Antoinette Laan was begin 2021 nog Tweede Kamerlid voor de VVD, maar ze is blij wethouder te zijn – wéér wethouder, na een eerdere periode in Rotterdam. “Ik ging van lokaal naar landelijk, maar hier, als wethouder, kun je veel meer doen.” Ze staat bij deze verkiezingen niet op de kieslijst in Schiedam, maar is beschikbaar om weer wethouder te zijn als ze daarvoor wordt gevraagd.
Werk genoeg in de stad. “Schiedam heeft twee van de vijftien slechtste wijken van Nederland, als we kijken naar bijvoorbeeld analfabetisme, armoede, enzovoort. Ook heeft Schiedam niet een geschiedenis dat iedereen met sport en bewegen bezig is – niet vanuit huis en niet vanuit traditie. De raad probeert dat op te pakken en als issue te omarmen.”
Verweven in sociaal domein
Eerst het goede: sport is in Schiedam verweven in het sociaal domein, met soms opvallende initiatieven. In Schiedam-Noord werken alle huisartsen mee aan Bewegen op recept. Met een doorverwijzing krijgen mensen die vanwege hun gezondheid baat hebben bij sport en bewegen korting bij de sportschool, yoga-studio en dansschool. “Mensen kunnen daarmee drie maanden sporten, de gemeente betaalt één maand. Dat vind ik uniek. Werkt het, dan gaan we het over heel Schiedam uitbreiden.”
“Verenigingen wordt ook nadrukkelijk gevraagd iets aan eenzaamheid, werkloosheid of overgewicht te doen. Zij proberen mensen te activeren. Ook hebben we in het primair onderwijs de gezondheidscoëfficiënt uitgerekend. Wat is de basis? Kinderen moeten motorische vaardigheden ontwikkelen en daarom misschien lid worden van een vereniging.” Buurtsportcoaches worden in Schiedam met name op uitvoerende taken ingezet: “Zij organiseren vooral in de wijken naschoolse sportactiviteiten voor jongeren. Zij zijn de ogen en oren op sociaal domein en geven hun kennis door aan de wijkteams.”
Al vindt Laan dat ‘sport als middel’ niet altijd doorslaggevend moet zijn: ook ‘sport als doel’ is belangrijk. “Ik heb steeds gezegd: sport en bewegen moeten in eerste instantie wel leuk zijn. Hoe krijg je kinderen zover dat ze sport leuk gaan vinden en dat die onderdeel blijft van hun leven? Hoe voorkom je dat pubers stoppen met sport?”
Actie ondernemen
Verschillende verenigingen in Schiedam hebben een uitstekend onderkomen. Een stads- en sportpark van ruim twee kilometer is aangelegd bovenop de A4 die het westen van Schiedam van noord tot zuid doorkruist – een plan dat in 2016 is afgerond. In het sportpark liggen vier voetbalvelden, twee handbalvelden en een indoor atletiek-, honkbal- en cricket-accommodatie. “In die zin zit Schiedam er warmpjes bij”, zegt Laan.
Ook mooi zijn de buitenfitness-faciliteiten die aan de Maasboulevard zijn aangelegd. “We hebben daar ook coaches bij gezet en daar wordt goed gebruik van gemaakt. Uitzicht over de Nieuwe Maas, boten die voorbij komen, het is echt waanzinnig. In Schiedam komen ook nog een BMX-baan, speelpleintjes voor kinderen en een inclusieve speeltuin, waarin ook kinderen met een beperking kunnen meedoen.”
Elders in de stad moet nog wel actie worden ondernomen. “In september hebben we de sportaccommodatienota vastgesteld, waarin alle accommodaties zijn doorgelicht. Een aantal binnensportlocaties beginnen gedateerd te raken. Daar moeten we een plan voor maken, maar dat kost geld. Het komende college zal daar nadrukkelijk een beeld bij moeten krijgen.”
Schiedam in cijfers
Schiedam heeft bijna 80.000 inwoners. Slechts 43% van de inwoners van 18 jaar en ouder voldoet aan de beweegrichtlijn, minder dan het gemiddelde in Nederland (50,4%). 47% van de Schiedammers sport wekelijks. De gemeente scoort ook onder het landelijk gemiddeld als het gaat om het aantal sportaccommodaties: heel Nederland heeft 21,5 sportaccommodaties per 10.000 inwoners, Schiedam 18,1. (Sportopdekaart, 2020)
Een concreet voorbeeld is het zwembad nabij de Wilhelminahaven, in de Nieuwe Maas. Een “hot topic” voor de gemeenteraadsverkiezingen, zegt Laan. “We hebben twee zwembaden: sport- en recreatiebad Groenoord en Zwembad Zuid. De laatste is een klein zwembad dat tien jaar geleden al was afgeschreven. Toen is besloten het nog tien jaar open te houden. Er zal dus nu over de toekomst van het zwembad moeten worden gesproken. Daarbij maken we ook gebruik van kenniscentra, zodat we weten wat we nodig hebben.”
“We hebben al vastgesteld dat als we sportaccommodaties gaan bouwen de locaties multifunctioneel moeten zijn en niet overdag leegstaan. Ook komen er nu locaties voorbij waar we woningen willen bouwen. Moeten we dat niet combineren met een sporthal, of rondom een park een Daily Mile-traject neerleggen? Dan kun je mooie dingen bereiken en ook betaalbaar maken.”
Sport en politiek
Want geld blijft een issue. “Ik vind dat er te weinig geld naar sport gaat, in Nederland en ook in Schiedam. De provincie Zuid-Holland is evenmin scheutig met geld voor sport. Maar door combinaties te maken, bijvoorbeeld tussen sport en onderwijs, ontstaan extra mogelijkheden. Denk aan het JOGG-programma [Jongeren Op Gezond Gewicht]. Dat zorgt voor een win-winsituatie.” Via het lokaal sportakkoord – ondertekend door Laan’s voorganger Fahid Minhas (VVD) – is in 2021 gebruik gemaakt van het rijksbudget van €40.000 voor projectsubsidies aan clubs die sport en bewegen weer een impuls willen geven.
Het belang van sport en bewegen zou van Laan wettelijk versterkt mogen worden. “Dat sport nooit is benoemd als een publieke voorziening vind ik kwetsbaar, een gemeente zou het zo kunnen wegbezuinigen.” Het werkt ook andersom: een wethouder kan een groot verschil maken in de aandacht voor sport en bewegen. Laan onderkent dat: “Als een wethouder laat zien hoe gaaf sport is, wat de toegevoegde waarde is, staat het nadrukkelijk op de agenda.” Zelf zet zij regelmatig sportieve activiteiten in het zonnetje, al dan niet op uitnodiging van sportaanbieders.
Dat is ook haar advies aan verenigingen en ondernemende sportaanbieders – die in Schiedam niet verenigd zijn in een sportforum of -raad: “Laat zien wat je doet. Zoek elkaar wat meer op en ga gezamenlijk met ons het gesprek aan. Zie de wethouder als eerste partner en maak zaken bespreekbaar. Wil je als hockeyclub een blaashal hebben, ga in gesprek om te kijken wat er mogelijk is. Laat de goede dingen zien. Alle verenigingen zijn van belang. De krachtige verenigingen komen wel in beeld, maar ook de minder krachtige verenigingen verdienen aandacht. En: laat het ook weten als iets je niet aanstaat.”
Over deze serie
16 maart 2022 zijn de gemeenteraadsverkiezingen. In een serie van vijf artikelen vertellen wethouders over het sport- en beweegbeleid van hun gemeente en hun eigen rol daarin. Lees alle afleveringen:
