Sport en lokale welvaart: toerisme (deel 3)

Over het belang om bij citymarketing te focussen op toerisme verschillen soms de meningen. Erik Braun (Binnenlands Bestuur, mei 2016) schrijft dat een gemeente citymarketing als instrument breder moet zien, dan alleen om toeristen te trekken. Daar heeft het misschien wel zijn oorsprong en het kan ook zeker een eerste aanzet zijn. Citymarketing kan en moet volgens hem ook ingezet worden om bedrijfsactiviteiten en het aantrekken en behouden van bewoners te stimuleren. Zeker in krimpgebieden.

Praktijkvoorbeeld Bodegraven-Reeuwijk

De gemeente Bodegraven-Reeuwijk is bij uitstek geschikt voor sportieve recreatie en toerisme, door de groene en waterrijke omgeving. De gemeente wil deze mogelijkheden optimaal benutten. Zowel voor de eigen inwoners, als voor toeristen die houden van recreëren in de buitenlucht en de natuur. Beleidsmatig legt men in Bodegraven-Reeuwijk nadrukkelijk de verbinding tussen de drie modellen uit ‘Sport stimuleert’. Het sporten en bewegen door de eigen inwoners heeft maatschappelijke waarde (SROI) en de dorpen en kernen zijn fijne plekken om te wonen en te leven (vestigingsklimaat).

Daarnaast speelt de gemeente dus in op de behoefte van toeristen aan recreatieve, sportieve vakantiemogelijkheden. Dat men binnen de gemeente ook een vakantiepark heeft dat zich nadrukkelijk profileert als een op de natuur gerichte toeristische bestemming draagt hier natuurlijk aan bij.

Oog voor verschillende belangen

Belangrijk is wel de balans te bewaken tussen enerzijds de natuur benutten voor sport. En anderzijds de belangen te bewaken van inwoners en grondeigenaren, die de natuur niet teveel willen belasten en de leefbaarheid geen geweld willen aandoen. Alle belanghebbenden, zoals particuliere grond- en watereigenaren, Staatsbosbeheer, de Groenalliantie, de gemeente en ook sportverenigingen zoals de roei- en zeilverenigingen hebben daarvoor diverse samenwerkingsverbanden opgericht. Een voorbeeld is de Stichting Veen, waarin de deelnemers samen hun ambities bepalen en het evenwicht bewaken.

Website voor sportieve promotie

Op een speciale website vinden geïnteresseerden niet alleen alle sportieve, recreatie activiteiten, maar ook beweegactiviteiten van de lokale buurtsportcoaches. De gemeente ondersteunt zo de initiatieven van sportverenigingen die zijn gericht op de promotie van de gemeente. Of dit nu de IJsclub Meije Vooruit is die priksleeën organiseert, of roei- en zeilvereniging Gouda die de Zeilweek organiseert.

Bodegraven-Reeuwijk heeft niet de ambitie om megagrote evenementen – bijvoorbeeld een start van de Tour de France – binnen te halen. Evenementen moeten passen bij de schaal van de gemeente én bij de visie dat sportieve recreatie en toerisme ten goede moeten komen aan de eigen inwoners en toeristen. Met oog voor de belasting en belastbaarheid van de natuur en de leefomgeving van de inwoners.

Met dank aan Lizet Keyzers (adviseur/procesbegeleider), Carolien Jordaan (adviseur) en Saskia de Wit (promotiemedewerker Stichting Promotie Bodegraven-Reeuwijk).

Richt je op bezoekers en dagjesmensen

Gert-Jan Hospers (Citymarketing wat werkt wel, wat werkt niet, VTS 2014) stelt dat een stad die aan citymarketing wil doen, zich het beste kan richten op het trekken van bezoekers, zoals dagjesmensen en toeristen. In tegenstelling tot bewoners en bedrijven zijn bezoekers namelijk het meest mobiel. Nederlanders en Nederlandse bedrijven verhuizen immers niet zo vaak naar een andere stad of regio.

Sporttoerisme, wat houdt het precies in?

Toerisme en sport gaat eigenlijk over sporttoerisme. Mensen die reizen om deel te nemen aan sportieve activiteiten, of om toeschouwer te zijn bij een sportieve activiteit. (Grootschalige) sportevenementen zijn vaak de aanleiding en zijn vaak ook een goed marketinginstrument. Ze trekken media aandacht en kunnen mooie plaatjes van de gemeente opleveren. Daarmee dragen de evenementen bij aan de naamsbekendheid van de gemeente en dat vergroot de kans dat de gemeente op het lijstje van potentiële vakantiebestemmingen komt te staan. ‘Vergroten van toeristische bezoeken’ is dan dus een van de ambities van de gemeente.

Praktijkvoorbeeld Zandvoort

De gemeente Zandvoort deed hier in de Sportnota 2017+ ‘Meer met sport’ een aantal uitspraken over. De gemeente had geen beleid om sporttoeristen voldoende te faciliteren, omdat het toeristische beleid vooral aansloot bij de behoefte van stedelijke bezoekers aan goede hotels, strandfaciliteiten, horeca en evenementen. Terwijl in gebieden waar de focus ligt op sporttoerisme, dit vaak gaat om met sportplekken die beschikken over veel ruimte, natuur en rust. Uit identiteitsonderzoek van de provincie Noord-Holland bleek echter dat termen zoals ‘sportplekken die beschikken over veel ruimte, natuur en rust’ niet goed passen bij het DNA van Zandvoort. Daarom blijft Zandvoort zich vooral richten op bezoeken aan het Circuit Zandvoort, watersport en de internationale golfevenementen.

Kansen voor watersport

Watersport is natuurlijk bij uitstek een voorbeeld waar een relatie ligt tussen sport en toerisme. De uitdaging is om dat ook consequent door te vertalen in het beleid en de activiteiten. Een illustratief voorbeeld is de gemeente Medemblik. In 2019 heeft de gemeente onderzoek laten doen. Dit naar aanleiding van de ambitie om tussen 2015 en 2020, 2.5% meer bezoekers naar de gemeente te trekken en de bestedingen door de bezoekers te laten groeien. De ligplaatsen in jachthavens – en daarmee indirect de watersport – maken onder andere onderdeel uit van het verblijfsaanbod. Een van de conclusies is echter dat er nog niet optimaal gebruik wordt gemaakt van de kansen die de watersport biedt. Dit leidde tot de aanbeveling ‘meer een watersportsfeer in het centrum te creëren’ (zoals in de Friese watersportdorpjes vaak het geval is), om daarmee ook de watersporters meer naar het centrum te trekken.