Polo is in het noorden van Pakistan een belangrijke traditie. Voor zowel ruiter als toeschouwer zorgt het spel voor samenhorigheid. We hadden al veel over polo gehoord en gelezen en waren dolblij toen we per toeval bij een wedstrijd terechtkwamen. Het poloveld lag midden in het dorp en werd omringd door prachtige bergen.
De voorbereiding was al indrukwekkend. Mannen in traditionele kleding verzorgden hun stevige paarden. Ruiters van beide teams liepen gemoedelijk door elkaar heen en hielpen elkaar zelfs. Het duurde niet lang voordat wij ontdekt werden tussen de vele toeschouwers en moesten ‘helpen’ met inrijden. Het was een heel gemoedelijk en ontspannen schouwspel. Nadat paard en ruiter warm waren kon het spel beginnen.
Freestyle polo
Het polo dat in het noorden van Pakistan wordt gespeeld, is freestyle polo en daarmee uniek in de wereld. Hoewel niet iedereen het erover eens is, wordt gezegd dat de oorsprong van polo hier ligt. Het woord ‘polo’ betekent in de lokale taal namelijk ‘houten bal’, hetgeen waarmee gespeeld wordt. Het freestyle spel kent veel minder regels dan het Britse polo en is dan ook veel ruiger. Meer een soort rugby te paard.
De zo vriendelijk ogende sport voor het begin van de wedstrijd veranderde al snel in een heftige strijd. Paarden en ruiters kwamen hard met elkaar in aanraking terwijl ze met hun stick de bal in het doel van de tegenstander probeerden te slaan. Vlak voor ons denderden de paarden met schuim op hun mond voorbij. Het publiek joelde en het was niet duidelijk wie wie aanmoedigde. Ze leken het allemaal prachtig te vinden.
Het spel is spannend, intrigerend en soms te heftig om naar te kijken. Het gaat er zo hard aan toe dat er regelmatig een paard overlijdt tijdens een wedstrijd. Gelukkig gebeurde dat niet bij deze wedstrijd, maar de sneeën en blauwe plekken waren na afloop heel zichtbaar. Zowel ruiter als paard was helemaal kapot.
King of Games, Game of Kings
De jonge ruiter van wie we zijn paard mochten inrijden nodigde ons na afloop van de wedstrijd uit bij hem thuis. Hij noemt zichzelf Z en komt uit een koninklijke familie. Niet zo verwonderlijk aangezien polo ‘King of Games, Game of Kings’ wordt genoemd. Van oudsher spelen de vele kleine koninkrijkjes in het noorden van Pakistan polo tegen elkaar als vermaak. Deze traditie zit nog steeds diepgeworteld in de Pakistaanse cultuur.
Misschien is deze traditie wel zo goed bewaard gebleven vanwege de politieke situatie. Tot op de dag van vandaag vechten India en Pakistan om de noordelijke provincies. Hoewel het gebied officieel bij Pakistan hoort, heeft het altijd een bepaalde mate van zelfbestuur gehouden. De koninklijk families zijn daarmee nog steeds belangrijk. Maar verwacht geen grote paleizen en massa’s personeel. Z en zijn familie hebben het goed, maar leven een bescheiden bestaan. Ze hebben alleen een paar kwetsbaren uit de gemeenschap in dienst en onderhouden hen. In de winter wordt maar een kamer verwarmd met een kleine houtkachel. Daar zaten we met z’n allen, op de grond.
Geit
Bij de typisch Pakistaanse curry vertelde Z over de tradities bij polo. Zo spelen ze vaak om een geit. De verliezende partij moet dan een geit slachten en klaarmaken voor de winnaars. De maaltijd wordt uiteraard samen genuttigd want broederschap is heel belangrijk. Alleen op het veld geldt de strijd, daarbuiten het kameraadschap. De liefde voor het spel gaat heel ver. Polo is een manier van leven en vraagt om veel toewijding van de ruiters. Z is dagelijks bezig met zijn paard terwijl hij daarnaast ook moet werken. Hij verdient geen geld met polo maar wel status, vriendschap en plezier.
Tegenwoordig hoef je niet meer van koninklijke afkomst te zijn om mee te doen. Door de beperkte regels kan in feite iedereen met een paard polo spelen. Daarmee is het polo in Pakistan redelijk toegankelijk en niet zozeer voor de elite, zoals bij het bekende Britse polo. Tijdens een wedstrijd loopt het hele dorp leeg. Voor alle sociale klassen is polo een vorm van vermaak. Natuurlijk moedigen ze hun lokale team aan, maar belangrijker is het spektakel. Het gaat hen niet om de strijd maar om het spel.
Traditie leeft voort
Als we Z vragen naar zijn droom, gaan zijn ogen twinkelen en vertelt bij over het grootste polo evenement van Pakistan. Het vindt jaarlijks plaats op de Shandurpas. Daar is het hoogste poloveld ter wereld op 3700 meter. Alleen de allerbeste paarden en ruiters worden uitgenodigd om aan het evenement deel te nemen. Veel paarden hebben daar last van de hoogte wat het altijd al zware spel, nog heldhaftiger maakt.
Misschien dat het Z ooit lukt om samen met zijn paard in Shandur te strijden. Maar ook zonder die prestatie is bij trots dat hij de Pakistaanse polo traditie voort laat leven en anderen daarmee vermaakt. Hij laat maar weer eens zien dat sport en cultuur onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.
Lees de twee andere verhalen van het drieluik over sport in Pakistan:
Foto’s: Erik van Bemmel
