Ad Wouterse is als senior beleidsadviseur maatschappelijke ontwikkeling namens gemeente Zwijndrecht betrokken bij het sportakkoord. Arco Tempelaar is voorzitter van de klankbordgroep, die bestaat uit vertegenwoordigers van zes betrokken organisaties. De klankbordgroep coördineert het sport- en beweegakkoord en bestaat uit verschillende organisaties. Deze groep houdt de voortgang van initiatieven in de gaten, zorgt voor de afstemming en ondersteunt met deskundigheid en eventuele financiering. Sandra Vat is regisseur van het akkoord. Zij is aanspreekpunt, verbinder en aanjager voor zowel initiatiefnemers als partijen in de klankbordgroep.
Het Zwijndrechtse sportakkoord in het kort
Het lokaal sportakkoord in Zwijndrecht bestaat uit zes ambities, die overeenkomen met de deelakkoorden van het Nationaal Sportakkoord:
- Iedereen beweegt
- Geef ruimte voor beweging
- Bewegen is veilig
- Jong geleerd is oud gedaan
- Samen staan we sterker
- Bewegen is gezond
Voor alle ambities zijn concrete activiteiten benoemd. Bekijk het overzicht in de voortgangsrapportage.
Hoe zijn de activiteiten tot stand gekomen?
Ad: “We hebben gekeken naar de ambities binnen onze sportvisie en naar wat leeft bij sportverenigingen. Welke organisaties kunnen we er nog meer bij betrekken? De sportformateur bepaalde daarna samen met de verenigingen de ambities en bedacht de activiteiten.”
Sandra: “De activiteiten hebben we opgenomen in het overzicht in ons sportakkoord; hier binden we ons aan. Je zag dat een aantal initiatiefnemers ideeën neerlegde bij de gemeente en dacht: ga er maar mee aan de slag. Een ander voelde zich echt eigenaar van het idee. Dat was en is de uitdaging voor mij als regisseur: waar koppel ik alleen een netwerk aan, waar ga ik zelf mee aan de slag? Welke zaken moeten naar een collega, omdat er op een bepaald beleidsgebied iets moet gebeuren?”
Arco: “We konden dankzij onze klankbordgroep snel naar relevante netwerken schakelen. Daarna was het een kwestie van enthousiasmeren en laten weten dat er een pot met geld beschikbaar was. Toen zag je dat er initiatieven op gang kwamen en dat mensen elkaar daar ook over inlichtten, bijvoorbeeld in het sportplatform of binnen scholen.”
Waarom is een klankbordgroep belangrijk?
Arco: “De klankbordgroep is de doorsnee van de maatschappij op het gebied van bewegen. Daarmee kun je verschillende mensen bereiken. De spillen in het netwerk benaderen inwoners en kunnen een kritische noot laten horen, om vanuit de eigen invalshoek meer mensen in beweging te krijgen.”
Hoe werk je als regisseur?
Sandra: “Normaal ben ik projectleider, dan ga ik van a tot z. Een sportakkoord is anders. Sommige ideeën kun je wel projectmatig aanpakken, bij andere plannen weet je op voorhand niet welke kant het opgaat. Ook moet je zorgvuldig de juiste indicatoren kiezen. We zijn bijvoorbeeld bezig met inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt. Die hebben nooit gesport, je begint echt op nul. Dan meet je geen prestaties, maar kijk je meer naar: zit iemand lekker in z’n vel? Hoe zit het met eigenwaarde en zelfvertrouwen?”
Wat is de grootste winst die jullie hebben geboekt?
Ad: “Het uitgangspunt van het landelijk sportakkoord wordt gelegd bij de samenleving, op instellingen en verenigingen. Als gemeente moet je dan terughoudend zijn. Wij zijn slechts één van de participanten, dat moesten we duidelijk maken. Toen dat getackeld was, hoorde ik alleen maar positieve verhalen. Corona heeft, gek genoeg, ook een boost gegeven. Iedereen zag ineens een groot belang in bewegen in de openbare ruimte.”
Sandra: “Een winstpunt is dat ik bij het sportakkoord uren beschikbaar kreeg om dit aan te sturen. Ik kan de partners zo de hulp bieden die ze nodig hebben.”
Arco: “De grootste winst is: je kunt mensen een boost geven om een initiatief te ontplooien. Ze ervaren steun vanuit de gemeente om dat te doen, omdat je slagkracht hebt.”
Ad: “De gemeente heeft ook slagkracht, maar je hebt wel te maken met besluitvorming die vaak tijdrovend is. Hier kun je in een betrekkelijk korte tijd de activiteiten een boost geven.”
Welke plannen waren het lastigst uit te voeren?
Sandra: “We hadden de pech dat scholen gesloten werden in de lockdowns. Daardoor waren er ideeën die we niet konden uitvoeren, zoals een evenement om jongeren te stimuleren om meer te bewegen. En 55-plussers waren bang voor corona. Ook dat lag een beetje stil.”
Arco: “Er is een studie gedaan naar het multifunctionele gebruik van onze beweeglocaties. Ik ben directeur van een school. Leerlingen hebben tot 14.00 uur les, maar de sport begint pas vanaf 17.00 uur. Wat doe je in die tussenliggende uren? Sportverenigingen geven aan dat ze er geen vrijwilligers voor hebben, dus het staat drie uur onbezet. Dat is zonde.”
“Een winstpunt is dat ik bij het sportakkoord uren beschikbaar kreeg om dit aan te sturen. Ik kan de partners zo de hulp bieden die ze nodig hebben.”
Sandra Vat, regisseur Zwijndrechts sportakoord
Waar zijn jullie het meest trots op?
Sandra: “De deelnemers van Zwijndrecht Werkt. Die hebben nooit een bal beetgehad en zijn om wat voor reden dan ook afgehaakt of ze hebben sport en bewegen niet meegekregen in de opvoeding. Daar kun je echt winst maken.”
Arco: “Mijn parel is: hoe jonger je begint met beweging en gezonde voeding, hoe beter het is voor de lange termijn. Als je dat gerichter in kaart kunt brengen, kun je daar als gemeente op sturen. Per wijk, per buurt of per school.”
Sandra: “Enkele gymdocenten gaven aan dat ze zich zorgen maken over de jeugd in Zwijndrecht. Er zijn veel jongeren met overgewicht en motorische problemen. Door eerder over te gaan op een MQ Scan, krijg je daar een beter beeld van. Dat project is gestart op 14 scholen, dankzij het sportakkoord en een stukje financiering.”
Tips voor andere gemeenten
- Stel je als gemeente op als gelijkwaardige sparringpartner
Ad: “Vaak wordt door alle partijen, inclusief de gemeente, gedacht: daar is de gemeente van. Maar alle partijen in ons lokaal sport- en beweegakkoord zijn gelijkwaardig en dat moet ook zo blijven.” - Kies de juiste mensen en houd het compact
Arco: “Het gaat om de juiste mensen op de juiste plekken, met hetzelfde doel: mensen in beweging krijgen. De klankbordgroep is daar een doorsnee van, maar je moet ook een regisseur hebben die er hart voor heeft. We doen dit met een groepje van zeven, acht mensen. En al die verenigingen weten ons gemakkelijk te vinden. Het is goed om een kleine, compacte kern te houden. Dat zorgt ervoor dat je over minder schijven hoeft te spelen. - Handel soms zoals in het bedrijfsleven
Sandra: “Sommige dingen moet je als gemeente bijna zoals in het bedrijfsleven oppakken: er is een idee, het matcht met het gemeentelijk beleid en er is 5000 euro nodig, Geen geneuzel, we gaan het gewoon doen. Zolang je dat samen met de buitenwacht doet, met elkaar, heeft het veel meer kans van slagen.”
Meer lezen?
- Bekijk het lokaal sport- en beweegakkoord van gemeente Zwijndrecht.
- Download de voortgangsrapportage, waarin alle gerealiseerde activiteiten staan vermeld.
