Kenniscentrum Sport & Bewegen zet zich in om het inzicht in de effecten van sport te vergroten. In 2017 verscheen daarom het rapport De sociaaleconomische waarde van sport en bewegen – een studie die in 2021 is herhaald. Daaruit wordt duidelijk dat als iemand aan de beweegrichtlijnen gaat voldoen dit ook een positief algemeen maatschappelijk effect heeft, vooral op het gebied van arbeidsproductiviteit en gezondheid. Het rapport ging niet in op de kosten die hiervoor gemaakt zijn. Idealiter zou je van elke investering de kosten tegenover de baten willen zetten. Maar omdat op lokaal niveau vaak weinig informatie is over welke investering nu precies leidt tot welk resultaat en effect, moet je soms wat uitzoomen. Dat is waar de SROI methode om de hoek komt kijken.
Sociale impact van sport en bewegen; SROI ervaringen uit de UK
Investeren in sport en bewegen loont
Sport en bewegen hebben maatschappelijke meerwaarde, zo blijkt uit onderzoek. Deze sociaaleconomische waarde is in 2021 opnieuw berekend door onderzoeksbureau Ecorys. Wanneer iemand structureel sport of beweegt, kan dit tot € 75.000 aan maatschappelijke waarde per persoon opleveren, over de rest van zijn of haar leven. Dit zijn gezondheids-, sociale- en arbeidsvoordelen. Ecorys heeft deze voordelen onderzocht en voor drie leeftijdsgroepen in euro’s uitgedrukt. Bekijk de infographic en het volledige rapport. Lees ook: Wat is de sociaaleconomische waarde van sporten en bewegen?
Adviesbureau Rebel en het Mulier Instituut hebben deze opbrengsten afgezet tegen de maatschappelijke kosten om te kunnen sporten en bewegen – de Social Return On Investment (SROI). Het blijkt dat de maatschappelijke opbrengsten 2,7 keer zo hoog zijn als de kosten die worden gemaakt. Dit betekent dat investeren in sporten en bewegen maatschappelijke waarde heeft. Lees het onderzoek en bekijk de infographic voor de resultaten in één overzicht. Wil je meer duiding? Lees dan: SROI van sport en bewegen: maatschappelijke opbrengsten zijn 2,7 keer zo hoog als de kosten
Jouw lokale cijfers in één overzicht
De SROI van sport en bewegen is lokaal niet overal hetzelfde. Kenniscentrum Sport & Bewegen heeft een infographic ontwikkeld waarmee in één oogopslag het lokale SROI-cijfer en andere kengetallen rondom sport en bewegen van de gemeente zichtbaar zijn. Met inzicht in deze data kun je als beleidsambtenaar het belang van investeren in sporten en bewegen nog beter onderbouwen. En je kunt het overzicht gebruiken in gesprekken binnen de eigen gemeente of met andere sectoren. Ook is het een handig overzicht om te gebruiken als startfoto voor je sport- en beweegnota of -visie. Benieuwd naar de cijfers voor jouw gemeente? Vraag dan snel de infographic aan. Deze ontvang je binnen vijf werkdagen in je inbox.
De Social Return on Investment (SROI) methode
De SROI kan laten zien hoe waardevol investeren in sport en bewegen is. Deze methode volgt een aantal stappen:
- Afbakening van het project
- Stakeholders (alle partijen die worden beïnvloed of bijdragen aan het resultaat van het project) en hun bijdrage identificeren
- Indicatoren vaststellen om effecten meetbaar te maken
- Impact bepalen: in welke mate zijn de effecten toe te schrijven aan het project?
- Maatschappelijke waarde berekenen (dit levert een bepaalde verhouding op waarbij een ratio boven de 1 een positieve SROI betekent)
- Rapporteren en gebruiken uitkomsten
Een SROI neemt dus alle kosten van een thema in een gekozen gebied en plaatst deze tegenover alle relevante en wetenschappelijk aanwijsbare opbrengsten. Met andere woorden: alle kosten en alle baten worden op een hoop gegooid. Dit omdat vaak niet goed is vast te stellen wat nu zorgt voor welk effect. Waren het de buurtsportcoaches die ervoor zorgden dat veel ouderen gingen bewegen, of was het de nieuwe beweegroute en de sterke verenigingen waar ze lang geleden actief waren? De causaliteit (oorzaak) is moeilijk vast te stellen, maar we zien bijvoorbeeld wel dat deze ouderen bewegen en dat dit van waarde is voor onze samenleving. Dus nemen we alle kosten die logischerwijs daarmee samenhangen mee.
Dit is meteen ook de belangrijkste beperking van de methode. Wat je wel en niet meeneemt, is van grote invloed op de uitkomsten. Bovendien weten we op basis hiervan wat de return is, maar niet of meer investeren in dit thema nu nog zinvol is. Een hoge SROI ratio doet vermoeden dat je hierin meer moet investeren, maar dat hoeft niet het geval te zijn. Je weet namelijk niet welke van de vele investeringen nu hebben gezorgd voor deze opbrengsten, waardoor toekomstige euro’s misschien wel helemaal geen extra waarde opleveren. Dit zou je dan bij een volgende meting terugzien in een slechtere SROI ratio.
Sociale opbrengsten van sport en bewegen in Engeland
In Engeland hebben de wetenschappers van de Sheffield Hallam Universiteit een methode ontwikkeld om de SROI voor sport en bewegen te berekenen. De investeringen worden gedaan door landelijke en lokale overheid, sporters/deelnemers zelf, vrijwilligers, sportorganisaties en onderwijsinstellingen.
Ze bestaan voornamelijk uit geld, maar ook uit (vrijwilligers)tijd en worden op een waarde van 23,46 miljard pond geschat. Verreweg het grootste deel (90%) van de investeringen zijn private middelen: de bijdrage van sporters en vrijwilligers (zie figuur 1).
De opbrengsten (44,75 miljard pond) zijn op hoofdlijnen te scharen onder gezondheid (verminderd risico op hartziekten en beroertes, borst- en darmkanker, diabetes type 2, dementie en zelf ervaren goede gezondheid), sociaal (minder criminaliteit, verbeterd welbevinden en sociaal kapitaal) en onderwijs (betere prestaties, meer salaris). De grootste opbrengst is echter het verbeterd welbevinden (68%). Vooral de kwaliteit van ons leven wordt beter als we gaan sporten en bewegen.
De Social Return on Investment komt hiermee uit op 1,9. Oftewel elke geïnvesteerde pond levert 1,9 pond op aan waarde in de Engelse samenleving. Ter indicatie kunnen we in deze SROI nog inzoomen op de publieke of private elementen. Ervan uitgaande dat de overheidsinvesteringen gericht zijn op het genereren van gezondheids-, criminaliteit- en onderwijsvoordelen, zou je kunnen zeggen dat de 2 miljard pond aan overheidsuitgaven samenhangen met 6,5 miljard pond aan opbrengsten. Dat is dus een SROI van 3,2. De private investeringen (tijd en bestedingen) zijn ongeveer goed voor 21,5 miljard pond en leveren de deelnemers zelf ongeveer 38 miljard pond aan waarde op. Dat is een SROI van 1,8.
Sociale opbrengsten van sportaccommodaties in Sheffield
Ook op lokaal niveau is deze SROI methodiek van de Sheffield Hallam University toegepast. Sheffield City Trust (SCT/SIV), één van de eerste ‘not-for-profit’ organisaties in Engeland, exploiteert indoor- en outdoor sportaccommodaties, maar ook een aantal theaters in de stad. Het totaalaantal bezoekers per jaar is ruim 5 miljoen, met per week 9.000 deelnemers aan begeleide activiteiten.
Ook hier zijn de investeringen en de opbrengsten naast elkaar gezet met dezelfde methode. Dit leidde tot een SROI van 1,2, oftewel elke geïnvesteerde pond levert 1,20 aan waarde op in Sheffield. In de afbeelding wordt tevens een uitsplitsing naar een maatschappelijke en individuele waarde zichtbaar.
Investeringen in sport en bewegen van (groot) Londen
Tot slot zijn de wetenschappers van Sheffield Hallam University aan de slag gegaan in (groot) Londen. Deze studie laat zien dat ook op regionaal niveau elke pond investeren in sport en bewegen waardevol is. De onderstaande impactkaart maakt duidelijk hoe de investeringen van overheden (paars) samenhangen met de private kosten en uitkomsten in termen van sportparticipatie en vrijwilligerswerk (oranje) en leidt tot sociale en gezondheidseffecten (groen).
(Bron: Sheffield Hallam Universiteit / https://londonsportsroi.org )
Het totaal aan investeringen in Londen (2015/2016) komt neer op 5,9 miljard pond, met als grootste deel wederom de private middelen (5,1 miljard) en een klein deel aan publieke (0,8 miljard) middelen. De opbrengsten zijn verdeeld op ‘subjectief welbevinden’ (5 miljard), gezondheid (0,5 miljard), individuele ontwikkeling (0,2 miljard) in de vorm van educatie en maatschappelijke ontwikkeling (3,1 miljard), in de vorm van sociaal kapitaal en minder criminaliteit. Afgerond komt dit op een totaal van 8,8 miljard pond. Delen we deze opbrengsten door de investeringen dan komen we op een SROI van 1,5. In Londen levert dus elke pond die wordt geïnvesteerd in sport en bewegen 1,5 pond op.
Hoe nu verder?
De Social Return on Investment (SROI) is een geschikt instrument om een bepaald thema op de kaart te zetten en meer inzicht te krijgen in de sociale opbrengsten. Het uitvoeren van een dergelijke studie is nog best een uitdaging doordat je goed moet bepalen welke kosten en opbrengsten je meeneemt en hoe de sociale effecten zich vertalen naar euro’s. Door meerdere studies op dezelfde manier uit te voeren, lokaal of in een tijdsreeks, krijg je echter wel inzicht in wat werkt en hoe je het beleid beter kunt inrichten om meer opbrengsten te genereren.
Dit type onderzoek kan dus ook Nederlandse gemeenten ondersteunen bij het integraal vormgeven van hun beleid en de verantwoording hiervan. In essentie draait het dan om de volgende vragen:
- Wat levert de gemeentelijke bijdrage aan sport en bewegen op aan sociale opbrengsten?
- Wie draagt er verder bij en wie profiteert er van de opbrengsten?
- Hoe kan (de SROI van) het gemeentelijke sportbeleid verder geoptimaliseerd worden?
Deze vragen stonden centraal in het onderzoek dat Rebel Group en het Mulier Instituut in opdracht van Kenniscentrum Sport & Bewegen hebben uitgevoerd. De gemeenten Amersfoort, Vlaardingen en Noordwijk werkten mee aan dit onderzoek als casusgemeenten. Uit het onderzoek blijkt dat de SROI van Nederland uitkomt op 2,51. Meer hierover lees je in dit artikel en dit onderzoek. Hoe deze waarde zich verhoudt tot de SROI uit Engeland lees je in dit artikel. Op basis van het onderzoek is een dashboard gemaakt, waarbij gemeenten hun SROI en andere sport- en beweegcijfers kunnen inzien en kunnen vergelijken met het Nederlandse gemiddelde. Hiervoor is een premiumversie beschikbaar, waarbij de getallen ook worden vergeleken met een peergroup en onder andere de optie wordt geboden voor een verdiepende analyse. De gemeenten Ede en Almere hebben deze analyse laten uitvoeren – in de artikelen staan hun ervaringen beschreven.
Het onderzoek van Ecorys over de sociaaleconomische waarde van sport en bewegen is in 2021 herhaald. Dit levert een nieuwe waarde op, die in 2022 zal leiden tot een nieuwe SROI-berekening.
