Pumptracks in Nederland
Een pumptrack is een relatief korte, aaneengesloten en glooiende baan waar je met een BMX-fiets, mountainbike, (loop-)fiets, (stunt-)step of op skates of rolschaatsen overheen kunt rijden. Door de glooiing in de baan kun je door je gewicht te verplaatsen (‘pompen’) snelheid maken en hoef je niet (veel) te trappen of kracht te zetten. Pumptracks zijn laagdrempelig en bestaan in mobiele varianten en permanente banen.
De afgelopen jaren zijn er steeds meer pumptracks in Nederland gekomen. Zo zijn rond de wielerronde Vuelta, die in 2022 door Utrecht en Noord-Brabant kwam, in die twee provincies verschillende pumptracks aangelegd. De Provincie Gelderland subsidieerde in het kader van het WK BMX de aanleg van enkele pumptracks in Gelderland. In Nederland zijn volgens de Spaanstalige website pumptracks.info op dit moment 57 pumptracks.
Zeven keer de wereld rond
De vier Gelderse pumptracks met sensoren zijn in Arnhem, Renkum, Rheden en Wijchen. Uit de tussenrapportage na één jaar zijn bij de sensors tussen 10.00 uur en 22.00 uur in totaal twee miljoen passages geregistreerd. Dat betekent dat gemiddeld 167 keer per uur iemand langs de sensor is gekomen – bijna drie keer per minuut. Daarmee zijn naar schatting 290.000 kilometers afgelegd door de gebruikers. Dat is ruim zeven keer de wereld rond.
Een nadere analyse leert dat de pumptracks vooral in de eerste drie maanden na de aanleg heel intensief zijn gebruikt. Daarna nam het gebruik sterk af. De koude en natte wintermaanden spelen daar een rol in, maar het voorjaar van 2022 liet geen terugkeer naar het oude niveau van activiteiten zien. Uitzondering is de pumptrack in Wijchen, die in de zomervakantie wel weer veel werd gebruikt. Komend jaar willen we met interviews achterhalen waarom dat goed is gelukt.
Vooral in de middag en het weekend
Zoals bij veel sportaccommodaties is bijna de helft van de uren overdag niemand op de pumptracks. Vooral de middag is populair, met name in het weekend. De schoolvakanties laten een gemengd beeld zien. Wijchen heeft meer gebruik van maandag tot vrijdag gedurende alle vakantieweken. In Arnhem en Rheden wordt in de mei- en kerstvakantie meer gebruik gemaakt van de pumptracks, maar niet in de herfst- en zomervakantie. Het is interessant om te kijken hoe je ervoor kunt zorgen dat het gebruik zich wat meer spreidt naar ochtenden of avonden. Mogelijk kunnen verlichting, veiligheid en spelactiviteit daarbij helpen.
Vooral jongens tussen 10 en 14 jaar met een step
Uit de observaties blijkt dat op een willekeurig moment gemiddeld zo’n 4,5 gebruiker actief is op de baan en dat op een dag 15 tot 50 unieke gebruikers langskomen. Dat zijn met name jongens (77%), tussen de 10 en 14 jaar oud (62%), met een step (63%). Vier op de zeven kinderen draagt daarbij een helm. Gemiddeld gebeuren zo’n 40 (kleine) ongelukken per dag op de pumptrack en naar schatting een handvol (kleine) ruzies. Vanwege het lage aantal observaties zijn deze uitkomsten indicatief.
Een rondje op de pumptrack doen de gebruikers gemiddeld in 29 seconden, wat neerkomt op gemiddeld 17 kilometer per uur. Op basis van deze tijdsduur per ronde worden in Arnhem, Rheden en Renkum naar schatting ieder 52.000 beweegminuten per jaar gemaakt. In Wijchen ligt dit op 170.000 beweegminuten per jaar.
Met behulp van aanvullende data van de beweegsensoren en interviews met betrokkenen zullen bij vervolgonderzoek de uitkomsten worden getoetst. Ook is dan te schatten welk deel van het gebruik zonder de pumptrack niet zou worden gerealiseerd. Dat geeft inzicht in de maatschappelijke impact. Deze resultaten zijn eind 2023 te verwachten.
