Niet elke interventie is overal effectief
Er is steeds meer kennis beschikbaar over hoe je een beweegvriendelijke omgeving inricht (model, argumenten, stappenplan, bouwstenen en ontwerpprincipes). Maar als een gemeente aan de slag wil met een beweegvriendelijke omgeving blijft de vraag voor wie je de beweegvriendelijke omgeving inricht en wat er dan voor welke groep mensen interessant en effectief is.
Gemeenten maken bij de inrichting van de openbare ruimte over het algemeen gebruik van segmentering op basis van leeftijd (kinderen, jongeren, ouderen). Deze indeling is in het algemeen werkbaar en soms noodzakelijk om te voorzien in alle basisvoorzieningen. Maar niet elke interventie op basis van die indeling blijkt overal even effectief. Zo zijn er groene wijken in Nederland waar mensen minder bewegen of aan sport doen (bijvoorbeeld Utrecht Overvecht) dan wat je zou verwachten op basis van de score op de kernindicator beweegvriendelijke omgeving. Groen toevoegen aan zo’n wijk zal niet meteen het bewegen doen toenemen, want voor de inwoners is groen niet meer dan ‘mooi om naar te kijken’. Om te ontdekken wat in zo’n buurt effectief zou zijn, is het belangrijk je te verdiepen in de motieven, behoeften en drijfveren van mensen.
Barbecueën
Een mooi en niet alledaags voorbeeld is het Zuiderpark in Den Haag. Hiervan maakten bepaalde groepen bewoners eerst geen gebruik. Maar na het aanleggen van barbecueplekken kwam daar verandering in. Op vrije dagen komen gezinnen gezamenlijk naar het park om te ontmoeten, koken, spelen en sporten.
BSR-model
Wat maakt nu dat mensen wel of niet bewegen in de openbare ruimte? Een beweegvriendelijke omgeving is afhankelijk van de context, dat wil zeggen de omgevingsfactoren en de wensen en behoeften van bewoners en bezoekers. Op basis van wensen en behoeften van mensen heeft MarketResponse zes profielen uitgewerkt, met als basis het BSR-model. Dat model is een leefstijlsegmentatiemodel gebaseerd op psychografische kenmerken van een persoon. Deze kenmerken gaan uit van normen, waarden, motieven, drijfveren en behoeften van mensen. Het model biedt handvatten om je communicatie en interventies op een passende wijze bij de verschillende doelgroepen te laten aansluiten.
Zes profielen beweegvriendelijke omgeving
Rood
Rode bewoners bezoeken graag een museum of klassiek concert en gaan graag op avontuurlijke vakantie. Thuis besteden ze tijd aan lezen, goede gesprekken, thuiswerken, meditatie, koken, sporten en groenten verbouwen. Ze hechten waarde aan unieke en inspirerende recreatieve plekken, groen in de woonomgeving, voorzieningen op loopafstand, verkeersveilige straten en fietsenstallingen.
Oranje
Oranje bewoners zitten niet graag stil. Ze houden van een gezellig avondje met vrienden, shoppen, koken, uitgaan, popconcerten bezoeken en een avontuurlijke vakantie. Ze sporten, letten veel op gezond eten en korte afstanden leggen ze het liefst te voet af. Hun woonomgeving kun je aantrekkelijker maken met murals, straatkunst, gamification, meer speelplekken, skateparken, aangegeven looproutes en bezienswaardigheden.
Geel
Gele bewoners nemen tijd voor het gezin, familie, vrienden en de buurt. Iedereen is welkom. Ze vinden ontmoetingsplekken en groenvoorzieningen belangrijk voor sociale bijeenkomsten. Ze zijn vaak actief in het verenigingsleven en hebben een redelijk gezonde leefstijl. Voorkeur gaat uit naar rustige activiteiten zoals wandelen, tuinieren en koken. Ze zijn afhankelijk van de auto voor het vervoer van (klein)kinderen en het verzorgen van familieleden. Ze lopen en fietsen vaker als de voorzieningen gemakkelijk bereikbaar zijn en de paden veilig en aantrekkelijk zijn.
Blauw
Blauwe bewoners werken vaker thuis en activiteiten in de vrije tijd draaien vaak om het werk. Ze hebben een gezonde leefstijl, sporten graag samen met anderen die ook een gezonde leefstijl ambiëren, en doen regelmatig aan zowel team- als individuele sporten. Ze vinden natuur en groen in hun woonomgeving fijn om in te sporten en spelen. Ze wensen voldoende sportfaciliteiten en outdoor fitnessapparaten in de woonomgeving en worden graag uitgedaagd.
Aqua
Aqua bewoners associëren een gezonde leefstijl meer met ontspanning en voldoende slaap, dan met fysieke activiteit. Deze fervente krantenlezers en tv-kijkers sporten weinig en als ze sporten, doen ze dit het liefst alleen. Ze kiezen ervoor om te lopen of te fietsen uit praktisch oogpunt, zoals bij korte afstanden en geschikt weer. Een rustige en veilige buurt en nabijheid van lokale voorzieningen bevorderen dit gedrag.
Groen
Groene bewoners zijn minder ondernemend, ze zijn graag in en om het huis bezig met tv-kijken, klussen en tuinieren. Een gezonde leefstijl betekent voor hen rustig bewegen zoals wandelen en tuinieren, zelf koken, ontspannen en voldoende slapen. Sporten en bewegen vooral thuis of in de tuin en doen minder vaak mee aan activiteiten bij verenigingen of in openbare ruimtes. Ze hechten veel waarde aan de aanwezigheid van groen in hun woonomgeving, voor natuurlijke schoonheid en een gezellige uitstraling.
Wat kun je met deze kennis?
Wie door de bril van deze gebruikers kijkt naar de buitenruimte, krijgt nieuwe inzichten die gemeenten, stedenbouwkundigen, mobiliteitsexperts en ontwikkelaars helpen om (naast de basisvoorzieningen voor leeftijdsgroepen) tot een zo optimaal mogelijke beweegvriendelijke omgeving te komen. In dit rapport staan diverse adviezen die kunnen bijdragen aan een beweegvriendelijke omgeving op maat voor deze profielen.
MarketResponse heeft inzicht in hoe elke wijk in Nederland is opgebouwd op basis van deze profielen. Wil jij als gemeente aan de weten hoe deze indeling is in jouw gemeente? Neem dan contact op met MarketResponse via hun website of e-mail.
