Beschikbare middelen voor sport onder druk
Uit de monitor sportuitgaven gemeenten blijkt dat de gemeentelijke netto-uitgaven aan sport tussen 2020 en 2021 zijn gedaald. Per inwoner zijn de netto-uitgaven aan sportbeleid en accommodaties gemiddeld € 63,10. Het is voor het eerst sinds 2017 dat de netto-uitgaven weer zijn gedaald. De betaalbaarheid van sport staat steeds meer onder druk door de toegenomen inflatie sinds 2022 en de stijgende energieprijzen. Andere, efficiëntere manieren om het lokale sportbeleid te financieren, zijn dus gewenst.
Alternatieve financieringsmogelijkheden voor de sport
Gemeenten kunnen niet ingaan op alle verzoeken van sportaanbieders om financiële ondersteuning of investeringen in accommodaties. Daar zijn simpelweg de middelen niet voor beschikbaar. Tegelijkertijd wordt sport vaker als middel benut en is er als gevolg daarvan behoefte aan multifunctionele accommodaties die meer zijn dan een plek om te sporten.
Sportverenigingen beseffen dat hun rol verandert en hun maatschappelijke functie steeds belangrijker wordt. Ze moeten creatiever worden in het zoeken naar nieuwe manieren om financiering te organiseren. Alternatieve financieringsmogelijkheden voor de sport zijn beschikbaar, maar worden nog onvoldoende benut.
Methode Maatschappelijk Financieren
De methode Maatschappelijk Financieren® is zo’n alternatieve financieringsmethode voor de sport. De essentie van deze methode is dat het sport minder afhankelijk maakt van ‘publiek geld’ (ofwel de gemeente kan afstand nemen van de investeringen). In plaats daarvan gaat de sportvereniging, stichting, gemeente of het sportbedrijf op zoek naar ‘privaat kapitaal’. Denk aan pensioenfondsen, verzekeraars en tal van andere partijen, die gevraagd worden om geld te investeren in bijvoorbeeld de (ver)bouw van een lokale sportaccommodatie.
Voordelen van Maatschappelijk Financieren voor gemeenten
Het (ver)bouwen van sportaccommodaties is duur. Veel gemeenten hebben moeite om de benodigde middelen op te brengen. En als ze ervoor kiezen om te investeren in zo’n accommodatie, kunnen ze dat geld niet meer uitgeven aan andere dingen – zoals aan sportaanbod of sportprojecten. Bovendien valt het niet mee om een accommodatie rendabel te exploiteren. Hier moet de gemeente vaak nog geld bij leggen. Bij Maatschappelijk Financieren, zijn het private partijen die investeren vanuit een ander belang. Dat heeft de volgende voordelen voor een gemeente:
- Een positief effect op de gemeentebalans (omdat het effect heeft op het weerstandsvermogen en de kredietwaardigheid).
- Een positief effect op de gemeentelijke begroting. Je speelt subsidie vrij, die je in andere projecten kunt steken.
- Als gemeente blijf je wél juridisch eigenaar van de accommodatie en je hebt zeggenschap en invloed op de accommodatie. Daarmee biedt je de investeerder de zekerheid, dat de accommodatie in goede handen is en niet failliet kan gaan.
Het profijt voor andere publieke rechtspersonen zoals gemeentelijke sportbedrijven, verenigingen, stichtingen en gelegenheidsorganisaties (zoals Publiek Private Samenwerkingen) zit vooral in een gunstig rentetarief voor de investering. Een goedkope vorm van geld lenen dus. Je kunt zelfs meerdere private partijen een concurrerend voorstel laten doen, zodat je een lage rente betaalt over de investering.
Voordelen van Maatschappelijk Financieren voor de investeerders
Waarom zou een private partij geld steken in een lokale sportaccommodatie, tegen een lage rente? De private partijen voor wie dit aantrekkelijk is, zijn vaak organisaties met A) een collectieve functie, en B) die veel geld in kas hebben, dat ze graag willen (en soms moeten) investeren. Voor dit type financiers, is een hoge rente minder belangrijk. Hun voordeel zit erin, dat in deze constructie de gemeente juridisch eigenaar blijft van de accommodatie. Dit biedt de volgende voordelen voor investeerders:
- Met deze vorm van publiek eigenaarschap kan een accommodatie niet failliet gaan.
- De eigenaar kan de accommodatie niet speculatief doorverkopen.
- Op deze manier biedt deze investering veel zekerheden: je krijgt gegarandeerd rendement en loopt weinig risico.
Praktijkvoorbeeld Hockeyclub Kromme Rijn
Hoe deze hockeyclub uit Bunnik het traject succesvol doorliep en €200.000 ophaalde voor een tweede hockeyveld.
Niels Hoefnagels is voorzitter van de stichting die de accommodatie beheert: “Na het gesprek kregen we van Maatschappelijk Financieren een eerste financieringsvoorstel, waarin duidelijk werd dat het rentepercentage tussen de anderhalf en twee procent lager lag dan bij andere banken. We hebben het voorstel bij de Rabobank besproken, waarmee we ook serieus in gesprek waren. Daar zeiden ze heel eerlijk: ‘Dit moet je doen’.
Daarna zijn we verder met Wim en Rein in gesprek gegaan. Dat verliep eigenlijk allemaal heel soepel. Wij gaven aan wat onze wensen waren. We hadden € 200.000 euro nodig, waarvan de helft een langetermijnlening (30 jaar) moest worden voor de onderbouw van het veld, en de helft een kortetermijnlening (10 jaar) voor de toplaag. We kregen snel een positief antwoord vanuit Maatschappelijk Financieren.”
Wat werd al met deze methode gefinancierd?
In de kern voorziet de methode Maatschappelijk Financieren er dus in om voorzieningen te financieren, die normaliter niet economisch haalbaar zijn. Dat zijn bijvoorbeeld sportvoorzieningen, maar ook onderwijshuisvesting, sociale woningen en zorgvoorzieningen. Zowel grote als kleine projecten en initiatieven zijn reeds op basis van deze methode gefinancierd. Historisch grote projecten zijn de inpoldering van de Haarlemmermeer en de aanleg van het Noordzeekanaal. Maar ook veel kleinere projecten als sporthallen, zwembaden, sportcentra, scholen en zorginstellingen zijn op deze manier gefinancierd. De financieringsmethode is dus geen uitvinding, maar een model dat historisch is gegroeid en intussen door wetgeving is gereguleerd. Opvallend is dat nog niet veel mensen deze methode van financieren kennen. Terwijl het toch veel voordelen biedt voor gemeenten en investeerders.
Wat kan Maatschappelijk Financieren voor jou betekenen?
Voor gemeenten die interesse hebben: het traject Maatschappelijk Financieren bestaat uit de volgende stappen:
- Een inventarisatie van de huidige en de gewenste situatie. Op basis van deze inventarisatie volgt een oriënterend gesprek. In dit gesprek wordt bekeken om welk project het gaat, welke partijen bij de totstandkoming betrokken zijn en wie de risico’s binnen het project dragen. Wat volgt is een vrijblijvende offerte, het eerste financieringsvoorstel.
- Bij een akkoord op dit voorstel wordt een officiële aanvraag ingediend. De wensen worden vervolgens uitvoeriger besproken, de haalbaarheid van de maatschappelijke voorziening wordt getoetst en er volgt een officieel ‘go’ moment.
- Een volgende stap is het in kaart brengen van de structuur, organisatie en exploitatie. Hiervoor worden een aantal standaarddocumenten aangeleverd, zoals een meerjarenbegroting. Bij zo’n begroting wordt gekeken naar de opbouw, worden suggesties gedaan en aanpassingen doorgevoerd zodat het aan de eisen van onder andere banken voldoet.
- Dan volgt een definitief financieringsvoorstel, een besluitvormingsdocument waarmee de gemeenteraad een overwogen besluit kan nemen. Maatschappelijk Financieren biedt tevens begeleiding/advies bij dit proces. Vervolgens staat het ontwerp van de financiering (het coördineren en begeleiden van de aanvraag) centraal. De financieringsdocumenten worden opgesteld en juridisch getoetst.
- Tot slot wordt een selectie van kandidaat-kredietverleners uitgenodigd voor het uitbrengen van een aanbod. Het kapitaal wordt aangetrokken aan de hand van een protocol en, na een tekenmoment, gestort op een vooraf vastgestelde datum.
Bovenstaand artikel beschrijft de methodiek in grote lijnen. Voor meer informatie, neem contact op met Wim van Rijswijk, van Maatschappelijk Financieren.
Meer lezen
Meer lezen over hoe Maatschappelijk Financieren® werkt? Kijk hier voor de presentatie van de BV Sport Leeuwarden op de VSG kennisdag 2018. Bekijk ook eens dit overzicht van publicaties. En lees tot slot het rapport Klinkende Munt, over financieringskansen voor de sport.
