Lokale samenwerking brengt senioren in beweging

De senior centraal stellen en in beweging brengen in een divers netwerk passen verschillende gemeenten al toe als uitgangspunt met korte lijnen, snel contact en slimme ondersteuning. Het resultaat is een kwaliteitsverbetering van de gemeentelijke dienstverlening en een betere en efficiënte uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).

Als inspiratie zetten we hieronder een aantal gemeenten en hun leerpunten op een rij en welke instrumenten ondersteunend kunnen zijn bij integrale samenwerking.

Inspiratie uit de praktijk

De gemeente Almere heeft ervaring met integrale samenwerking. Froukje de Jonge, wethouder voor Volksgezondheid, Werk en Inkomen: “Er zijn genoeg dingen die in Almere al goed gaan op gebied van samenwerking. Ik denk met name aan activiteiten die via het sociale wijkteam worden georganiseerd zoals preventieprojecten en buurtbijeenkomsten. Dit zijn activiteiten die door buurt- en wijkbewoners druk worden bezocht en zeer gewaardeerd worden.”

Amstelveen zet sport als middel in binnen een integrale aanpak. De gemeente ziet sport als middel om doelstellingen op andere beleidsterreinen te behalen. “De basis voor een integrale samenwerking ligt in de beleidsvorming”, vertelt Jan Tonkes, projectleider bij Sportbedrijf Amstelveen. 

Ook de gemeente Haarlem bracht lokale organisaties samen om meer senioren in beweging te krijgen. In deze video uit Haarlem zie je een voorbeeld van integrale samenwerking om senioren met dementie in beweging te krijgen bij de plaatselijke voetbalvereniging.

Leerpunten

De samenwerkingsverbanden uit Almere, Amstelveen en Haarlem bieden de volgende leerpunten:

• Bundel de kennis, de budgetten en netwerken vanuit de verschillende beleidsterreinen.
• Maak integraal beleid voor zorg, welzijn en sport met bewegen als middel om de zelfredzaamheid van senioren te vergroten.
• Formuleer een gezamenlijke doelstelling om senioren meer te laten bewegen.
• Maak helder wie welke rol/taak/bijdrage levert.
• Zorg voor politieke ondersteuning (borging) van beweegstimulering en preventief bewegen.

De borging is een belangrijk onderdeel om een samenwerkingsverband op de lange termijn te laten slagen. In onderstaande afbeelding staan de vijf stappen om borging te realiseren visueel gemaakt.

Instrumenten voor gemeente

Sta je als beleidsmedewerker of ambtenaar van de gemeente voor de uitdaging om aan de slag te gaan met nieuw sport- en beweegbeleid of met een integrale visie? Deze instrumenten kunnen je ondersteunen:

• De Beleidswijzer Sport en Bewegen biedt concrete handvatten voor het ontwikkelen en coördineren van het sport- en beweegbeleid.
• De Meedoen Meerkamp helpt je door middel van 12 werkzame elementen om lokaal beter samen te werken. 
• De aanpak Gezonde Gemeente is breed gericht op gezondheidsbevordering in de wijk en in de gemeente. Uiteraard is ook gezond en vitaal ouder worden een belangrijk aandachtspunt.
• Netwerk bouwen: 4 instrumenten voor goede samenwerking geeft je tools om makkelijker in een samenwerkingsverband resultaten te behalen. De kans is dan groter dat je ook succesvol blijft.

Bewegen in de wijk

Van gemeentelijke beleidsplannen tot concrete acties en daadwerkelijke ontmoetingen in de wijk. Samenwerking op wijkniveau kan veel opleveren. Dit zijn enkele voorbeelden:

• Een sterker wijknetwerk van professionals bevordert signalering.
• Een betere afstemming en het delen van kennis en ervaringen zorgt ervoor dat je niet het wiel opnieuw hoeft uit te vinden.
• Goede samenwerking leidt ook tot meer tevreden professionals.
• Door meer verbinding met sociale wijkteams is hun advies en ondersteuning steviger.
• Door het gebruik van je netwerk in de wijk krijg je sneller en adequater resultaat.
• Samenwerking zorgt voor verbetering van kwaliteit in de dienstverlening van de zorg.

Vanuit de wijk ontstaan of gemeentelijk aangestuurd – er zijn voldoende inspirerende voorbeelden te vinden van lokale beweeginitiatieven voor senioren in de wijk.

Samenwerken aan sport en bewegen in de wijk

Gezond opgroeien en vitaal ouder worden vraagt om samenwerking in de wijk, ook op het gebied van sport en bewegen. Daar valt nog een wereld te winnen. De online Wijktekening van Kenniscentrum Sport & Bewegen helpt professionals in onder meer de domeinen sport, onderwijs, zorg en welzijn om elkaar te vinden. Ook biedt de Wijktekening een format waarmee je een lokaal overzicht kunt maken van relevante contactpersonen. Met het lokale beweegnetwerk in kaart versimpel je het doorverwijzen naar sport- en beweegaanbod en doorverwijzing tussen professionals en organisaties.

Benieuwd naar de Wijktekening en hoe dit jou kan helpen? Bekijk de Wijktekening hier. 

Inspiratie en instrumenten uit de praktijk

Het project Bewegen naar elkaar bracht in beeld wat nodig is om beweegprogramma’s op zowel gemeentelijk als op wijkniveau te versterken. De gemeenten Den Haag, Berg & Dal en Heumen waren hierbij betrokken en hebben de ervaringen in de wegwijzer Samen werken aan bewegen inzichtelijk gemaakt. Enkele praktische tips:

• Neem als (zorg)professional contact op met de buurtsportcoach om de beweegmogelijkheden in de buurt te verkennen.
• Schakel familie of een mantelzorger of buurvrouw in voor een wandel- of ander beweegmomentje.
• Nodig de buurtsportcoach uit in jouw teamoverleg om zo bewegen op de agenda te krijgen bij de collega’s van bijvoorbeeld je wijkteam.

Wijkteams staan steeds meer open voor samenwerking met organisaties gericht op sport en bewegen. In het artikel Wijkteams werken steeds meer samen ook met sportorganisaties lees je ontwikkelingen vanuit onderzoek en praktijk tussen wijkteams en samenwerking met andere domeinen.

Als de verbinding tussen zorg en sport niet al in de wijk of buurt ontstaat, kun je als gemeente hierin het voortouw nemen. Ontstaat er wel een initiatief vanuit de wijk, ondersteun deze netwerkvorming dan. In deze video vanuit de gemeente Berg en Dal komen diverse beweeginitiatieven voor senioren aan bod.

Vaals heeft de Aanpak Beweegmakelaar waar – door middel van een samenwerking tussen gemeente, zorg, welzijn en sport – kwetsbare senioren in beweging komen. En in Helmond brengt een wijkgerichte aanpak senioren in beweging. De buurtsportcoaches zijn goed ingevoerd in de wijk, waar ze zichtbaar zijn, behoeften signaleren en daarop inspelen. Met als gevolg dat ze meer senioren bereiken.

Buurtsportcoach als verbinder in de wijk

De buurtsportcoach is een onmisbare schakel in de samenwerking om senioren in beweging te krijgen. Zij leggen de verbinding tussen aanbieders van sport, welzijn, dagbesteding en zorginstellingen. Een buurtsportcoach kan in dienst zijn van een gemeente, maar ook van een sportbedrijf, vereniging of stichting. Meer achtergrondinformatie over de buurtsportcoach, de achterliggende regelingen en kaders vind je in het artikel over de buurtsportcoachregeling.

Meer lezen?

• De voordelen van bewegen voor senioren
• De rol van sport en bewegen in beleid om eenzaamheid bij senioren tegen te gaan
• Hoe gaan beleidsmakers en uitvoerders in de praktijk eenzaamheid tegen
• Tips om meer senioren te bereiken en behouden voor activiteiten
• Hoe zorg je er als gemeente voor dat 65-plussers meer gaan sporten en bewegen? Lees de Whitepaper 65+ in beweging