Naast het plezier hebben aan sporten en ervaren dat je er fit van wordt, kan het ook een positief effect hebben op mensen die zich eenzaam voelen, op de betrokkenheid van hangjongeren bij een sportvereniging of bijvoorbeeld het leefbaarder maken van een wijk. Integraal samenwerken met lokale partners is daarbij effectief.
Zo min mogelijk hulpverleners
Burgers en cliënten worden met hun vragen en problemen zo weinig mogelijk geconfronteerd met verschillende hulpverleners, organisaties en schotten tussen de organisaties. Dat is het streven van integraal werken. In Almere krijgt dit langzamerhand gestalte, zegt Froukje de Jonge, wethouder voor Participatie, Werk en Inkomen. Hoewel er nog genoeg te wensen over blijft, is de wethouder optimistisch gestemd over de toekomst.
De Jonge vindt dat het begrip integraal werken een negatieve lading heeft gekregen doordat het Rijk met de decentralisaties bij wijze van spreken alles over de schutting gooide en de gemeenten met de taak opzadelde om de burgers van noodzakelijke hulp te voorzien. De Jonge gelooft niettemin dat decentralisaties een aanzet kunnen geven tot een beweging om deelgebieden lokaal aan elkaar te knopen. “Immers, de decentralisaties vergen van gemeenten dat ze zich meer bewust zijn voor wie ze hun zorg- en welzijnsaanbod organiseren.” De Jonge zegt dit in een nieuw e-magazine Bouwstenen voor integraal werken dat tijdens het congres Sturen op integraal werken wordt gelanceerd .
Hoe stuur je op een integrale aanpak?
Froukje de Jonge: “Dat doe je als overheid door de financiering anders dan per deelgebied in te richten, door gezamenlijk met maatschappelijke organisaties einddoelen te formuleren en door beter met elkaar samen te werken. Er zijn genoeg dingen die in Almere al goed gaan. Ik denk daarbij met name aan activiteiten die via het sociale wijkteam worden georganiseerd zoals preventieprojecten en buurtbijeenkomsten. Dit zijn activiteiten die door buurt- en wijkbewoners druk worden bezocht en zeer door hen worden gewaardeerd.”
Voordeel van de nieuwe aanpak volgens de Almeerse wethouder is ook dat het duidelijk heeft gemaakt dat de schuldenproblematiek veel urgenter is dan wordt vermoed. “Onze veronderstelling was dat de vragen aan het sociaal wijkteam vooral zouden gaan over de Jeugdzorg en de Wet maatschappelijke ondersteuning, maar ze gaan vooral over schulden, armoede en huisvesting. Juist schulden blijken een groot obstakel te vormen voor effectieve hulpverlening. Dat recent verkregen inzicht vormt een leidraad voor een betere ondersteuning van gezinnen met complexe problematiek.”
Inzicht in kwaliteit is nodig
“Interventies zijn bouwstenen voor een integrale aanpak”, zegt Peter Rensen, expert op het terrein van effectiviteit bij Movisie. “Om integraal werken mogelijk te maken is het goed om inzicht te hebben in de kwaliteit van interventies, ook van interventies van andere disciplines. In die interventies hebben professionals in de jeugdhulp, jeugdgezondheidszorg, sport, langdurige zorg, geestelijke gezondheidszorg en welzijn hun kennis praktisch vertaald. De opgave is om deze kennis gezamenlijk te benutten. In de sociaal wijkteams is deze zoektocht bijvoorbeeld volop gaande. Steeds meer interventies slaan de brug tussen verschillende disciplines. De buurtsportcoaches zijn een goed voorbeeld. Daarbij gaat het zeker om ‘lekker sporten’, maar ook om gezondheidsbevordering, welzijn en soms ook om zorg, bijvoorbeeld bij signalen van kindermishandeling of -misbruik.”
Loketgezondleven.nl geeft advies over het leggen van verbinding met sociale wijkteams, en geeft tips voor goede samenwerking met wijkteams.
De rol van de buurtsportcoach
Bora Avric van Movisie, landelijk kennisinstituut en adviesbureau voor het sociaal domein, ziet wel kansen voor buurtsportcoaches en sportaanbieders om samen te werken met wijkteams in hun gemeente. “Om goed in te spelen op de hulpvragen van bewoners, is een integrale aanpak van belang. Korte lijnen tussen jeugdzorg, zorg, welzijn, sport, wonen, onderwijs en werk en inkomen zijn essentieel. Een buurtsportcoach is een logische verbinder tussen de problematiek en casuïstiek van een wijkteam enerzijds, en sportverenigingen en andere sport- en beweegaanbieders anderzijds. Deze sportclubs moeten zich dan wel bewust zijn van de bredere rol die zijn dan moeten oppakken. En van de kwaliteit en professionaliteit die dat van hen vraagt.”
In Roermond werkt men met wijkteams en wordt de buurtsportcoach Noortje Versteegen daarbij nauw betrokken. “Via mijn contact met de wijkregisseur en deelname aan een werkgroep sociale samenhang, ben ik inmiddels een vaste deelnemer aan de maandelijkse overleggen van het wijkteam. Als verbinder tussen wijkteam en sport- en beweegaanbod, heb ik kunnen bijdragen aan een probleem van jongeren, ouderen of een gezin. Hierbij probeer ik altijd de doelgroep zelf te betrekken bij het bedenken, organiseren en uitvoeren van activiteiten. En een koppeling te maken met andere organisaties of activiteiten in de wijk.”
De handen ineen geslagen
Om gemeenten te ondersteunen bij het sturen op integraal werken hebben zeven Nederlandse kennisinstituten en de Werkplaatsen sociaal domein, de handen ineen geslagen en komen met een integraal aanbod. In het project Integraal Werken in de Wijk hebben Movisie, Nederlands Jeugdinstituut (NJi), Nederlands Centrum Jeugdgezondheid, Vilans en de Werkplaatsen Sociaal Domein hun krachten gebundeld. In nauwe samenwerking met burgers en cliënten, maatschappelijke organisaties en gemeenten worden actuele ontwikkelingen gevolgd en verbeterd. Daarbij gaat het om innovatieve vormen van samenwerking tussen organisaties, waarbij de cliënt centraal staat. Domein-overschrijdende effectieve interventies spelen hierbij een belangrijke rol .
Daarnaast werken in het Samenwerkingsverband erkenning van interventies samen: Kenniscentrum Sport, Movisie, Nederlands Jeugdinstituut (NJi), Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ), RIVM-Centrum Gezond Leven (CGL), Trimbos-Instituut en Vilans. Zij verzorgen tijdens het congres diverse workshops en sessies over sturen op integraal werken en lanceren het e-magazine Bouwstenen voor integraal werken, bedoeld voor beleidsmedewerkers en bestuurders van gemeenten.
Dit artikel werd verzorgd door Movisie.
