Impact EK Vrouwenvoetbal 2017

Van 16 juli tot en met 6 augustus 2017 vond in 7 speelsteden (Breda, Deventer, Doetinchem, Enschede, Rotterdam, Tilburg en Utrecht) het Europees Kampioenschap voetbal voor vrouwen plaats. Het heeft niet alleen in Nederland, maar ook in Europa vrouwenvoetbal nog beter op de kaart gezet. Het succes was groot, maar vooraf zeker niet vanzelfsprekend. De enorme run op toegangskaarten voor de wedstrijden van de OranjeLeeuwinnen bijvoorbeeld, was niet voorzien. Ook het stellen van gezamenlijke doelen met alle betrokken partijen was een intensief traject. Dit artikel biedt een overzicht van de belangrijkste onderzoeksresultaten en cijfers. Aangevuld met de ervaringen van Tobias Kuyvenhoven, projectleider WEURO 2017 binnen de Stichting EK Vrouwen 2017.

Economische impact

In opdracht van de KNVB heeft PricewaterhouseCoopers (PwC) een economische en maatschappelijke impact analyse uitgevoerd. De economisch analyse is uitgevoerd volgens WESP richtlijnen en kijkt naar de bestedingen van bezoekers, VIP’s, mediavertegenwoordigers, deelnemende teams en de organisatie zelf. Van zowel Nederland als geheel, als van drie afzonderlijke speelsteden (Doetinchem, Utrecht en Rotterdam) zijn cijfers bekend over de economische impact. Onderstaande infographic geeft de impact voor Nederland weer (klik om te vergroten).

Maatschappelijke impact

PwC deed ook onderzoek naar de maatschappelijke impact van het toernooi. Dat zoomde met name in op de achtergrond van de toeschouwers en de beleving van het EK. Een overzicht:

• Van de 240.000 bezoekers was 53% man en 47% vrouw.
• Bijna 218.000 bezoekers hebben een regulier ticket gekocht, de overige tickets zijn weggegeven aan VIPS en andere gasten.
• Van alle bezoekers kwam 64% uit Nederland, 34% uit de deelnemende landen en 2 % uit niet-deelnemende landen.
• Liefst 31% van alle bezoekers legde een bezoek af samen met hun kinderen.
• De bezoekers blijken zelf ook behoorlijk sportief: 89% geeft aan te sporten, waarvan 46% twee tot drie keer per week.
• Onder de Nederlandse bezoekers is 91% trots dat WEURO 2017 in Nederland georganiseerd is en denkt 93% dat het evenement bijdraagt aan een positief imago van Nederland.
• Van de buitenlandse bezoekers heeft 91% gastvrijheid ervaren in Nederland en vindt 88% dat het evenement bijdraagt aan een positief imago van Nederland.
• Meer dan driekwart van alle bezoekers heeft fijn contact gehad met andere (voor hen onbekende) bezoekers.
• De fanzones, waar tal van activiteiten voor de bezoekers plaatsvonden, zijn door 38% van de bezoekers bezocht. 72% van hen heeft deze activiteit als leuk ervaren en 79% is van mening dat het een positieve bijdrage heeft geleverd aan het toernooi.
• Het gemiddelde rapportcijfer kwam neer op een 8,5. Het meest tevreden blijken de bezoekers over de sfeer, het minst over de activiteiten in de stadions.

Spin-off van side-events

De spin-off van de side-events is onderzocht door DSP. Het onderzoek maakt duidelijk dat het side-events programma rond WEURO 2017 over het algemeen succesvol is verlopen. Het bereik van de verschillende side-events was redelijk tot goed, veruit de meeste deelnemers waren (zeer) enthousiast over de diverse activiteiten, de activiteiten hebben extra (media)aandacht gegenereerd en de organisatie van de side-events hebben geleid tot tal van nieuwe (lokale) samenwerkingsverbanden waar in de toekomst op kan worden voortgebouwd. De bijdrage van de side-events aan het maatschappelijke WEURO-doel om meer meiden en vrouwen aan het sporten dan wel voetballen te krijgen lijkt bescheiden, doordat in de verschillende side-events onvoldoende gericht is ingezet op nieuwe doelgroepen, de niet-sportende meiden.

Belangstelling voor vrouwenvoetbal toegenomen

De belangstelling voor het EK vrouwenvoetbal was groot. Mensen bezochten de wedstrijden in het stadion of volgden de wedstrijden op tv en via social media. Zes op de tien Nederlanders (8 miljoen mensen) volgden het toernooi. Onder hen waren iets meer sporters dan niet-sporters en iets meer voetballers dan niet-voetballers.

Tijdens het toernooi nam de interesse voor het EK zowel bij vrouwen als bij mannen toe. Voorafgaand aan het EK gaf 28% aan niet geïnteresseerd te zijn, na het EK was dat nog maar 16%. Opvallend was het antwoord op de vraag: vind je dat de organisatie van het EK een positieve invloed heeft op het imago van vrouwenvoetbal? Voor het EK beantwoordde 35 % van de respondenten dit positief. Na het EK steeg dit naar maar liefst 50% van de ondervraagde Nederlanders tussen 16 – 80 jaar. Lees hier het volledige rapport van Mulier.

Invloed op KNVB-lidmaatschap

Het aantal vrouwelijke KNVB leden groeit al enige jaren, in de afgelopen 10 jaar zelfs met 44%. In seizoen 2016/2017 lag het aantal vrouwelijke leden op 154.048. Tobias Kuyvenhoven: “Of er een duurzaam effect van WEURO 2017 is op het aantal actieve leden is nog te vroeg om te concludereren. Maar wat we wel al zien, is dat de instroom (nieuwe leden, die niet eerder hebben gevoetbald) van vrouwen en meisjes in de periode na EK 2017 met 4,4 % is gegroeid. Ten opzichte van dezelfde periode in het jaar daarvoor is dat aanzienlijk hoger.”

Europese belangstelling voor vrouwenvoetbal

Niet alleen in Nederland, maar ook in Europa is de belangstelling voor vrouwenvoetbal toegenomen. Cijfers van de UEFA geven aan dat het EK in Nederland alle records heeft gebroken. Daarnaast geven cijfers uit de jaarlijkse meting in 55 landen aan dat ook op andere vlakken de belangstelling in vrouwenvoetbal is toegenomen:

• Toename van 7,5 % van geregistreerde vrouwelijke voetballers tussen 2016 en 2017
• Europa kent zes landen met meer dan 100.000 voetballende vrouwen en meisjes (Engeland, Frankrijk, Duitsland, Noorwegen, Zweden en Nederland)
• Het aantal professionele en semi-professionele speelsters is meer dan verdubbeld: van 1.680 (2013) naar 3.572 (2017)
• Toename aantal gekwalificeerde coaches van 17.553 (2016) tot 19.474 (2017)
• Toename van 70% in aantal gekwalificeerde officials: van 7505 (2013) naar 12785 (2017)

Intensief proces vooraf

Voor de organisatie van het EK is de Stichting EK Vrouwen 2017 opgericht. Tobias Kuyvenhoven schoof namens de KNVB aan als operationeel projectleider bij het bestuur van deze stichting, destijds bestaande uit Bert van Oostveen, Michael van Praag en Jan Dirk van der Zee. De stichting werkte samen met de UEFA, vertegenwoordigers van de zeven speelsteden, de zeven stadion eigenaren en de betaald voetbalorganisaties die in deze stadions speelden. De stichting is in 2018 omgezet in een permanente stichting (Stichting KNVB Events) om ondersteuning en organisatie van grote evenementen mogelijk te maken. Het volgende toernooi is het UEFA EURO 2020, waar Amsterdam 1 van de 12 speelsteden is.

Kuyvenhoven: “Om breed draagvlak voor WEURO2017 te creëren, hebben de stakeholders vijf gezamenlijke doelen vastgesteld. Hieraan ging een intensief proces vooraf. In een eerste stakeholdersbijeenkomst – al in juni 2015 – zijn kaders en tijdlijn vastgesteld. In september dat jaar is uit een 2e sessie een shortlist met gezamenlijke doelen voortgekomen. Als stichting hebben we in december 2015 een voorstel voor vijf gezamenlijke doelen (op hoofdlijnen) voorgelegd en vervolgens vastgesteld:

• een veilig, succesvol en goed georganiseerd toernooi
• sfeervolle stadions en regionale spin-off
• vergroten van de bekendheid van vrouwenvoetbal in Nederland
• verbeteren van het imago van vrouwenvoetbal in Nederland
• meer participerende meisjes en vrouwen in de sport in Nederland, in het bijzonder in het voetbal”

Lokale doelen

Een groot voetbaltoernooi verspreid over meerdere steden spelen, is al vaker gedaan. De ervaring leert dat de ambities van de verschillende steden flink kunnen verschillen. Kuyvenhoven: “Dit hangt af van de grootte van de stad, maar ook van de ligging en de omgeving. De verschillende speelsteden hebben ieder ook eigen doelen geformuleerd. Zo wilde Breda 10% meer meisjes aan het voetballen krijgen in 2017 (ten opzichte van 2015). Enschede wilde een nieuwe generatie inspireren om beter en meer te gaan bewegen. En Utrecht wilde voetbal als gezonde sport promoten en bijdragen aan de gezonde leefstijl van de bewoners. De meeste doelen van individuele stakeholders sloten goed aan op de overkoepelende doelen, maar met zoveel verschillende stakeholders lukt het niet om alle doelen op elkaar aan te laten sluiten. De ruimte geven om op ‘lokaal’ niveau te streven naar concrete en relevante doelstellingen maakt het totale project weliswaar complexer, maar vergroot tegelijkertijd de kans op een duurzaam positief spin-off van het evenement.”

Verwachtingen overtroffen

Nog niet eerder vond een dergelijk vrouwen voetbaltoernooi plaats in Nederland, echt vergelijkingsmateriaal had de toernooi-organisatie dan ook niet. Kuyvenhoven: “Het doel was om het EK in Zweden (2013) te overtreffen qua toeschouwers en belangstelling. In Zweden werd het toernooi ook gehouden in 7 speelsteden met een totaal aantal bezoekers van iets minder dan 217.000. Dat doel hebben we gehaald”:

EK geschiedenis in kader met winnaars en aantal landen dat deel nam

Doelen kaartverkoop

Wat betreft kaartverkoop was het streven om 250.000 kaarten weg te zetten (verkoop en gratis kaarten). Kuyvenhoven: “Uiteindelijk heeft het natuurlijk geholpen dat Nederland zo succesvol was. Ook was het spannend wat landen als Duitsland en België zouden doen, gezien de toestroom van hun fans. Uiteindelijk hebben we ook dit doel gehaald, al zijn niet alle kopers van de 254.000 weggezette kaarten op komen dagen.”

Successen en leerpunten

Uiteindelijk werd het toernooi op meerdere vlakken een groot succes. Kuyvenhoven geeft aan dat natuurlijk erg fijn was dat er geen grote incidenten zijn geweest. Vooraf was de terreurdreiging een punt van zorg, maar gelukkig beperkte deze situatie zich tot een dreiging en is door alle betrokken organisaties nauwkeurig en adequaat gehandeld en gecommuniceerd. De Stichting is trots dat de vijf vooraf gestelde doelen zijn behaald en er spin off van meiden- en vrouwenvoetbal in Nederland en in andere EU landen zichtbaar is. Tot slot was het ook prettig dat alle deelnemende landen positief commentaar gaven op het toernooi.

Kuyvenhoven: “Een leerpunt is dat het contract dat stadions moeten afsluiten, inclusief financiële paragraaf, veel vergt van de stadioneigenaren en reguliere gebruikers van de stadions. Een inschatting van de kosten maken tijdens de bidfase, 3 jaar voorafgaand aan het toernooi, is lastig en risicovol gebleken. Dit is iets waar we veel van geleerd hebben. Bij een volgend bidtraject zullen we dit op een andere wijze vorm proberen te geven.” De ambities om als gastland voor een toekomstig toernooi te fungeren zijn er zeker.

Lees meer

• Lees ook: EK vrouwenvoetbal zorgt voor impact in Tilburg

Headerfoto: KNVB