Waarom zijn deze argumenten belangrijk?
Het is van belang dat de leefomgeving mensen uitnodigt tot bewegen, spelen en sporten. En dat dit thema niet ondersneeuwt door onder andere (urgente) vraagstukken rondom klimaatadaptatie, luchtkwaliteit, zorg of mobiliteit. Een beweegvriendelijke omgeving kan met een goede, integrale aanpak juist naadloos aansluiten bij deze uitdagingen. Deze argumenten helpen je hierbij.
In dit artikel geven we de elf argumenten weer met een korte uitleg.
Totstandkoming
In 2013 heeft TNO in opdracht van Kenniscentrum Sport & Bewegen onderzoek gedaan naar de voordelen van een beweegvriendelijke omgeving voor de maatschappij. Daar kwamen tien heldere argumenten naar voren die vanuit verschillende beleidsvelden pleiten voor het beweegvriendelijk inrichten van de omgeving. De afgelopen tien jaar zijn er talloze nieuwe onderzoeken en inzichten bij gekomen. Dus werd het tijd om de argumenten te vernieuwen.
Kenniscentrum Sport & Bewegen heeft de kennis gebundeld met die van het Mulier Instituut, RIVM, Fontys Sporthogeschool en HOWEST/Vital Cities. Samen zijn elf argumenten voor een beweegvriendelijke omgeving geformuleerd. Deze argumenten zijn gebaseerd op een uitgebreid literatuuronderzoek en vind je terug in de onderstaande instrumenten:
- De infographic geeft je handvatten om je collega’s en andere stakeholders die met ruimtelijke vraagstukken bezig zijn eenvoudig mee te nemen in het belang van een beweegvriendelijke omgeving. Zo zorg je ervoor dat zij bij de (her-)inrichting van wijken of andere plekken ook aandacht hebben voor sport en bewegen.
- De onderbouwing biedt een uitgebreide uitleg bij ieder argument. Deze kun je gebruiken in gesprekken met collega’s en stakeholders, of bij het ontwikkelen van je visie of beleid omtrent dit thema.
Een beweegvriendelijke omgeving…
… verbetert de fysieke gezondheid
Bewegen is goed voor de algehele gezondheid en conditie. Elementen zoals fitnesstoestellen, parken en wandelpaden nodigen bewoners uit om te sporten en te bewegen in hun woonomgeving.
… bevordert de mentale gezondheid en welzijn
Een beweegvriendelijke omgeving is vaak een groene omgeving met ruimte om te bewegen en te sporten. Een groene woonomgeving is goed voor de mentale gezondheid en het mentale welzijn van bewoners.
… draagt bij aan de (motorische) ontwikkeling
Een omgeving met groen, parken en speelplekken nodigt uit tot bewegen en buitenspelen. Dit is goed voor de ontwikkeling van motorische en sociale vaardigheden van kinderen. Een omgeving met veel groen maakt kinderen rustiger en meer gefocust, waardoor zij beter kunnen leren.
… voorkomt chronische ziekten
Een omgeving die bewegen faciliteert en stimuleert, kan helpen bij het voorkomen van verschillende chronische ziekten. Naast voordelen voor het individu heeft de preventieve werking van een beweegvriendelijke omgeving ook maatschappelijke voordelen, doordat minder mensen chronische aandoeningen ontwikkelen.
… stimuleert actieve mobiliteit
De toegang tot en aanwezigheid van infrastructuur voor wandelen, fietsen en ov leidt tot meer bewegen in het algemeen en tot meer actieve verplaatsingen. Ook andere kenmerken van de gebouwde omgeving kunnen hieraan bijdragen, zoals de connectiviteit van wegen en een hoge bebouwingsdichtheid.
… is (verkeers)veiliger
Verkeersremmende maatregelen en de aanwezigheid van voorzieningen voor wandelaars en fietsers dragen bij aan meer actieve mobiliteit en tot minder (verkeers)ongelukken. Ook maakt een veilige omgeving het uitnodigender om te sporten en te bewegen in het algemeen.
… kan bijdragen aan klimaatadaptatie
Een groene en blauwe omgeving kan regenwater opnemen of opvangen en hittestress verminderen (klimaatadaptiviteit). Door in te zetten op (gevarieerd) groen wordt bijgedragen aan het behoud van bijzondere en bedreigde soorten, zoals wilde bijen, en aan het bevorderen van de biodiversiteit.
… zorgt voor een schoner (leef)milieu
De transitie van gemotoriseerd verkeer naar actieve mobiliteit vermindert de uitstoot van schadelijke gassen en het gebruik van fossiele brandstoffen, en dus fijnstof in de leefomgeving. Bewoners hebben daardoor minder last van luchtvervuiling en geluidsoverlast. Wanneer het autobezit en -gebruik daalt door actieve mobiliteit, blijft bovendien meer ruimte over voor actieve vervoerwijzen (sport en spel) en groen in de openbare ruimte. Zo draagt een beweegvriendelijke omgeving bij aan een schoner en aantrekkelijker leefmilieu.
… verbetert de leefbaarheid en sociale cohesie
Een beweegvriendelijke omgeving kent minder criminaliteit. Daarnaast spelen buurtgroen en open plekken (zoals parken en pleinen) een rol in het bevorderen van de sociale cohesie in een buurt. De plekken fungeren als locaties waar buurtgenoten elkaar laagdrempelig kunnen ontmoeten. Verder heeft een beweegvriendelijke omgeving minder last van de uitstoot van schadelijke gassen en lawaai van verkeer, wat bijdraagt aan de leefbaarheid.
… is leeftijdsvriendelijk
Een beweegvriendelijke omgeving is geschikt om te wandelen, zowel recreatief (bijvoorbeeld wandelen in de vrije tijd) als doelmatig (bijvoorbeeld fietsen naar het werk). In combinatie met de aanwezigheid en toegankelijkheid van recreatieve faciliteiten, parken, open plekken, alledaagse voorzieningen en speelplekken is een beweegvriendelijke omgeving geschikt voor zowel ouderen als kinderen. Zij kunnen er comfortabel en veilig bewegen, en de afstanden tot voorzieningen zijn beperkt. Recreatief en doelmatig bewegen zijn ook goed voor de cognitieve ontwikkeling en gesteldheid.
… verbetert het vestigingsklimaat
Een omgeving die beweegvriendelijk is, kan door gemeenten en regio’s ingezet worden voor gebiedsmarketing of citybranding. Een beweegvriendelijke omgeving biedt een aantrekkelijke en gezonde omgeving om in te werken en wonen, en is goed bereikbaar met het openbaar vervoer, te fiets en te voet. Dit maakt een beweegvriendelijke gemeente of regio ook aantrekkelijk voor (nieuwe) bedrijven als plek om zich te vestigen.
Hoe pas ik de argumenten toe?
Het thema gezonde leefomgeving staat gelukkig steeds hoger op de agenda, maar sport en bewegen hebben binnen het ruimtevraagstuk lang niet altijd prioriteit. Deze argumenten en de onderbouwing kunnen helpen in het agenderen en prioriteren van het thema. Bijvoorbeeld wanneer er een startnotitie wordt opgesteld om het gesprek in het college of in de gemeenteraad te starten over een beweegvriendelijke omgeving. Of op het moment dat er nieuwe gebiedsontwikkelingen zijn of herinrichtingen plaatsvinden, dan helpen de argumenten om iedereen aan boord te krijgen. Een randvoorwaarde voor het agenderen en prioriteren van de beweegvriendelijke omgeving is wel dat je op het juiste moment en bij de juiste mensen aan tafel komt te zitten.
Meer lezen
- Wil je aan de slag met het ontwikkelen van beleid? Volg dan de e-learning ‘De negen stappen naar een beweegvriendelijke omgeving’.
- Heb je hulp nodig bij concrete inrichtingsvraagstukken? Bekijk dan de Bouwstenen van de beweegvriendelijke omgeving.
- Wil je meer zicht op hoe beweegvriendelijk een buurt of wijk is? Probeer dan de BVO Scan.
- Ben je op zoek naar inspiratie voor een beweegvriendelijke omgeving? Kijk dan in de Atlas beweegvriendelijke omgeving.
