Sportaccommodaties gebruiken een flinke hoeveelheid energie. De energierekening is dan ook een van de grote kostenposten voor eigenaren van sportaccommodaties. De laatste jaren zijn er steeds meer initiatieven om sportaccommodaties te verduurzamen. Van het aanleggen van zonnepanelen, tot het aanpassen van de verlichting (LED), het vervangen van de Hr-ketel, of het verbeteren van de isolatie. Niet voor niets is verduurzaming van sportaccommodaties één van de pijlers in deelakkoord 2 van het Nationaal Sportakkoord: duurzame sportinfrastructuur.
Meer lezen in deze serie?
Bekijk ook de andere artikelen in deze reeks. We staan bijvoorbeeld stil bij nieuwe bekostigings- en financieringsvormen voor sportstimulering, zoals Sport Impact Bonds of het inzetten van Social Return bij aanbestedingen voor sport.
Andere artikelen in ‘Een nieuw verdienmodel in de sport’:
Energiezuinige sportaccommodaties staan hoog op de politieke agenda
De ministeries van BZK, EZK, VWS en OCW hebben het initiatief genomen om een Kennisplatform Energietransitie Maatschappelijk Vastgoed (KEMV) op te richten ter ondersteuning van de verduurzaming van gebouwen in de sector Maatschappelijk vastgoed. Om in 2030 tot 49% CO2 reductie in Nederland te komen, moet in de gebouwde omgeving fors verduurzaamd worden. Door meer samenwerking tussen de diverse kenniscentra uit de verschillende sectoren is meer kennis inzetbaar en kan de opgave voor de diverse sectoren sneller en efficiënter ingevuld worden.
In samenwerking met de Vereniging Sport en Gemeenten, NOC*NSF en Platform Ondernemende Sportaanbieders (POS) worden drempels voor verduurzaming weggenomen zodat in gezamenlijkheid wordt gewerkt naar toekomstbestendige (CO2-arme) sportaccommodaties. Kenniscentrum Sport & Bewegen ondersteunt eigenaren van sportaccommodaties (gemeenten, verenigingen en ondernemers) met kennis over verduurzamingsmaatregelen, subsidies en financiering, uitleg van maatregelen en goede voorbeelden op www.duurzamesportsector.nl.
Met alternatieve bekostigings- en financieringsmethoden bedoelen we:
- ‘Alternatief’: relatief nieuwe instrumenten en/of anders dan op dit moment gebruikelijk is in de sportsector.
- ‘Bekostiging’: iemand neemt de kosten van een investering voor zijn rekening, bijvoorbeeld via een subsidie of gift.
- ‘Financiering’: ter beschikking stellen van financiële middelen tegen een rente (lening), bedoeld om een tijdelijk geldtekort te overbruggen.
Subsidieregelingen voor verduurzaming sportaccommodaties
Maatregelen om energie te besparen zijn uiteraard niet alleen goed voor de portemonnee, ook voor het milieu. Daarom zijn er diverse subsidies beschikbaar om duurzaamheidsmaatregelen te stimuleren.
In een eerder artikel in deze reeks beschreven we de subsidieregeling ‘Stimulering bouw en onderhoud sportaccommodaties’ (BOSA), bedoeld voor investeringen in de bouw, de aanschaf en het onderhoud van sportaccommodaties en sportmaterialen. Vanuit de BOSA kan, bovenop de 20 % BTW compensatie, subsidie worden verstrekt voor bepaalde energiebesparende maatregelen, tot 10% van de kosten (incl. btw). Voorheen bestond hiervoor de regeling ‘Energiebesparing en duurzame energie sportaccommodaties’ (EDS). Deze is per 1 januari 2019 opgegaan in de BOSA.
De regeling ‘Stimulering Duurzame Energieproductie’ (SDE+) (later dit jaar SDE++) is er om kostenefficiënte energieopwekking te stimuleren, bijvoorbeeld door de aanleg van zonnepanelen. Voor de hoeveelheid geproduceerde energie via de panelen ontvangt een sportvereniging subsidie. Het subsidiebedrag is variabel en wordt onder meer gekoppeld aan de energieprijs op de markt.
Daarnaast zijn er vaak nog aanvullende gemeentelijke, en soms provinciale, subsidieregelingen waar een sportvereniging aanspraak op kan maken. In de diverse begeleidingstrajecten voor verenigingen worden mogelijke subsidies ook geïnventariseerd.
Een goed en aantrekkelijk voorbeeld is ook de ⅓ regeling die een aantal gemeenten in het leven hebben voor verenigingen. De regeling bestaat uit drie onderdelen:
- maximaal 1/3 van de totale investeringskosten gefinancierd door een gemeentelijke subsidie;
- maximaal 1/3 van de totale investeringskosten gefinancierd door een gemeentelijke lening;
- minimaal 1/3 van de totale investeringskosten gefinancierd door eigen bijdrage vereniging (sponsoring, eigen middelen of een bijdrage uit een niet-gemeentelijke subsidie, zoals de regeling Stimulering bouw en onderhoud van sportaccommodaties).
Lenen en leasen
Het is mogelijk om de investering in energiebesparende of -opwekkende maatregelen op de “klassieke manier” te financieren. Sinds 2016 kent Stichting Waarborgfonds Sport (SWS) de mogelijkheid om borgstellingen te geven voor de volledige bancaire lening voor dit soort maatregelen. In 2016 en 2017 heeft SWS 110 ‘duurzame’ borgstellingen verstrekt. Er is ook een commerciële partij die bemiddelt in het verkrijgen van een lening via Maatschappelijk financieren.
Er zijn ook bedrijven die een leaseconstructie bij duurzaamheidsinvesteringen aanbieden, waarbij zij de investering van een sportvereniging volledig overnemen en de vereniging in termijnen de investering terugbetaalt. Dit kan op twee manieren. Bij ‘operational lease’ blijft het investerende bedrijf eigenaar van de apparatuur (bijv. LED-verlichting) en betaal de sportvereniging een vast bedrag per maand. Het investerende bedrijf neemt ook het onderhoud over en geeft een langdurige garantie op de werking.
Bij ‘as a service’-oplossingen neemt het bedrijf na de operationele termijn ook de producten weer terug.
‘Financial lease’ werkt met een onderpand, dit lijkt meer op een lening. Een sportvereniging wordt in dit geval direct eigenaar van de apparatuur en leent geld bij de andere partij om de investering te dekken.
Investeren in verduurzaming mogelijk met ‘gesloten beurs’
Nieuwe en alternatieve financieringsconstructies spelen in op de toekomstige kostenbesparing die met energiebesparingsmaatregelen wordt gerealiseerd:
Lokale fondsen
Een aantal grote gemeenten hebben lokale fondsen opgericht, al dan niet specifiek voor de sport, om de investeringen in verduurzaming te financieren. Voorbeelden zijn het Amsterdams Duurzaamheidsfonds en het Energiefonds Utrecht. De kosten voor de lening bij het fonds zijn gelijk aan de toekomstige afname van de energierekening. De investering gaat dan dus niet ten koste van de begroting van een sportvereniging. De leningen bij een lokaal fonds zijn aantrekkelijk omdat ze worden gekenmerkt door lage rentes en lange doorlooptijden.
ESCo’s
Een Energie Service Company (ESCo) is een partij die zelf investeert en ook garant staat voor de energieprestatie. In dit model sluit de eigenaar of exploitant van een sportaccommodaties een zgn. energieprestatiecontract (EPC) met de ESCo, waarbij de ESCo een vergoeding krijgt voor de geleverde energiediensten (investering, levering, besparing én onderhoud). De eigenaar of exploitant wordt daarmee volledig ontzorgd en heeft bovendien een garantie op de minimale energiebesparing. Omdat het EPC een bonus/malus-structuur kent, heeft de ESCo reden om te streven naar een zo hoog mogelijke energie-efficiëntie. Bovendien houdt de sportvereniging na afloop van de contractperiode een duurzamer pand over. Een voorbeeld hiervan is de Groningse Energie Service Compagnie (GrESCo).
Crowdfunding of Ledenobligaties
Als de businesscase rond is en de terugverdientijd van de investeringen is ongeveer duidelijk, kan ook door crowdfunding of ledenobligaties geld bijeen worden gebracht. Aangezien de rente op banken minimaal is en veel mensen de verduurzaming van de club een warm hart toedragen, is dit voor verenigingen en ondernemers in de sport een goed alternatief, dat zowel de duurzaamheid als de betrokkenheid bevordert. “Een mooi voorbeeld van een duurzaam clubhuis dat op deze wijze is gefinancierd is dat van de Rugbyclub Haarlem. Klik hier voor het artikel en de video.”
Overweegt u als gemeente om de bekostiging/financiering van het sport- en beweegbeleid te herzien? Raadpleeg dan de Financieringswijzer sport en bewegen.
