De STV wordt uitgevoerd door het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).
Participatie is zelf bepalen waar, wanneer en met wie je sport
De onderzoekers keken naar de georganiseerde breedtesport, samen sporten, het verenigingsleven en vrijwilligerswerk. De verwachting is dat mensen tot 2030 evenveel blijven sporten, maar de manier waarop ze dat doen verandert sterk. Verschillende factoren zijn daarop van invloed:
- Vergrijzing en migratie doen sportdeelname dalen: ouderen en niet-westerse migranten sporten gemiddeld minder.
- De toenemende aandacht voor een gezonde leefstijl, sport en ieders eigen verantwoordelijkheid daarin, doen sportdeelname juist weer stijgen.
- Georganiseerd sporten via clublidmaatschap krijgt concurrentie van flexibel sporten: mensen sporten vaker individueel of in zelfgevormde groepen en op niet-traditionele locaties. Dat is een uitdaging voor de meer traditioneel georganiseerde sportclubs en -accommodaties.
- Mensen willen een ‘totaalbeleving’ als ze sporten. Sportevenementen zoals color- en mud-runs, toertochten en marathons worden belangrijker. Ook dit vraagt iets van de manier waarop sportverenigingen hun aanbod organiseren.
- Ook vrijwilligers vragen meer flexibiliteit. Ze binden zich minder aan één club, maar doen verschillende vrijwilligersklussen. Sportclubs moeten bovendien concurreren met de stijgende vraag naar vrijwilligers op andere terreinen (mantelzorg, buurtparticipatie etc.).
Vitaliteit: fitte 55-plussers en zittende jeugd?
Regelmatig sporten of bewegen hoort bij een gezonde leefstijl. Het heeft een positieve invloed op chronische ziekten, overgewicht en de levensverwachting. De onderzoekers keken onder andere naar gezondheid, autonomie en motorische ontwikkeling en constateerden het volgende:
- Het aandeel Nederlanders dat voldoet aan de beweegrichtlijnen zal licht stijgen door de vergrijzing, aangezien voor ouderen een lagere norm geldt. Toch is de toekomstige 55-plusser een stuk vitaler dan de vorige generaties. Ze wandelen, fietsen en tuinieren bijvoorbeeld meer. Keerzijde is dat zij later met pensioen gaan en dus langer een veelal zittend werkbestaan leiden.
- Ook bij jongeren vormt voldoende beweging een uitdaging: het populaire gamen en sociale media als tijdverdrijf, maken de jeugd juist minder lichamelijk actief dan vorige generaties. Hoewel ouders en onderwijzers erkennen dat dit nadelig is voor de motorische vaardigheden van kinderen, neemt het aantal uren bewegingsonderwijs nog niet toe.
- Minder motorische vaardigheden, meer behoefte aan beleving en sneller resultaat willen zien met weinig inspanning: de verwachting is dat sportblessures, maar ook dopinggebruik door deze trend gaan toenemen.
Sporteconomie: lichte groei dankzij media en evenementen
Onderdeel van de sporteconomie zijn sportclubs, fitnesscentra, sportaccommodaties en overkoepelende sportorganisaties. Maar ook andere bedrijfstakken produceren activiteiten, goederen en diensten voor de sport. Denk bijvoorbeeld aan kleding en artikelen, sportbijlagen in kranten, sportuitzendingen op tv, gezondheidszorg gerelateerd aan blessures en horeca-uitgaven van sporters en bezoekers van evenementen. De sporteconomie zal naar verwachting licht groeien, dankzij de volgende trends:
- Steeds meer mensen zullen sport via de media gaan volgen. Nieuwe technologie voor uitzenden en volgen van sport maken dit mogelijk.
- Ook zullen steeds meer mensen commerciële sportevenementen bezoeken, die een totaalbeleving bieden.
- Niet alleen sport- en evenementbezoek, ook het aanschaffen van sportproducten past bij een gezonde leefstijl.
- Op het gebied van werkgelegenheid kunnen commercialisering en professionalisering van de sport leiden tot grotere werkgelegenheid in de sporteconomie. Wat (en of) de burger hiervoor wil betalen is lastig te voorspellen.
Sporttrends in topsport: behoudt Nederland zijn top-10 positie?
Nederland wil qua topsport in de Olympische en Paralympische top 10 eindigen. Daar is de afgelopen jaren hard aan gewerkt en Nederland doet het voor een klein land erg goed. Houden we dit vol? De STV schetst de kansen en bedreigingen:
- Nederland is en blijft goed in talentontwikkeling. Nieuwe technologische mogelijkheden zullen dit versterken. Maar de relatieve voorsprong die we hebben loopt risico door landen die economische groeien en meer gaan investeren in talentontwikkeling.
- De bevolkingsgroei in Nederland stagneert. Daardoor zullen ook landen die qua bevolkingsomvang sterk groeien, een toekomstige concurrent vormen voor onze top-10 positie.
De onderzoeksmethode
In de Rapportage sport 2014 hebben onderzoekers van SCP en andere onderzoeksinstituten de belangrijkste sportgerelateerde trends en ontwikkelingen gebundeld en becommentarieerd. De Sport Toekomstverkenning bouwt daarop voort, door die kennis over het heden en verleden aan te vullen met informatie over de toekomst. Zowel de Rapportage Sport als de Sport Toekomstverkenning kijken daarvoor naar de twintig Kernindicatoren Sport, die de belangrijkste terreinen binnen de sport in Nederland omschrijven. De STV onderzoekers gebruikten naast expertoordelen ook de DESTEP-methode. Deze methode neemt de belangrijkste demografische, economische, sociaalculturele, ecologische en politiek-institutionele ontwikkelingen mee.
Status van deze Sport Toekomstverkenning
De STV gebruikt dezelfde methodiek als de Volksgezondheid Toekomstverkenning 2014 van het RIVM. Die methodiek bestaat uit vier onderdelen: 1) heden en verleden, 2) trends naar de toekomst, 3) perspectieven en 4) kansen en keuzes. De Sport Toekomstverkenning heeft onderdelen 1 en 2 nu afgerond en in het najaar wordt aan onderdelen 3 en 4 verder gewerkt. De trendscenario’s zijn een tussenproduct en dienen als input voor de nieuwe sportbeleidsperiode vanaf 2017. De STV is geen harde voorspelling van de toekomst. Daarvoor bestaan te veel onzekerheden.
Lees meer
- De volledige rapportage Sport Toekomstverkenning met daarin alle trendscenario’s, cijfers en de gebruikte onderzoeksmethoden.
- De bredere vierjaarlijkse Volksgezondheid Toekomstverkenning van het RIVM.
- De Rapportage Sport van het SCP en andere onderzoeksinstituten, met feiten en cijfers die aan de basis liggen van de Sport Toekomstverkenning.
- Stand van zaken op de Kernindicatoren Sport.
