Om beweegmakelaars, programmamanagers en beleidsmakers te ondersteunen bij het evalueren van de samenwerking op lokaal niveau wordt gebruik gemaakt van de ‘Coordinated action checklist’ (zie kader). Ook kunnen de uitkomsten van dit traject worden gebruikt om -in het kader van horizontale verantwoording- proactief aan belanghebbenden of stakeholders te laten zien op welke manier wordt gewerkt aan het bereiken van organisatiedoelen.
Coordinated action checklist
Deze checklist is ontwikkeld door de Wageningen Universiteit en is samengesteld op basis van wetenschappelijke literatuur en een inventarisatie van bestaande tools. Het instrument bevat vragen over zes aspecten van samenwerking:
- algemeen
- geschiktheid van partners
- taken van partners
- relatie tussen partners
- groei van het netwerk
- profilering.
Toepassing in de lokale context
De oorspronkelijke checklist is voor het gebruik op twee punten aangepast. Ten eerste is om organisatorische redenen in Utrecht gekozen voor een digitale afname in plaats van een focusgroepgesprek. Twaalf beweegmakelaars zijn via email uitgenodigd vragen te beantwoorden over samenwerking met sociale partners in de wijk. Dezelfde vragen zijn door de sociale partners beantwoord over de samenwerking met deze beweegmakelaar. Een tweede lokale aanpassing is dat de vragen betrekking hebben op sportstimulering in plaats van gezondheidsbevordering.
Na het verzamelen en analyseren van gegevens ontvangt elke beweegmakelaar een persoonlijke rapportage met de voor hem of haar relevante resultaten van de partners. De uitkomsten laten zien hoe de samenwerking op de genoemde zes aspecten verloopt en in hoeverre de partner het daarmee eens is. Vervolgens gaat de beweegmakelaar met de partner in gesprek over de uitkomsten, bij voorkeur tijdens bestaande contactmomenten. Gezamenlijk stellen zij concrete actiepunten op voor de toekomst. Gesprekken kunnen gaan over gewenste veranderingen, middelen, menskracht en organisaties. Ook worden afspraken gemaakt over wie wat doet. Op deze manier ontstaat gecoördineerde actie en wordt samenwerking gefaciliteerd.
Het is mooi om door middel van dit traject een positieve bevestiging van mijn werk te krijgen van partners die ik minder vaak spreek
Beweegmakelaar Harten voor Sport
Wat zijn de ervaringen van beweegmakelaars?
De beweegmakelaars hebben gebruik gemaakt van een inloopmoment om hun ervaringen over het evaluatietraject met Kenniscentrum Sport te delen. Het evalueren van samenwerking met partners in de wijk ervaren zij als een positieve impuls. De beweegmakelaars zijn van mening dat het evalueren van samenwerking bijdraagt aan de kwaliteit van het werk en dat het inzicht geeft in successen en verbeterpunten van samenwerking. Beweegmakelaars noemen ook de volgende voor hen waardevolle uitkomsten.
- Bevestiging: Beweegmakelaars ontvangen bevestiging van partners over hoe ze hun rol vervullen in de wijk. Beweegmakelaars hebben vaak wel een idee hoe samenwerking verloopt, maar het is goed om dat ook terug te zien in een evaluatie. Een beweegmakelaar laat weten het prettig te vinden ‘bevestiging te krijgen van wat je weet en voelt’.
- Bewustwording: Door samenwerking te evalueren worden beweegmakelaars zich ervan bewust dat partners iets van je vinden. ‘Het invullen en terugkrijgen van resultaten maakt je daar scherp op’. Een andere beweegmakelaar noemt dit ‘bewustwording op een ander niveau’, doordat samenwerking systematisch wordt geëvalueerd.
- Nieuwe inzichten: Een belangrijke meerwaarde ligt in het feit dat beweegmakelaars feedback ontvangen van partners waarmee minder vaak contact is. Met name feedback van deze partners levert nieuwe inzichten op. En wanneer deze feedback ook nog eens positief is, werkt dit motiverend.
- Stimulans: Het evaluatietraject is voor beweegmakelaars een stimulans om afspraken met partners te maken en samenwerking bespreekbaar te maken. De informatie over wat goed en minder goed gaat en waar energie in gestoken moet worden is hierbij van toegevoegde waarde.
Organisatorische aandachtspunten
Het uitvoeren van een evaluatie vraagt om een tijdsinvestering van de beweegmakelaars. Het is daarom belangrijk om het traject aan te laten sluiten op bestaande werkzaamheden, zoals het bespreken van de resultaten tijdens reguliere overleggen tussen wijkpartners. Daarnaast is het goed om rekening te houden met de volgende aandachtspunten.
- Binnen een gemeente vinden vaak verschillende onderzoeken en evaluaties plaats, bijvoorbeeld door sportorganisaties en welzijnsorganisaties. Veel van deze organisaties werken met elkaar samen. Om niet een te groot beroep te doen op de belasting van de beweegmakelaars en de partners is een goede afstemming tussen verschillende evaluaties dan ook gewenst. Kijk bijvoorbeeld naar mogelijkheden om een gezamenlijk evaluatietraject te organiseren met betrokken organisaties.
- Ook kan de werkwijze op verschillende manieren worden ingevuld. Het is aanbevelenswaardig om deelnemers aan de evaluatie inspraak te geven en aan te sluiten bij de voorkeuren van beweegmakelaars door voor- en nadelen van een bepaalde werkwijze af te wegen. Naast het evalueren van samenwerking door middel van een digitale vragenlijst is het ook mogelijk interviews af te nemen of een focusgroepgesprek te organiseren.
De beweegmakelaar in de gemeente Utrecht
De beweegmakelaars in de Utrechtse wijken ondersteunen bewoners bij alle zaken die een rol spelen bij een gezonde leefstijl, zoals sport en bewegen, voeding en ontspanning. In opdracht van de gemeente Utrecht werken zij aan een breed en gespreid beweegaanbod dat aansluit bij de wensen en mogelijkheden van bewoners. Dit doen beweegmakelaars samen met sociale partners uit het onderwijs, het welzijnswerk, de sport en de gezondheidszorg. Binnen de wijken van Utrecht is de beweegmakelaar het aanspreekpunt voor bewoners en partnerorganisaties. Om de impact van de beweegmakelaar op het netwerk te versterken en de sportdeelname te vergroten, worden successen en verbeterpunten van de samenwerking in kaart gebracht.
Ik ben blij dat dit op deze manier wordt opgepakt, heel waardevol
Beleidsadviseur sportstimulering van de gemeente
Pilot
Dit traject is uitgevoerd als pilot. De tool is bedoeld om beweegmakelaars, programmamanagers en beleidsmakers te ondersteunen bij het evalueren van samenwerking op lokaal niveau. Tevens kunnen de uitkomsten van het traject worden gebruikt om in het kader van horizontale verantwoording vrijwillig aan belanghebbenden of stakeholders te laten zien op welke manier wordt gewerkt aan het bereiken van organisatiedoelen.
Meer informatie
Wilt u meer weten over lokale ervaringen, neem dan contact op met Martin van Rooijen (Harten voor Sport).
Verwijzingen
- Wagemakers, A., Koelen, M.A., Lezwijn, J., Vaandrager, L. (2010). Coordinated action checklist: A tool for partnerships to facilitate and evaluate community health promotion. Global Health Promotion 2010; 17(3): 17-28.
