Praktijkonderzoeken Bewegen in de buitenruimte
Dit voorjaar zijn de eerste projecten van de call ‘KIEM Sport 2021 Beweegvriendelijke openbare ruimte’ van Regieorgaan SIA afgerond. Deze eenjarige praktijkonderzoeken leverden relevante inzichten op. Daarnaast resulteerden ze in een aantal concrete en toepasbare instrumenten om aan de slag te gaan met een beweegvriendelijke omgeving, die in de Kennisbank Sport & Bewegen te vinden zijn.
In totaal startten in het voorjaar van 2022 acht projecten. Tijdens de eindbijeenkomst van de KIEM Sport projecten in voorjaar 2023 in Utrecht, zijn de resultaten van deze projecten gepresenteerd en besproken. Hieronder vind je een korte samenvatting en de links naar de onderzoeksrapporten, die ook zijn opgenomen in de Kennisbank Sport & Bewegen.
Spelen, Bewegen en Ontmoeten in Roosendaal
In het project Spelen, Bewegen en Ontmoeten in Roosendaal werkten de Fontys Sporthogeschool, samen met Sportservice Noord-Brabant, de gemeente Roosendaal en lokale stakeholders een jaar lang aan het vormen van een draaiboek en een toolkit waarmee de gemeente aan de slag kan gaan met de beweegvriendelijke omgeving. Het draaiboek legt helder uit hoe je visies en beleid van verschillende afdelingen verbindt. En ook hoe je tot een omgeving komt die uitnodigt tot spelen, bewegen en ontmoeten. In de toolkit zijn instrumenten verzameld die dat mogelijk maken.
Het draaiboek en de bijbehorende toolkit staan in de Kennisbank Sport & Bewegen.
Heel Haarlem Wandelt
Het project Heel Haarlem Wandelt van de Hogeschool Inholland, Sportsupport en de gemeente Haarlem keek naar twee wandelinterventies in Haarlem. Het geeft inzicht in wat ervoor zorgt dat een interventie wel of niet werkt. Een belangrijke conclusie is dat het BVO-Model goed toegepast moet worden. Alleen het realiseren van een wandel- of beweegroute (de hardware) is niet genoeg. Ook activeren van mensen (de software) en het organiseren vanuit een visie en borging binnen de juiste organisaties (de orgware) zijn van wezenlijk belang om een interventie te laten slagen.
Lees het rapport Heel Haarlem Wandelt.
Beweegroutes in Montfoort
Ook Montfoort heeft gekeken naar een beweegroute. Het Mulier Instituut en de Fontys Sporthogeschool analyseerden samen met de gemeente hoe het proces eruitziet om tot een beweegroute te komen. En wat de belangrijkste aspecten zijn voor een succesvolle beweegroute. Ook hier blijkt weer dat vooraf goed nadenken een belangrijke voorwaarde is voor het welslagen van een beweegroute. Nadenken over wat je wilt bereiken met een beweegroute, voor wie je die realiseert en hoe je ervoor zorgt dat de route goed aansluit op de behoefte. Je moet dit proces doorlopen vóórdat je een beweegroute gaat realiseren. Deze video laat dat duidelijk zien:
Urban Sport Programmering in Zuilense Vecht
Op de grens tussen Utrecht en Maarssen wordt gewerkt aan de herontwikkeling van het sportpark Zuilense Vecht. Er komen onder andere nieuwe woningen en een urban sportpark. Maar hoe kom je tot een gedragen programmering? Welke activiteiten sluiten aan op de behoefte? De Hogeschool Utrecht ging samen met de lokale stakeholders en experts – maar vooral samen met jongeren en kinderen – aan de slag om die programmering vorm te geven. Deze methode leidde tot een sterk netwerk en een opzet voor de programmering. Die kan direct van start bij oplevering van het park. En misschien al wel eerder. Het co-designproces dat volgde, is ook een goede basis voor andere gemeenten en organisaties om hun eigen proces in te vullen.
Lees het rapport Zuilense Vecht Lin(k)t Urban Sports.
Changing Views in Maastricht
In Maastricht onderzocht de Fontys Sporthogeschool de mogelijkheid om door middel van co-design de verbinding tussen kinderen uit verschillende wijken te verbeteren. Waarbij vooral werd samengewerkt met de kinderen uit een kwetsbare wijk. De kinderen werden betrokken bij het ontwikkelen van aanbod van sport- en beweegactiviteiten dat aansluit op wat zij belangrijk vinden. Hiervoor gebruikten de onderzoekers onder meer photovoice en de app Missie Master. Daarnaast ontwikkelden de projectleden een efficiëntiebarometer. Hiermee kunnen buurtsportcoaches hun werk monitoren. Een belangrijk resultaat van dit project is, dat de gemeente de ontwikkelde programmering ook gaat uitvoeren. Ook bekijkt de gemeente hoe ze deze methode ook in andere wijken kan inzetten.
Lees het rapport Changing Views.
SmartMoves Singel Breda
Breda heeft geëxperimenteerd met het aanleggen van een interactieve beweegroute langs de Singel. Deze route – gecombineerd met een app – moet inwoners stimuleren om meer te gaan bewegen. Dit proces is uitgevoerd in co-creatie met studenten en een aantal andere lokale organisaties. Een belangrijke les uit het onderzoek is, dat je goed moet nadenken over wanneer en hoe je een route promoot, als je een experiment gaat uitvoeren en nog geen ‘af’ product realiseert, zodat de verwachting duidelijk zijn. De verwachtingen van de route bleken bij de opening niet te kunnen worden waargemaakt, waardoor de gebruikers die er waren na een eerste kennismaking niet meer terugkwamen en er bijsturing nodig was. Ook een aantal aannames die gedaan werden over potentiële gebruikers bleken niet helemaal juist. Een goede analyse vooraf is dus belangrijk.
Het eindrapport is nog niet gepubliceerd. Zodra het rapport beschikbaar is, plaatsen we het rapport in de Kennisbank Sport en Bewegen en voegen we de link toe in dit artikel.
Beter Meten, Meer Bewegen in Noord-Holland
Het project Beter Meten, Meer bewegen van Team Sportservice en de Hogeschool Arnhem Nijmegen richtte zich op het verbeteren van het Buurtsportcoach Kompas én de rol van de buurtsportcoach binnen de beweegvriendelijke omgeving. Het Buurtsportcoach Kompas is een instrument dat inzicht geeft in de effectiviteit van het werk van de buurtsportcoach en hoe de buurtsportcoach nog meer impact kan maken. In het onderzoek is getoetst hoe de buurtsportcoaches het instrument ervaren en wat er verder nog verbeterd kan worden. Daarnaast is de rol van buurtsportcoaches bij het beweegvriendelijk inrichten van de omgeving onderzocht. Vaak wordt er vanuit de hardware (de inrichting) naar een beweegvriendelijke omgeving gekeken. Terwijl een benadering vanuit de software (activatie) ook heel goed mogelijk is. De buurtsportcoach signaleert dan tijdens zijn of haar activiteiten bepaalde belemmeringen of kansen, die vervolgens tot aanpassingen in de omgeving kunnen leiden.
Lees het rapport Beter meten, meer bewegen in Noord-Holland.
Urban Sports Amsterdam
De Hogeschool van Amsterdam onderzoekt hoe urban sports beter ingepast kan worden binnen de lessen lichamelijke opvoeding (LO) in het voortgezet onderwijs. Door met leerlingen, experts en docenten LO in gesprek te gaan over de wensen, behoeften en uitdagingen, willen de onderzoekers tot een menukaart en een checklist komen. Deze instrumenten moeten de verbinding tussen de urban sports-plekken en de lessen LO en urban sports in de gymles verbeteren. Uit het project blijkt dat de urban sports-voorziening in de omgeving van de school vaak niet aansluit bij wat de jongeren leuk vinden en dat die behoefte per school kan verschillen. Bovendien blijkt dat LO-docenten zich vaak onvoldoende vertrouwd voelen met urban sports, om urban sports-lessen te verzorgen. Ook het risico dat soms met urban sports gepaard gaat, maakt dat LO-docenten terughoudend zijn in het aanbieden van deze lessen.
Lees het rapport Urban Sports.
Vervolg
In 2022 zijn zes nieuwe projecten gestart. Meer informatie over deze projecten vind je hier. Ook deze projecten volgen we vanuit Kenniscentrum Sport & Bewegen. In dit artikel lees je onze samenvatting van de onderzoeken.
Aan de slag
Wil je zelf aan de slag met een beweegvriendelijke omgeving? Kijk eens op de themapagina van Kenniscentrum Sport & Bewegen, bezoek de website van de Beweegvriendelijke Buurt of lees meer artikelen over dit onderwerp op Allesoversport.nl.
