Het belang van bewegen voor kinderen
De fase van 0 tot 4 jaar is erg belangrijk als het gaat om fysieke en mentale gezondheid en een goede ontwikkeling van kinderen. Gewoontes die een kind op jonge leeftijd ontwikkelt, zijn zeer bepalend voor de rest van zijn of haar leven. Dat is onder andere te zien bij latere sport- en beweegdeelname en de kans op overgewicht. Maar de effecten van bewegen bij kinderen zijn veel breder. Hoe goed zit een kind in z’n vel? Leert het om samen te werken? Kan het kind zich goed concentreren? Kortom: bewegen, dat is leuk én gezond.
Beweegadvies 0-4 jaar
Begin 2022 is het beweegadvies voor 0- tot 4-jarigen uitgebracht. Dat advies zegt ook wat over stilzitten en beeldschermgebruik, uitgesplitst per leeftijdsgroep. Het verschijnen van het advies is een goede aanleiding om extra op bewegen in te zetten bij de jongste kinderen.
De toegevoegde waarde van erkende interventies
Veel organisaties willen meer inzetten op meer bewegen. Denk aan kinderdagverblijven. Hoe doe je dat in de praktijk? Welke aanpakken zijn al elders succesvol ingevoerd? Bij welke aanbieders kun je aankloppen voor inspiratie, tips en samenwerking? Je hoeft niet zelf het wiel opnieuw uit te vinden. Oriënteer je op bestaande aanpakken die zich al in de praktijk bewezen hebben en waar je zo mee aan de slag kunt, eventueel met aanpassingen op je eigen situatie. We geven een overzicht van erkende sport- en beweeginterventies voor kinderen van 0 tot 4 jaar.
Interventies: niveaus van erkenning
Interventies die erkend zijn, zijn allemaal goed uitvoerbaar. We maken onderscheid in drie niveaus van erkenning.
Goed beschreven: er is een goede beschrijving van doelen, doelgroep, aanpak en randvoorwaarden.
Goed onderbouwd: voldoet aan de eisen van vorige niveau. Heeft bovendien goede onderbouwing door theorie, modellen of onderzoek.
Effectief: voldoet aan de eisen van vorige niveaus. Bovendien is effectiviteit bewezen in theorie en praktijk.
SuperFIT (Effectief)
SuperFIT is een aanpak voor de kinderopvang op maat. Per locatie wordt via een behoeftepeiling bepaald wat nodig is. De aanpak heeft drie pijlers. De eerste is voeding en beweging. De tweede de opvang en de thuisomgeving, De derde drie verschillende soorten omgeving: fysiek, sociaal en beleid.
- Voor kinderen van 2 tot 4 jaar op het kinderdagverblijf
- Bij voorkeur via een lokale uitvoerder gezocht zoals een leefstijlcoach, combinatiefunctionaris of gezondheidsbevorderaar
- Advies en ondersteuning vanuit de aanbieder op diverse gebieden
Lees meer over deze aanpak en contactpersonenen die je op weg kunnen helpen. En bekijk een korte introductie.
Scholing Een Gezonde Start (Goed onderbouwd)
Een Gezonde Start is de scholing van Gezonde Kinderopvang. Bij de scholing hoort een tweedaagse train-de-trainer, die een stafmedewerker uit de organisatie opleidt tot coach Gezonde Kinderopvang. De coach wordt het aanspreekpunt voor gezonde leefstijl binnen de organisatie en schoolt de eigen collega’s structureel in Een Gezonde Start.
- Voor kinderen van 0 tot 12 jaar op kinderdagverblijven, buitenschoolse opvang en gastouderopvang
- Tweedaagse train-de-trainer gevolgd door invoering binnen eigen organisatie
- Gebaseerd op onderbouwde inzichten rond leefstijl, opvoeding, diversiteit en kinderopvang
- Via themamodules kan de organisatie zich verdiepen in voeding, beweging, uitdagend spelen, mediawijsheid, seksuele ontwikkeling en andere gezondheidsthema’s
- Ook onderdeel: eigen voorbeeldgedrag, opzetten van beleid, borgen van gezonde leefstijl in de organisatie en bespreekbaar maken bij ouders
Gezonde kinderopvang is heel breed, het gaat echt over gezonde leefstijl.
Marie-José, coach gezonde kinderopvang bij SB Kinderopvang
Lees meer over deze leefstijlaanpak en contactpersonen die je op weg kunnen helpen. En lees: Gezonde Kinderopvang: kansen voor bewegen bij gezonde opgroeien.
Tigers op Recept (Goed onderbouwd)
Tigers op Recept is een aanpak voor kinderen met (risico op) overgewicht. In de wekelijkse begeleide Tigers-lessen worden de kinderen meegenomen in de belevingswereld van Timmy en Tina de Tijgers. De interventie wordt uitgevoerd door een vechtsportclub.
- Gericht op kinderen van 2 tot en met 6 jaar, voor sportvereniging maar ook geschikt voor kinderopvang of onderwijs
- Interventie duurt 2 jaar en bestaat uit 6 thema’s van elk 3 maanden
- Belangrijke levensvaardigheden, zoals omgaan met vreemden en pestkoppen, zijn ook onderdeel van de interventie
- Met opdrachten voor thuis. Ouders worden betrokken!
Lees meer over deze aanpak van Tigers op Recept en contactpersonen die je op weg kunnen helpen.
Beweegkriebels (Goed onderbouwd)
Met Beweegkriebels bied je kinderen minimaal één uur per dag spel en beweging. De aanpak ondersteunt en schoolt professionals in hoe ze een leuk, verantwoord en nieuw beweegaanbod kunt ontwikkelen en aanbieden. Beweegkriebels in het kort:
- Voor baby’s, dreumesen en peuters op kinderdagverblijf, bij gastouders en op het consultatiebureau
- Training voor pedagogische medewerkers: 7 bijeenkomsten van 2,5 uur
- Training leidt tot toepassing Beweegkriebels activiteiten (1 uur per dag)
- Opbouw van het aanbod in leeftijd en moeilijkheidsgraad
- Pedagogisch medewerkers begeleiden de activiteiten en doen zelf mee
- Informatie over bewegen voor ouders door middel van een ouderbijeenkomst
Lees meer over deze beweegaanpak en contactpersonen die je op weg kunnen helpen.
nijntje Beweegdiploma (Effectief)
Het nijntje Beweegdiploma richt zich op veel en gevarieerd bewegen. Voor de uitvoering van de interventie is een keurmerk nodig. Dat verkrijg je door een nijntje Beweegdiploma-bijscholing te volgen. De Koninklijke Nederlandse Gymnastiek Unie (KNGU) biedt ondersteuning. Eventueel kan de buurtsportcoach in de wijk dat ook doen.
- Voor kinderen van 2 en 3 jaar op kinderdagverblijven en sportverenigingen
- 20 lessen van 45 tot 60 minuten per les. Wekelijks minimaal 1 les
- Uitvoering in gym- of speelzaal
- Ook geschikt voor kinderen met een beperking
- Vervolg: Beweegdiploma 2 (voor kinderen van 4 en 5 jaar)
Lees meer over deze beweegaanpak en contactpersonen die je op weg kunnen helpen. En bekijk een kort introductiefilmpje.
Lekker Fit! Kinderdagverblijf (Goed onderbouwd)
Lekker Fit! is in Rotterdam ontwikkeld. Het is een bredere leefstijlinterventie. Niet alleen bewegen, maar ook gezond eten in het kinderdagverblijf staat centraal. Een aantal kenmerken van het Lekker Fit! Kinderdagverblijf-programma:
- Voor kinderen van 0 tot 4 jaar op het kinderdagverblijf
- Vooral gericht op Rotterdam
- De interventie duurt drie jaar
- Beweegtraining voor pedagogisch medewerkers
- Beweegbak met materialen voor beweegactiviteiten en Lekker Bewegen activiteitenboek
- Gezonde voedingstips voor pedagogisch medewerkers en ouder
Lees meer over deze beweegaanpak en contactpersonen die je op weg kunnen helpen. En lees: Lekker Fit! Kinderopvang: bewegen voor kleintjes in de dagelijkse praktijk.
Jonge Beweeghelden (Goed onderbouwd)
Jonge Beweeghelden (voorheen Jonge Sporthelden) richt zich op het verbeteren van de motorische vaardigheden. Pedagogisch medewerkers geven lessen op grond van instructiekaarten en instructievideo’s. De interventie bestaat uit één wekelijkse les en duurt een jaar.
- Voor kinderen van 2 tot 4 jaar in kinderdagverblijf en bij gastouders
- Een les duurt 30 minuten en kent drie niveaus
- Een tas met materiaal kan apart aangeschaft worden
Lees meer over deze beweegaanpak en contactpersonen die je op weg kunnen helpen. En lees het artikel over deze aanpak: Maak bewegen voor peuters vanzelfsprekend met erkende interventie Jonge Beweeghelden.
B.Slim (Goed onderbouwd)
‘B.Slim Beweeg meer. Eet gezond’ richt zich op preventie van overgewicht. Het is een integraal en wijkgericht leefstijlprogramma. De aanpak heeft vijf pijlers. Dat zijn voorlichting, bewustwording van het belang van een gezonde leefstijl, omgeving, signaleren & adviseren en ondersteuning.
- Voor (ouders van) kinderen en jongeren van 0 tot 18 jaar in lage SES wijken
- Er wordt wijkgericht gewerkt om de doelgroep beter te bereiken
- Materialen voor de uitvoering zoals het gezond leven spel en een communicatieplan zijn beschikbaar
Lees meer over deze beweegaanpak en contactpersonen die je op weg kunnen helpen.
Beweeg Wijs, spelen en bewegen voor het jonge kind (Goed beschreven)
Beweeg Wijs zorgt voor extra beweegtijd in de kinderopvang. Een speelbegeleider coacht pedagogisch medewerkers bij het aanbieden van leuke en uitdagende activiteiten voor de peuters. Daarbij wordt gebruik gemaakt van beweegkaarten.
- Voor kinderen van 1,5 tot 4 jaar op kinderdagverblijven en bij sportverenigingen
- Vijf trainingen voor pedagogisch medewerkers door Beweeg Wijs in samenwerking met kinderfysiotherapeut, regionale GGD en regionale consultatiebureau
- Twee jaar lang wekelijks een afwisselend programma
- Methodemap “Beweeg Wijs, spelen en bewegen voor en door het jonge kind”
- Ouders worden betrokken
Lees meer over deze beweegaanpak en contactpersonen die je op weg kunnen helpen.
Monkey Moves (Goed beschreven)
Monkey Moves is een lesprogramma waarin jonge kinderen spelenderwijs allerlei vaardigheden leren op basis van elf verschillende sporten. Het programma omvat wekelijkse lessen gedurende een heel seizoen.
- Voor kinderen van 1,5 tot 9 jaar
- Splitsing in leeftijdsgroepen en speciale aandacht voor kinderen jonger dan 4 jaar, mét hun ouders
- Uit te voeren door franchisenemers en docenten die de Monkey Moves opleiding gevolgd hebben
Soms lukt iets niet in het begin van de les of ze vinden het spannend. Door kleine tips te geven merk je dat het wel lukt en dan zie je ze groeien in het zelfbeeld. De glimlach en de blik in hun ogen en dan trots aan papa of mama laten zien wat ze kunnen!
Niek Zoethout van Monkey Moves
Lees meer over deze beweegaanpak en contactpersonen die je op weg kunnen helpen.
Simpel Fit! (Goed onderbouwd)
Simpel Fit! is een cursus over opvoeding, voeding en beweging. Doel is het beïnvloeden van het opvoedgedrag zodat gezonde voeding en bewegen worden bevorderd.
- Voor Turkse moeders met kinderen met (dreigend) overgewicht in de leeftijd van 0 tot 12 jaar
- Vijf bijeenkomsten en een sport en spel gezinsbijeenkomst
- Aan het einde een certificaat van deelname
Lees meer over deze beweegaanpak en contactpersonen die je op weg kunnen helpen.
Voetjebal (Goed onderbouwd)
Voetjebal is een multi-skills programma dat zich richt op het verbeteren van de motorische vaardigheden van peuters en kleuters. Kinderen maken, samen met een van hun ouders, kennis met sport en bewegen, waarbij voetbal wordt gebruikt als middel. De nadruk ligt op spel en plezier.
- Voor kinderen van 2 t/m 5 jaar.
- Onderverdeeld in drie beleefwerelden: voor 2-3-jarigen, 3-4-jarigen en 4-5-jarigen.
- De interventie bestaat uit 29 wekelijkse beweeglessen van 45 minuten per beleefwereld én een diplomadag.
- Ouders doen actief mee en coachen hun eigen kind.
- Gedurende de lessen Voetjebal staat de ontwikkeling van functional movement skills (FMS) centraal.
- Lokaal aanbod door franchisenemers. De franchisenemer kan een sportvereniging, sportclub of zelfstandig ondernemer zijn.
Lees meer over deze aanpak en contactpersonen die je op weg kunnen helpen.
Bewegen met nijntje (Goed onderbouwd)
Bewegen met nijntje biedt een pakket van themalessen en beweegmomenten voor de kinderopvang, die gebaseerd zijn op tien basisvormen van bewegen. Bewegen met nijntje heeft als doel de motorische ontwikkeling van dreumesen en peuters in de kinderopvang te bevorderen.
- Voor kinderen van 0-5 jaar die gebruik maken van de kinderopvang
- Brengt kinderen gedurende de dag minimaal 60 minuten matig tot zwaar intensief in beweging
- Pedagogisch medewerkers krijgen een training, zodat zij zelf dagelijks beweegmomenten kunnen toepassen
- Structurele begeleiding van pedagogisch medewerkers door een beweegcoach van de KNGU
Lees meer over deze aanpak en contactpersonen die je op weg kunnen helpen.
Het Bewegend Kind – Kinderdagverblijven (Goed beschreven)
Het Bewegend Kind – Kinderdagverblijven is een aanpak voor de kinderopvang, met als doel dat peuters in de leeftijd van 1,5 tot 4 jaar dagelijks 10 minuten begeleid en 10 minuten vrij spelend bewegen.
- 120 uitgewerkte beweegmomenten, verdeeld over 4 seizoenen en 40 thema’s.
- Elk thema heeft 3 beweegmomenten: spel, verhaal en bewegen op muziek.
- Voor elk kinderdagverblijf is er een Bewegingscoördinator. Die verzorgt parcourslessen en geeft cursussen aan pedagogisch medewerkers om buiten bewegen duurzaam toe te passen.
Lees meer
- Beweegadvies 0-4: regelmatig bewegen en weinig stilzitten
- Bewegen binnen de kinderopvang
- Eenvoudige beweegspelletjes om de motorische ontwikkeling van kinderen te stimuleren
- Waarom het belangrijk is dat kinderen vanaf de geboorte starten met spelenderwijs bewegen en hoe je dit kunt stimuleren
- Een viertal herkenbare uitdagingen uit de praktijk. Drie experts benoemen de uitdagingen en geven praktische oplossingen
- De ervaringen en praktische tips van drie pedagogisch medewerkers uit de praktijk
Wil je op de hoogte blijven van alles omtrent het stimuleren van jonge kinderen vanuit hun omgeving om met plezier te bewegen? Meld je aan voor de Kennisupdate Jeugd van Kenniscentrum Sport & Bewegen.
