Vind de weg naar de juiste regelingen voor meedoen met sport en bewegen

Randvoorwaardelijke belemmeringen om te sporten zijn bijvoorbeeld onvoldoende financiële middelen, geen vervoer, geen beschikbaar sporthulpmiddel, of beperkte toegankelijkheid van een accommodatie. Deze belemmeringen gaan vaak hand in hand met persoonlijke of sociale belemmeringen. Denk hierbij aan gezondheidsaspecten, gebrek aan kennis over een gezonde leefstijl, niet opgegroeid zijn met sport en bewegen, of het niet thuis voelen bij een sport- en beweegaanbieder. Dit betekent dat de aanpak van randvoorwaardelijke belemmeringen dus niet op zichzelf staat.

Hier een aantal tips voordat je in een specifieke regeling duikt. Of als je als beleidsmedewerker/consulent een lokale regeling ontwerpt:

• Creëer een samenhangende aanpak met aandacht voor het individu.
• Geef de mensen die belemmeringen ervaren een stem in het beleid en de uitvoering van sport- en beweegactiviteiten.
• Betrek hen bij de werkwijze van de regeling met aandacht voor andere belemmeringen.
• Monitor het gebruik van de regeling.

Financiële regelingen

Meer dan 1 miljoen mensen in Nederland heeft geen geld voor sport en bewegen. Eén op de twaalf kinderen (0-17 jaar) leeft in een huishouden met onvoldoende geld voor kleding, vervoer en sociale activiteiten als sport en cultuur. Dit betekent dat zij niet kunnen meedoen aan activiteiten die voor ons heel gewoon zijn. De kosten voor het lidmaatschap van een sportaanbieder of de sportkleding en -materialen zoals een tennisracket passen dan niet in het budget. Hiervoor bestaan verschillende regelingen die hen ondersteunen. Zodat zij ook kunnen meedoen aan sport en bewegen.

• Het Jeugdfonds Sport & Cultuur maakt het mogelijk dat kinderen en jongeren uit gezinnen met weinig geld toch mee kunnen doen met voetbal, muziekles, streetdance of een andere sportieve of creatieve activiteit.
• Het Volwassenenfonds Sport & Cultuur ondersteunt mensen in Nederland die geen geld voor sport of een culturele hobby hebben.
• Stichting Leergeld richt zich op het voorkomen van sociale uitsluiting van kinderen uit gezinnen met minimale financiële middelen. Door deze kinderen mee te laten doen aan binnen- en buitenschoolse activiteiten op het gebied van onderwijs, sport, cultuur of welzijn.
• Diverse gemeenten kennen een lokale minimaregeling voor mensen met een laag inkomen, om mee te kunnen doen aan sportieve of culturele activiteiten. Unieksporten.nl brengt de regelingen per gemeente in kaart.

Lokale regelingen

Gemeenten hebben lokale regelingen om hun inwoners te laten meedoen. In elke gemeente is dit anders georganiseerd en de regelingen hebben verschillende namen. Om de juiste regeling in jouw gemeente te vinden, geven we een aantal tips.

• Zoek op de website van jouw gemeente naar regelingen. Probeer zoektermen als meedoenregeling, participatieregeling, participatiebijdrage, armoederegeling, regeling laag inkomen of kindpakket. Of bel naar jouw gemeente en vraag het aan de medewerkers van het front office. De professionals uit het sociale wijkteam zijn ook vaak goed op de hoogte.
• Sommige gemeenten werken met een pas. De pas geeft mensen korting op bijvoorbeeld sport, cursussen en het theater. In Utrecht heb je bijvoorbeeld de U-pas en in Arnhem de Gelrepas.
• Kom je er niet achter of jouw gemeente zo’n regeling heeft? Vraag eens bij lokale sportverenigingen, culturele verenigingen of een buurthuis of zij deelnemers hebben die gebruikmaken van een gemeentelijke kortingsregeling of -pas. 
• Als het gaat om meedoen door mensen met een beperking, informeer dan eens bij het Wmo-loket in jouw gemeente. Er zijn bijvoorbeeld regelingen voor financiering van een sporthulpmiddel.

Lees ook: Praktijkvoorbeeld armoedebeleid gemeenten: Ede, Arnhem en Lelystad

Regelingen voor praktische toegankelijkheid

In het Nationaal Sportakkoord zijn bij ‘praktische toegankelijkheid’ maatregelen geformuleerd op het gebied van vervoer, sporthulpmiddelen en de toegankelijkheid van sportaccommodaties. Vooral voor mensen met een beperking spelen deze belemmeringen een rol bij sport en bewegen. Ook mensen die leven in armoede en ouderen ervaren vervoer als belemmering. De volgende regelingen zijn gericht op het verminderen van deze belemmeringen.

Vervoer

In Nederland is een aantal vervoersregelingen voor mensen met mobiliteitsproblemen die voor sport- en beweegactiviteiten kunnen worden gebruikt. Onderstaande regelingen zijn gericht op mensen die niet met het reguliere openbaar vervoer kunnen reizen.

• Mede door de Sportvervoersvoorziening kunnen mensen met een ernstig (lichamelijke) beperking samen trainen en aan wedstrijden en competitie deelnemen in het hele land.
• Regiotaxi binnen de regio of Valys voor verder dan 22 kilometer bieden een gunstig tarief voor mensen met mobiliteitsproblemen. Met een Wmo-indicatie wordt dit nog goedkoper.
• MEE op weg is een training voor cliënten om zelfstandig te leren reizen met het openbaar vervoer
• Naast deze landelijke voorzieningen zijn er verschillende lokale initiatieven. Een aantal van deze initiatieven zijn opgenomen in de factsheet Sportvervoer voor mensen met een beperking.

Toegankelijkheid sportaccommodaties

De subsidieregeling Stimulering bouw en onderhoud van sportaccommodaties (BOSA) voor amateursportorganisaties stimuleert het onderhoud en het beheer van sportaccommodaties en de aanschaf en het onderhoud van sportmaterialen. De maatregelen voor toegankelijkheid zijn gericht op onder andere (verbeterde) toegang voor (sport)rolstoelen, integraal toegankelijk toilet, kleed- en doucheruimte en doelgroepspecifieke sportvoorzieningen zoals een zwembadtillift en aanpassingen gericht op voorzieningen voor slechthorenden.

Sporthulpmiddelen

De aanschaf van sporthulpmiddelen is vaak ingewikkeld en duur. Er zijn verschillende regelingen beschikbaar. In de Handreiking Sporthulpmiddelen lees je meer informatie over de verschillende regelingen.

• De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) biedt gemeenten de mogelijkheid om sporthulpmiddelen te verstrekken (met eigen bijdrage) via een algemene of een maatwerkvoorziening. En ook via persoonsgebonden budget. Dit is in iedere gemeente anders georganiseerd.
• Voor (lichaamsgebonden) sporthulpmiddelen die onder het basispakket van de Zorgverzekeringswet (Zvw) vallen, is het traject als volgt. De eigen zorgverlener stelt een indicatie voor een hulpmiddel, dat (mede) in het kader van de sport gebruikt wordt. De Wet langdurige zorg (Wlz) geeft de mogelijkheid om een (gedeeltelijke) vergoeding te verstrekken voor een sportrolstoel, of aangepast fiets ten behoeve van mobiliteit of als tweede exemplaar. De voorwaarden zijn door iedere zorgverzekeraar nader uitgewerkt in het reglement hulpmiddelen van de betreffende verzekeraar.
• Uniek Sporten ondersteunt sporters bij de aanschaf van een sporthulpmiddel. Ook kunnen sporters een hulpmiddel lenen om te kijken welke sport het best past.

Regelingen in de praktijk

Je hebt kunnen lezen dat er verschillende regelingen bestaan die belemmeringen om te gaan sporten en bewegen kunnen wegnemen. Hoe werkt dit nu in de praktijk? Marjolijn de Boer, coördinator bij SportMEE Rotterdam, deelt haar ervaringen.

SportMEE richt zich op het matchen van vraag en aanbod voor mensen met een (lichte) beperking. Marjolijn: “De belemmeringen die potentiële sporters ervaren, zijn niet alleen financieel en praktisch van aard. Ook sociale en psychische belemmeringen spelen een rol, zoals geen aansluiting kunnen vinden bij de groep en (te) weinig zelfvertrouwen”. Marjolijn geeft aan dat ze (potentiële) sporters ondersteunt om de belemmeringen weg te nemen. Hiervoor helpt ze met het vinden en aanvragen van passende regelingen zoals de aanvraag bij minimaregelingen en het aanvragen van sporthulpmiddelen bij de Wmo. Maar ze kijken ook naar andere oplossingen. Met sportaanbieders kijkt Marjolijn of er mogelijkheden zijn voor goedkopere contributie en of het maatje gratis mee mag doen. En MEE leert mensen met een (licht) verstandelijke beperking ook hoe ze zelfstandig met het openbaar vervoer, of met de fiets kunnen reizen.

“Sportadvies en het wegnemen van belemmeringen is maatwerk!”

De vindbaarheid en het gebruik van de regelingen is niet altijd eenvoudig, herkent Marjolijn. “De regelingen zijn per gemeente verschillend en wisselen vaak van inhoud. De persoon die de regeling beheert, is vaak niet op de hoogte van de specifieke vraagstukken waar het over gaat. Wat is bijvoorbeeld het verschil tussen een vaste en een koppelbare handbike en welk hulpmiddel is dan nodig? De financiële regelingen kennen vaak beperkingen. Ze zijn gericht op minima. Voor mensen die bijvoorbeeld schulden hebben – bijvoorbeeld door een beperking of chronische aandoening – is de regeling niet toegankelijk. En de constructies zijn vaak complex en omslachtig. Daarnaast zijn voor mensen met een beperking of chronische aandoening de kosten voor deelname vaak hoger, omdat de groepen kleiner zijn en meer begeleiding nodig is. Deze meerkosten worden niet vergoed.”

Om de regelingen beter te laten aansluiten bij de behoeften en mogelijkheden van de gebruikers adviseert SportMEE Rotterdam de Wmo-adviseurs en gemeente Rotterdam.

Het gebruik van regelingen kan er voor zorgen dat iemand plezier in sport kan beleven. Marjolijn ervaart dagelijks mooie voorbeelden in haar werk. Ze licht er een uit: “Een blinde vrouw in onze regio had een sporttandem nodig voor het beoefenen van de triathlon. We hebben een aanvraag gedaan voor een sporttandem en samen met de sporter een gesprek gevoerd met de Wmo-consulent. Het gesprek gaf de mogelijkheid om een toelichting te geven waarom deze sporttandem van belang was voor het beoefenen van haar sport en haar gezondheid. De kennis over het ziektebeeld, het netwerk in de sport zelf en het persoonlijk contact met de Wmo-consulent hebben het verschil gemaakt”. Conclusie van Marjolijn de Boer: “Hieruit blijkt wel dat de sleutel tot succes en het wegnemen van belemmeringen individueel advies en maatwerk vraagt. Heb hierbij oog voor de persoon, de sport en de regelingen van de desbetreffende gemeente.”

3 tips van Marjolijn voor buurtsportcoaches en consulenten

• Zorg dat je binnen de gemeente een contactpersoon hebt met betrekking tot regelingen en dat de gemeente je kan vinden voor inhoudelijk advies.
• Zorg dat jij of een van je collega’s verantwoordelijk is voor het bijhouden van de (veranderingen van) regelingen binnen de gemeente en landelijk.
• Wees creatief en geef niet op!

Vind hier meer informatie over MEE Rotterdam Rijnmond.

Wil je meer weten over over regelingen voor kinderen? Lees: Deze financiële regelingen zijn er om kinderen te laten sporten en bewegen