Regionale samenwerking voor aangepast sporten: 4 rollen uitgelicht

Sinds begin 2018 hebben we in Nederland een vrijwel landelijk dekkende structuur van regionale samenwerkingsverbanden voor aangepast sporten. Een betere zichtbaarheid, vindbaarheid en match van sport- en beweegaanbod voor mensen met een beperking is het doel van de samenwerking. Regionale samenwerking realiseren tussen partijen en organisaties vraagt tijd en aandacht. Betrokken, enthousiaste mensen blijken hierbij een succesfactor. We laten vier mensen uit de praktijk aan het woord die ieder een andere rol in deze samenwerking vervullen.

1. De wethouder

Ambassadeurs op bestuurlijk niveau hebben positie en kunnen beïnvloeden. In Friesland staat sinds 2014 gehandicaptensport nadrukkelijker op de agenda. Sport Fryslân en de Friese gemeenten hadden de uitdaging vraag en aanbod beter te verbinden. Het aanbod was er, alleen konden potentiële sporters het aanbod niet goed vinden. Om aangepast sporten goed op de kaart te zetten zijn in 2014 zeven Friese wethouders aangewezen als ambassadeurs van de gehandicaptensport. Hiermee ontstond bestuurlijk draagvlak en inbedding van beleid.

Janny Schouwerwou, wethouder van De Fryske Marren, is naast voorzitter van de groep ambassadeurs, zelf ook ambassadeur. Zij wil gehandicaptensport breed op de kaart zetten. “Mensen met een handicap denken vaak dat ze niet kunnen sporten of dat er geen plek voor ze is. Dat is onzin. Sport is voor iedereen belangrijk. Ik wil dat meer Friezen met een beperking in beweging komen. Momenteel beoefent ongeveer tien procent van de gehandicapte Friezen een sport bij een sportvereniging. Een groei in sportdeelname naar 15% zou ontzettend mooi zijn.”

Marije Plantinga procesbegeleider van Sport Fryslân, is blij met het resultaat. “Drie tot vier jaar geleden waren we als Sport Fryslân misschien wel de enige partij in Friesland die iets met gehandicaptensport deed. Uiteindelijk hebben we nu een groot provinciaal samenwerkingsverband. Wat we in 2014 oppakten staat nu bij de gemeenten op de agenda. Dat is geweldig.” Het levend houden van de samenwerking en het kunnen vinden van een passend aanbod heeft doorlopend aandacht nodig. De steun van wethouders blijft hierbij belangrijk. Welke invloed de uitkomst van de gemeenteraadsverkiezingen heeft is nog onduidelijk. Janny Schouwerwou onderkent dit. “Daarom blijven we als ambassadeurs actief en houden we het onderwerp op de agenda.”

2. De procesbegeleider

Op 12 februari 2018 tekenden de wethouders van de gemeenten Rotterdam, Capelle aan den IJssel, Maassluis, Vlaardingen, Schiedam, Albrandswaard, Barendrecht, Krimpen aan den IJssel, Nissewaard en Ridderkerk een intentieverklaring om samenwerking bij het ontwikkelen van sport en bewegen door mensen met een beperking te bekrachtigen. Dit bestuurlijk commitment was een bekroning op een traject met ambtenaren sport en uitvoeringsorganisaties van de betrokken gemeenten dat in het najaar van 2017 is gestart.

Elke gemeente heeft een eigen aanbod aangepast sporten, maar de samenwerking tussen de gemeenten in de stadsregio Rotterdam is nog jong. Door op regionaal niveau samen te werken vergroot je de kans op een passend sport en beweegaanbod voor mensen met een beperking. Martijn Blok, procesbegeleider vanuit Rotterdam Sportsupport, vervulde een trekkersrol bij dit samenwerkingstraject. “Vanuit alle drie de niveaus, bestuurlijk, ambtelijk en uitvoerend, waren mensen betrokken bij het uitwerken van samenwerking. We hebben dit met elkaar gedaan. Iedereen creëerde in de eigen gemeente draagvlak voor het verder ontwikkelen van aangepast sporten. Bij het tekenen van de intentieverklaring waren alle gesprekspartners aanwezig. Veertig mensen, dat was geweldig, de betrokkenheid is groot.”

Ook wanneer je de samenwerking bij aangepast sporten verder concretiseert blijft een trekkersrol essentieel. “De bereidheid tot samenwerking is er, nu gaat het erom welke koers je met elkaar kiest, welke doelen je stelt. En welke andere partijen betrek je bij de samenwerking, denk aan speciaal onderwijs, zorg en welzijn” aldus Martijn Blok. Half april bespraken de ambtenaren wat de samenwerking concreet betekent voor buurtsportcoaches, verenigingsondersteuners en sportconsulenten en hoe je beleid kunt borgen. Hoe kun je elkaars aanbod aangepast sporten benutten en hoe kun je mensen zo goed mogelijk verwijzen naar aanbod in buurgemeenten.

“Onze grootste ambassadeurs zijn natuurlijk de kinderen zelf, ze delen hun ervaringen en met hun enthousiasme trekken ze vriendjes en vriendinnetjes over de streep.”

Martijn Blok zet de huidige resultaten binnenkort op papier. Daarna draagt hij wellicht het stokje over, de rol van procesleider loopt tot de zomer van 2018. “Het is belangrijk dat er na de zomer vanuit de samenwerkingspartners opnieuw een verbinder komt. Iemand die een centrale rol vervult bij het uitwerken van de samenwerking. Iemand die ook ook eventuele nieuwe wethouders meeneemt in deze ontwikkeling van aangepast sporten in de stadsregio Rotterdam.”

3. De buurtsportcoach

Een deel van de buurtsportcoaches in Nederland richt zich op sport en bewegen door mensen met een beperking. Zij adviseren sportverenigingen en andere aanbieders van beweegactiviteiten bij het ontwikkelen van aanbod en het gebruik van erkende interventies voor sporters met een beperking. Ook begeleiden ze potentiële sporters bij het vinden van passend sport- of beweegaanbod. Kennis van het lokale en het regionale aanbod is hierbij essentieel, evenals kennis van de doelgroep.

Rob Fransen werkt als sportcoach in het speciaal onderwijs in Zwolle. Ook is hij regionaal projectleider bij Special Heroes, een sportstimuleringsprogramma voor kinderen en jongeren met een beperking. “Binnen het speciaal onderwijs komen veel leerlingen uit de regio. Op school maken ze door de gymles en door clinics kennis met sport en bewegen. Aansluitend stimuleer ik de leerlingen om ook buiten schooltijd te blijven sporten. Door regionale samenwerking kun je leerlingen makkelijker laten doorstromen naar een sportvereniging bij hen in de buurt. Ook deel je in een netwerk met collega’s (vakleerkrachten, sportcoaches, projectleiders special heroes) ervaringen en geef je elkaar tips. Hierdoor inspireer je elkaar en kun je potentiële sporters steeds beter op maat adviseren.”

Sommige buurtsportcoaches zijn opgeleid als bewegingsagoog en hebben ervaring met de doelgroep. Andere professionals volgen specifieke cursussen om zich verder te bekwamen en bouwen ervaring op in de praktijk. In Friesland zijn binnen het samenwerkingsverband, circa 28 buurtsportcoaches speciaal opgeleid om te werken met en voor mensen met een beperking.

Bekijk de video van Rob Fransen, Sportcoach Special Heroes:

4. De trainer

De Race Runners van Haag Atletiek dachten niet dat ze ooit aan een hardloopwedstrijd zouden meedoen. Toch doen binnenkort zes jongeren mee aan de NK Racerunning. Een RaceRunner is een driewieler zonder pedalen, met een borststeun en rugband. Kinderen die in het dagelijks leven een rolstoel of rollator gebruiken voor hun mobiliteit kunnen zich hiermee voortbewegen door te lopen of te rennen. Dick Witmont is een van de betrokken trainers. “De kinderen voelen zich opeens vrij, ze sporten op de atletiekbaan, ook samen met andere kinderen. We vergroten de motorische belevingswereld van de kinderen, dat is prachtig om te zien.”

De vereniging begon in 2016 op initiatief van Sylvia Dingemans (fysiotherapeut) met zes kinderen. Inmiddels heeft de vereniging dertien racerunners en kinderen op de wachtlijst. “Alle eer gaat naar Sylvia, zij is de aanjager. Ze enthousiasmeert de kinderen én de trainers”. Dick Witmont is vanaf het begin betrokken en ziet dat de kinderen overal vandaan komen. “We hebben contact met scholen voor kinderen en jongeren met een lichamelijke beperking of een langdurige ziekte en met het revalidatiecentrum. We geven daar clinics zodat kinderen de Race Runner leren kennen. Daarna kunnen ze bij Haag Atletiek deelnemen aan de trainingen. De kinderen van deze scholen en het revalidatiecentrum wonen in de regio. Onze sporters komen ook uit Zoetermeer en Wateringen. Soms adviseren we ouders om naar Rotterdam of Leiden te gaan, met die verenigingen hebben we goed contact.”

Ook via het Beweegloket in Sportcampus Zuiderpark komen ouders en kinderen naar Haag Atletiek. “Onze grootste ambassadeurs zijn natuurlijk de kinderen zelf,” vertelt trainer Dick, “ze delen hun ervaringen en met hun enthousiasme trekken ze vriendjes en vriendinnetjes over de streep.”

Bundel kracht en expertise

Deze vier mensen staan voor veel meer mensen die met elkaar sporten door mensen met een beperking mogelijk maken. Ze zetten zich in vanuit hun professionele verantwoordelijkheid en expertise, vanuit enthousiasme, vanuit hun hart. Zoek elkaar op, werk samen. Benut elkaars netwerken, bundel de krachten en luister naar de potentiële sporters zelf.

Meer lezen

• Sporten is gezond, ook voor kinderen en jongeren met een chronische aandoening of lichamelijke beperking
• Stappenplan regionale samenwerking aangepast sporten
• Scan & Match, vraag een aanbod scan voor mensen met een beperking
• Sport en beweeginterventies