Biljart staat niet bekend als sport waarin sporters bewust doping gebruiken om hun prestaties te verbeteren. Biljarten is geen lichamelijk zware sport en het prijzengeld is meestal niet zo hoog.
Zijn medicijnen ook doping?
Maar onbewust dopinggebruik komt in de biljartwereld wel voor. Er gaan middelen om die bewezen effect hebben op de prestaties. Denk bijvoorbeeld aan middelen die van invloed zijn op de hartslag. En er zijn middelen die als medicijn worden gebruikt, maar die ook op de dopinglijst staan, zoals bètablokkers tegen hart- en vaatziekten. Verder gebruiken sommige biljarters voedingssupplementen die vervuild zijn met doping, en drugs als cannabis en cocaïne. Bij twee biljarters is in 2015 een dopingovertreding geconstateerd en daarmee staat de KNBB tweede op de lijst van de Dopingautoriteit, die dat jaar in totaal 17 overtredingen heeft gemeld.
Eén van Nederlands topbiljarters, Harrie van de Ven, heeft anderhalf jaar niet mogen biljarten vanwege onbewust dopinggebruik: een medicijn dat door hem werd gebruikt stond buiten zijn weten op de Dopinglijst. Daarover, en over het belang van meer bewustzijn over onbewust dopinggebruik, gaat de video ‘Dat gun je niemand’ van biljartbond KNBB.
Campagne voor bewustwording
Willem La Rivière (Directeur KNBB): “Binnen onze sport komt doping voor, maar dit is in het algemeen onbewust of in ieder geval niet om er speltechnisch voordeel mee te behalen. Twee hoofdsoorten zijn te onderscheiden: drugs en medicijnen. Omdat uit onderzoek blijkt dat er binnen onze achterban weinig bekend is over doping, is onze campagne in deze fase vooral gericht op bewustwording.
De medicijnen zijn over het algemeen voorgeschreven door artsen en bedoeld om een kwaal te bestrijden. Van drugs mag je aannemen dat de gebruikers op de hoogte zijn van de risico’s op het gebied van verslaving en gezondheid. Het gaat er dan ook met name om dat onze achterban ermee bekend raakt, dat wanneer je medicijnen of drugs gebruikt dit mogelijk conflicterend is met de geldende dopingreglementen. En dat ze tot actie worden bewogen om dit te laten checken en bij medicijngebruik dispensatie aanvragen.”
Onderzoek onder biljarters
Begin 2016 heeft de KNBB biljartspelers gevraagd wat ze weten van dopingregels en van de dopingrisico’s. “Het blijkt dat biljarters vaak weinig weten over doping en dat ze de risico’s niet goed inschatten”, vertelt La Rivière. “Dat wilde de KNBB veranderen. We hebben dit gedaan met de campagne ‘Samen voor een schone afstoot’.”
De antwoorden uit dit eerste onderzoek zijn gebruikt als nul-meting, waarna in augustus 2017 gekeken is of biljarters zich bewuster zijn geworden van doping. Het maakt deel uit van de campagne ‘Samen voor een schone sport’, een gezamenlijk project waaraan naast de KNBB ook de Atletiekunie, voetbalbond KNVB, brancheorganisatie Fit!vak, de Dopingautoriteit en sportkoepel NOC*NSF deelgenomen hebben. Het ministerie van VWS heeft dit project financieel mogelijk gemaakt.
Stappenplan
De KNBB vindt het heel belangrijk dat al zijn leden in alle biljartdisciplines goed op de hoogte zijn van de dopingregels. Op een actiewebsite staat daarom de belangrijkste informatie. Vooral biljarters die op het hoogste niveau biljarten krijgen aandacht, omdat daar meer wordt gecontroleerd op doping.
Daarnaast zijn teamleiders van teams die uitkomen in de eredivisie of eerste divisie en selectiespelers actief geïnformeerd. Zo is een biljartspecifieke animatie over dispensatie bij medicijnen gepresenteerd, waarin biljarters op simpele wijze kunnen zien welke stappen ze moeten nemen bij medicijngebruik.
Actiekrijt voor pool en snooker
Verder zijn er voorlichtingsbijeenkomsten voor selectiespelers, coaches, trainers en bestuurders gehouden. Ook hebben alle leden van ere- en eerste divisieteams van de sporttakken pool, snooker, driebanden en carambole een brief met informatie en een doosje ‘actiekrijt’ gekregen.
“Mocht er toch nog een dopingcontrole met een positieve uitkomst volgen, dan bel ik direct de sporter op om hem te adviseren en bij te staan tijdens het gehele proces dat volgt”, zegt La Rivière. “Maar hoofddoel is dat we dit voorkomen.
Als belangrijkste resultaten van de campagne ziet La Rivière:
- Groter dopingbewustzijn onder biljarters: toegenomen bekendheid met de regels, en welke stappen te nemen voor bijvoorbeeld dispensatie;
- Verbetering op alle gebieden bij zowel primaire doelgroep (de biljarters op de hogere niveaus) als secundaire doelgroep (biljarters in het algemeen);
- De belangrijkste onderdelen van de campagne (o.a. de krijtjes met bijsluiter, de video met Harrie van de Ven, de actiesite www.schoneafstoot.nl) waren zichtbaar, en werden gewaardeerd;
- Een in principe negatieve boodschap (tegen doping) werd succesvol gemaakt tot iets positiefs (voor dopingpreventie, voor een schone sport);
- Harrie van de Ven als ambassadeur was een schot in de roos. Iedere biljarter wist direct waar de campagne over ging, en de boodschap was nu niet meer abstract maar juist persoonlijk. Immers, iedereen wist hoe zwaar de schorsing was geweest voor Harrie!
- Geen onrust onder de achterban, succesvol weten te voorkomen van ongewenste neveneffecten;
- We hebben met relatief weinig geld veel voor elkaar gekregen! Dit vergroot de kans dat we ook in de toekomst weer subsidies krijgen;
- Grote waardering bij NOC*NSF, de Dopingautoriteit en sportbonden voor de voortrekkersrol van de KNBB;
- Onze evaluatie is gebruikt als voorbeeld voor andere sportbonden, die ook een campagne willen voeren met een ideële doelstelling, maar met gevaar van ongewenste neveneffecten;
- Sinds het begin van de campagne tot het eind van de campagne geen nieuwe dopinggevallen meer!
Een uitgebreide analyse van deze resultaten is te vinden in onderstaande documenten; eentje voor biljarters, en een andere voor sportbonden die mogelijk een soortgelijke campagne willen doen.
