Zeeland is met haar eilandenstructuur en massa’s toeristen een bijzondere regio, waar het in stand houden van welzijn en gezondheid net een tikje uitdagender is dan in de rest van Nederland. De Zeeuwse bevolking wordt ouder, evenals de toeristen, maar die extra jaren leven mensen niet in goede gezondheid. “In vergelijking met andere provincies zie je dat ouderen minder vrij zijn van zorgen en chronische ziektes”, zegt Olaf Timmermans, lector Healthy Region.
Onlangs rondde hij met collega’s een studie af naar de effecten van een beweegprogramma om met name ouderen fit te houden. De vraag kwam onder meer van fysiotherapeuten en fitnesscentra. Zij vroegen zich af een korte beweeginterventie doeltreffend is om fitheid en vitaliteit te verbeteren. “Dit project is een goed voorbeeld van hoe we participeren in interdisciplinaire onderzoeken op het vlak van sport en beweging”, aldus Timmermans.
Effecten van een korte leefstijlinterventie
Een samenwerking tussen ouderen, huisartsen, fysiotherapeuten en een fitnesscentrum leidde tot het opzetten van het beweegprogramma gebaseerd op de theorie van Short Intensive Training (SIT). In deze trainingsvorm voeren mensen spierversterkende oefeningen uit met kort herstel tussendoor. Alles bij elkaar duurt dat niet meer dan een half uur. Meerdere onderzoeken hebben het effect van SIT aangetoond op mentale en fysieke conditie.
Aan de studie deden voornamelijk mensen van middelbare leeftijd en ouderen mee. In een fitnesscentrum bewogen zij drie maanden lang twee keer per week met behulp van een standaard beweegprogramma. “De 12-weekse training was specifiek gericht op het verbeteren van lichamelijke functies en conditie”, legt Timmermans uit. “Maar we hebben ook gekeken hoe parameters als vitaliteit, motivatie en energieniveau veranderden.” Om dat te meten vulden de deelnemers voor en na het programma vragenlijsten in, waarvan de scores na afloop werden vergeleken.
Meer energie en fitter
Na drie maanden trainen voelden deelnemers zich over het algemeen fitter. Ze rapporteerden meer energie te hebben. Ook hun BMI nam gemiddeld af, eveneens als het vetpercentage en de buikomtrek. Vreemd genoeg was de motivatie om te bewegen na de interventie wel wat gezakt. Timmermans: “Dat heeft onder andere te maken met het feit dat er direct na de interventie geen vervolgactiviteit om door te gaan met bewegen was opgezet. Al met al wijzen de resultaten erop dat dit soort korte leefstijlinterventies een impact kunnen hebben op het welzijn van mensen.”
Gezondheidspromotie in de regio
Om de resultaten te valideren is een groter aantal deelnemers en een controlegroep nodig. Maar financiering voor dergelijk onderzoek komt vaak pas los als er iets mis is, volgens Timmermans. “Voor gebroken heupen is tonnen beschikbaar, voor het preventief fit houden van mensen is dat een ander verhaal.”
Om een actieve leefstijl verder te stimuleren, voor bewoners én toeristen, doet het lectoraat een beroep op het onderscheidend vermogen van de regio: het toerisme en de kenmerkende omgeving van de Zeeuwse eilanden. Denk aan initiatieven als de kustmarathon en het ludieke kampioenschap ‘tegenwind fietsen’. Karakteristieke evenementen die drommen mensen in beweging brengen. Timmermans: “Door de samenvlechting van zorg en toerisme hopen we de vitaliteit en het welzijn van de mensen in de regio te verbeteren. Zodat de Zeeuwen straks ook gezond ouder worden.”
Andere onderzoeksprojecten binnen het lectoraat Healthy Region:
- Het verbinden van toerisme en zorg. Via participatie in een Europees project wordt gekeken hoe voorzieningen vanuit toeristische sector gebruikt kunnen worden om gezond leven voor inwoners te optimaliseren. Onderzoekers gaan na hoe bijvoorbeeld een zwembad bij een hotel gebruikt kan worden voor beweegonderwijs en zwemles van kinderen in het dorp. Of hoe een restaurant dat alleen in vakantieperiode open is, gebruikt kan worden voor koken met eenzame ouderen.
- Gezonde regio als nieuwe vorm voor het meten van kwaliteit in de ouderenzorg. Vanuit een project binnen Horizon 2020 worden de basisaspecten van de gezonde regio (zoals voldoende bewegen, gezond eten, de balans tussen inspanning en rust en zingeving) gebruikt om een nieuw kwaliteitskader voor ouderenzorg op te stellen.
Dit artikel maakt deel uit van een reeks artikelen met lectoren die deel uitmaken van het Lectorenplatform Sport & Bewegen. Lees ook de andere artikelen uit deze reeks.
- Beweegparcours meet motorische vaardigheid binnen één minuut
- Duurzaam en verantwoord hardlopen met intelligente apps
- Gelijke sportmogelijkheden voor kinderen met een beperking
- Grensoverschrijdend gedrag: het andere gezicht van sport
- Tablets, camera’s en video’s in de gymles
- Sportadvies op maat voor kinderen
Contactgegevens lectoraat Healthy Region
Hogeschool Zeeland
Edisonweg 4, 4382 NW, Vlissingen
Email
https://hz.nl/lectoraten/healthy-region
